Το σέσκουλο είναι ένα ταπεινό βότανο το οποίο
έχει εξαιρετικές ιδιότητες και αξίζει να προσθέσουμε στη διατροφή μας
Όνομα: Σέσκουλο
Επιστημονική ονομασία: Βέτα η κοινή – Beta vulgaris
Οικογένεια: Χηνοποδιοειδών
Άλλα ονόματα: Σέσκλο, λαχανίδα, γλυκορίζι
Διαβάστε επίσης για την τσουκνίδα, τον άνηθο και το αγριοράδικο
Advertisment
Περιγραφή
Το σέσκουλο κατάγεται από τη βέτα την παράλιο ή αλλιώς άγριο σέσκουλο που αφθονεί κατά μήκος των ακτών της Μεσογείου και της Βαλτικής και είναι μια ποικιλία του παντζαριού. Θεωρείται ότι κατάγεται από τα Κανάρια Νησιά.
Στην Ελλάδα εκτός από το καλλιεργούμενο σέσκουλο υπάρχει και το αυτοφυές αγριοσέσκουλο (Beta martima) που βρίσκεται σε παραθαλάσσιες αμμώδεις τοποθεσίες. Είναι ποώδες και διετές συνήθως φυτό. Υπάρχει σε διάφορα χρώματα όπως λευκό ή κόκκινο και έχει στυφή γεύση. Έχει όπως ο άγριος συγγενής του, πλατιά, σαρκώδη και ελαστικά φύλλα.
Advertisment
Ο μίσχος του σέσκουλου είναι φαρδύς με σαρκώδη νεύρα και μπορεί να έχει λευκό, υποκίτρινο ή κοκκινωπό χρώμα. Τα άνθη του έχουν πρασινωπό ή κοκκινωπό χρώμα και διατάσσονται κατά σωρούς στη μέση του φυτού. Προτιμά τα υγρά εδάφη με καλή αποστράγγιση και θέλει καλό πότισμα για να αναπτυχθεί. Προτιμά επίσης, ανοικτές και ηλιόλουστες θέσεις και γόνιμα εδάφη.
Η καλλιέργειά του γίνεται με σπόρους ή φυντάνια. Σε περιοχές με ήπιο χειμώνα, αναπτύσσονται όλο τον χρόνο. Η σπορά που γίνεται αργά το καλοκαίρι, δίνει συγκομιδή την άνοιξη. Σπορά που γίνεται το φθινόπωρο, δίνει συγκομιδή στο τέλος της άνοιξης με καλοκαίρι. Τα σέσκουλα ή λαχανίδες μαραίνονται γρήγορα, γι’ αυτό, θα πρέπει να τα χρησιμοποιούμε μόλις τα κόβουμε.
Οι πιο συνηθισμένες ποικιλίες είναι:
Λαχανίδες κοινές
Κάνουν πολλά φύλλα, με κοτσάνια όμως στενά. Αντέχουν πολύ στο κρύο και την ξηρασία. Είναι η πιο εξαπλωμένη ποικιλία.
Λαχανίδες ξανθές
Τα φύλλα και τα κοτσάνια γίνονται πολύ μεγάλα και πλατειά, με χαρακτηριστικό ξανθό χρωματισμό. Τα κοτσάνια διατηρούνται υποπράσινα.
Λαχανίδες πράσινες
Τα φύλλα καθώς και τα κοτσάνια έχουν εξαιρετικό πλάτος και διατηρούν πράσινο βαθύ χρωματισμό. Πρόκειται περί εκλεκτής αλλά απαιτητικής ποικιλίας. Κατάλληλη εποχή για κατανάλωση είναι από τον Οκτώβριο μέχρι και τον Αύγουστο.
Συστατικά
Το σέσκουλο περιέχει βηταϊνη και μπετανίνη. Η ρίζα του είναι πλούσια σε σακχαρόζη. Περιέχει άφθονη βιταμίνη Κ, C και β-καροτίνη. Έχει 
επίσης, μεγάλη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες. Είναι πλούσιο σε βιταμίνη Α, σε λουτεϊνη, ζεαξανθίνη και φυλλικό οξύ.
Μια μερίδα των 100 γρ. σέσκουλα περιέχει:
Θερμίδες 49 Kcall
Υδατάνθρακες 8,8 g.
Πρωτεϊνη 4,3 g.
Φυτικές ίνες 3,1g.
Λιπαρά 0,9g.
Σίδηρος 1,5g.
Μαγνήσιο 47mg
Ασβέστιο 150mg.
Κάλιο 491mg.
Φυλλικό οξύ 31mcg.
Βιταμίνη Α 500mcg. (9990 I.U)
Βιταμίνη C 120mg.
Βιταμίνη Κ 704,8mcg.
Λουτεϊνη και Ζεαξανθίνη 8198mcg.
Β-καροτένιο 5927mcg.
Σέσκουλο: Ιστορία και παράδοση
Το σέσκουλο ήταν γνωστό από την αρχαιότητα. Ο Αριστοτέλης το είχε αναφέρει από τον 4ο αιώνα π.Χ. Ο Θεόφραστος αναφέρει το σέσκουλο, Βέτα η κοινή σαν «λευκόν τευτλίον». Το σέσκουλο, ενώ θεωρείται πρωτίστως λαχανικό, έχαιρε μεγάλης εκτίμησης, όμως όχι από τους Ρωμαίους. Ο Πλίνιος, ο Κικέρων και ο Γαληνός το θεωρούσαν βλαβερό και καλό, μόνο για τα ανθεκτικά στομάχια των φτωχών.
Η δημοτικότητά του όμως, από το Μεσαίωνα, αυξήθηκε. Ο Καρλομάγνος ζήτησε να καλλιεργείται στον κήπο τους και στους κήπους των μοναστηριών. Σε εκείνη την περίοδο, δημιουργήθηκαν μερικές πολύ καλές και νόστιμες συνταγές. Οι συνταγές της γαλλικής πόλης Αρράς, εξακολουθούν μέχρι και σήμερα να είναι διάσημες, ενώ όλες οι βόρειες πόλεις της Γαλλίας, άρχισαν να έχουν μια οδό «Σέσκουλου», όπου πωλούνταν λαχανικά.
Οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν το σέσκουλο στον ιατρικό τομέα, ήταν οι Άραβες, οι οποίοι έκαναν ενέσεις από χυμό σέσκουλου στα ρουθούνια των ασθενών, για να καταπολεμήσουν την επιληψία.
Θεραπευτικές δράσεις, ιδιότητες και χρήσεις
-Το σέσκουλο έχει αναζωογονητική, μαλακτική και καθαρτική δράση.
-Είναι αποτελεσματικό σε φλεγμονώδεις παθήσεις του ουροποιητικού συστήματος.
-Η βηταϊνη που περιέχει ευνοεί την αναγέννηση των κυττάρων του ήπατος και ενεργοποιεί το μεταβολισμό του λίπους.
-Η μπετανίνη που επίσης περιέχει το φυτό, διεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα.
-Το κατάπλασμα από φύλλα σέσκουλου, καταπραϋνει τις πληγές και τα βρεφικά εκζέματα.
-Συμβάλλει στην πρόληψη της δυσκοιλιότητας.
-Tο σέσκουλο είναι ισχυρό αντιοξειδωτικό που μπορεί να εμποδίσει την πρώιμη ανάπτυξη του καρκίνου.
-Ρυθμίζει το σάκχαρο του αίματος.
-Είναι αντιφλεγμονώδες.
-Συμβάλλει στην υγεία των οστών.
Άλλες χρήσεις
-Τα φύλλα του σέσκουλου γίνονται σαλάτες, χρησιμοποιούνται σε πίτες, αλλά τρώγονται κυρίως μαγειρεμένα, ενώ οι ντολμάδες από σέσκουλα είναι παραδοσιακό πιάτο σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας.
Παρασκευή – δοσολογία
Εσωτερικά
Είναι εύκολο να φτιάξετε ζωμούς και σούπες από σέσκουλα και να εντάξετε το φυτό αυτό στη διατροφή σας, κάτι που θα «ενεργοποιήσει» το συκώτι σας και θα βοηθήσει στην πέψη.
Εξωτερικά
Ως κατάπλασμα από θρυμματισμένα φύλλα, στα οποία μπορείτε να προσθέσετε λίγο αμυγδαλέλαιο, καταπολεμά τα ελαφρά δερματικά προβλήματα.
Στη διατροφή
Τα φύλλα του συλλέγονται και τρώγονται ωμά σε σαλάτες, σε χορτόπιτες και σε ντολμάδες από σέσκουλα. Μαγειρεύονται επίσης κοκκινιστά μαζί με μυρωδικά και λαχανικά και μαζί με ρύζι (γίνονται σαν το σπανακόρυζο).
Ενδιαφέροντα στοιχεία για το σέσκουλο
-Στην Κύπρο το σέσκουλο αναφέρεται και ως λάχανο, και χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο ως συνοδευτικό στα φαγητά με όσπρια.
-Τα σέσκουλα διαθέτουν τις περισσότερες φυτικές ίνες από οποιοδήποτε άλλο πράσινο φυλλώδες λαχανικό. Το ένα φλιτζάνι μαγειρεμένα σέσκουλα περιέχει περισσότερα από 3,7 γρ. φυτικές ίνες.
-Όταν αγοράζετε, επιλέξτε φρέσκα σέσκουλα με έντονο πράσινο χρώμα, χωρίς μαύρα στίγματα ή κιτρινισμένα φύλλα. Τα φύλλα δεν πρέπει να είναι μαραμένα και δεν πρέπει να έχουν μικροσκοπικές τρυπούλες. Τα κοτσάνια θα πρέπει να είναι καθαρά με άψογη όψη. Προτιμήστε εκείνα που διατηρούνται σε ψυγεία, ώστε να διασφαλίσετε την τραγανή και γλυκιά τους γεύση.
-Για να τα συντηρήσετε, μην τα πλένετε πριν από την αποθήκευση τους διότι η έκθεση τους στο νερό θα ενισχύσει την αλλοίωσή τους.
Τοποθετήστε τα σέσκουλα σε μια πλαστική σακούλα αποθήκευσης και τυλίξτε την σφιχτά γύρω τους, αφαιρώντας όσο το δυνατόν περισσότερο αέρα. Τοποθετήστε τα στο ψυγείο όπου θα διατηρηθούν φρέσκα για έως και 5 ημέρες. Εάν έχετε μεγάλες ποσότητες από σέσκουλα, μπορείτε να ζεματίσετε τα φύλλα και στη συνέχεια να βάλετε στην κατάψυξη.
Προφυλάξεις
Επειδή έχει υψηλά επίπεδα οξαλικού οξέος, δεν πρέπει να καταναλώνεται σε μεγάλη ποσότητα από όσους έχουν προβλήματα με τα νεφρά. Το οξαλικό οξύ επίσης, συνδέεται με μέταλλα όπως το ασβέστιο και ο σίδηρος, με αποτέλεσμα το σώμα να καθίσταται δύσκολο να απορροφήσει αυτά τα μέταλλα. Συνεπώς, καλό είναι να βράζουμε τα σέσκουλα σε άφθονο νερό, στη συνέχεια να πετάμε το πρώτο και να τα ξαναβάλουμε να πάρουν ακόμα μια βράση.
Προσοχή: Το παραπάνω άρθρο έχει ενημερωτικό σκοπό. Πριν χρησιμοποιήσετε οποιαδήποτε συνταγή ή πριν αλλάξετε τις διατροφικές σας συνήθειες, ζητήστε τη γνώμη του κατάλληλου επαγγελματία υγείας ή διατροφολόγου. Εάν λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή, βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν αλληλεπιδράσεις.
[toggle title="Πηγές"]
el.wikipedia.org
medlabgr.blogspot.com
www.ftiaxno.gr
www.mydiatrofi.gr
www.agriamanitaria.gr
“ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΦΥΤΑ” εκδόσεις Πεδίο Α.Ε
[/toggle]
