Τι μας διδάσκουν οι τρεις σχολές περιοριστικών πεποιθήσεων
Απόσπασμα από το βιβλίο του Παναγή Μεταξάτου «Το Μέλλον Ήρθε πιο Νωρίς», Εκδόσεις BELL
Advertisment
Ένα «πιστεύω» γίνεται περιοριστικό, όταν δεν απηχεί το σύνολο της πραγματικότητας, αλλά μέρος της. Τα «πιστεύω» είναι σκέψεις που έχουν συνδεθεί με εμπειρίες φορτισμένες συναισθηματικά. Οι εμπειρίες αυτές μπορεί να είναι θετικές ή αρνητικές. Λειτουργούν κατά βάση στο υποκειμενικό επίπεδο και ασκούν καταλυτική επιρροή στη ζωή μας. Για κάποιον που δέχτηκε αρνητική κριτική στην παιδική ηλικία του -π.χ., αδέξιος, ανόητος, τεμπέλης κ.λπ.- αν οι προγραμματισμοί αυτοί εγκατασταθούν, τότε είναι πολύ ισχυροί. Το άτομο δεν αξιολογεί αν είναι θετικοί ή αρνητικοί. Απλώς τους αποδέχεται ως αλήθεια.
Διαβάστε: Ο φόβος ακινητοποιεί τα όνειρα
Είναι σημαντικό και απαραίτητο να εξαλείψει παλιά «πιστεύω», που λειτουργούν περιοριστικά, όπως: «Δεν είμαι επαρκής», «Δεν αξίζω», «Είμαι άτυχος, θύμα» κ.ά. Ένα περιοριστικό «πιστεύω» είναι απλώς μια σκέψη που δηλώνει τι δεν μπορείς: Να είσαι. Να γίνεις. Να κάνεις. Να πετύχεις. Να έχεις. Να αποκτήσεις. Να νιώσεις. Να προσφέρεις. Ο τρόπος που εγκαθιδρύεται στο υποσυνείδητο, το κατατάσσει σε μια από τις παρακάτω σχολές.
Advertisment
Η σχολή του ελέφαντα
Στο τσίρκο, ο ενήλικος ελέφαντας συγκρατείται από ένα απλό σχοινί, που είναι δεμένο σε έναν πάσαλο μπηγμένο στο έδαφος. Η πιο μικρή προσπάθεια θα έκοβε το σχοινί ή θα έβγαζε τον πάσαλο, αλλά το τεράστιο ζώο δεν την κάνει. Το μικρό ελεφαντάκι αντίθετα είναι δεμένο με χοντρή αλυσίδα από έναν τεράστιο πάσαλο, από την οποία, όσο και αν προσπαθεί -και προσπαθεί συνεχώς- δεν καταφέρνει να ελευθερωθεί.
Το μικρό ελεφαντάκι εκπαιδεύεται να μην τα καταφέρνει. Μαθαίνει σε νεαρή ηλικία να κάνει την προσωρινή αδυναμία του μόνιμη και να μην αντιδρά και στο μέλλον. Η «σχολή του ελέφαντα» μας μαθαίνει να πιστεύουμε ότι οι αρχικοί περιορισμοί είναι μόνιμα στοιχεία της ταυτότητάς μας και όχι προσωρινές προκλήσεις που πρέπει να τις αντιμετωπίσουμε και να τις ξεπεράσουμε με την εκπαίδευση, τον χρόνο και την εμπειρία.
Η σχολή των πιράνχας
Αν στη μια άκρη ενός ενυδρείου με πιράνχας βάλουμε τροφή και μπροστά απ’ αυτήν έναν γυάλινο τοίχο, τα ψάρια θα ορμήσουν προς την τροφή, αλλά θα πέσουν με τα μούτρα πάνω στο γυαλί. Θα οπισθοχωρήσουν και θα ξαναδοκιμάσουν μερικές φορές ακόμη, χωρίς φυσικά το ποθούμενο αποτέλεσμα.
Κάποια στιγμή θα σταματήσουν να προσπαθούν, ακόμη και όταν αφαιρέσουμε το γυάλινο εμπόδιο. Η «σχολή των πιράνχας» μας διδάσκει ότι, αν αποτύχουμε σε μερικές απανωτές προσπάθειες, το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να τα παρατήσουμε και να μην δοκιμάσουμε ποτέ ξανά. Το λάθος που κάνουμε είναι ότι δεν ξαναδοκιμάζουμε κάτι που, ενώ παλιά ήταν σαν να χτυπάμε το κεφάλι μας πάνω σε τοίχο ή γυαλί, τώρα θα μπορούσε να δώσει διαφορετικό αποτέλεσμα.
Η σχολή του παντογνώστη
Πρόκειται για περιοριστικά «πιστεύω» που δημιουργούνται μέσα από διδαχές που μας έδωσαν η Μυθολογία, η Ιστορία, τα διδάγματα, οι γονείς, οι σοφοί… Αυτοί οι «δάσκαλοι» περνούν τους περιορισμούς των δικών τους ικανοτήτων και εμπειριών στους ανυποψίαστους μαθητές τους μέσα από τα γραπτά ή τα προφορικά διδάγματά τους. Η «σχολή του παντογνώστη» μας διδάσκει ότι, αφού δεν τα κατάφερε ο δάσκαλος, πώς είναι δυνατόν να τα καταφέρουμε εμείς; Ή, αν κάποιος σπουδαίος είπε κάτι, πώς μπορούμε να το αμφισβητήσουμε; Η μεγαλύτερη αναστολή που θα μπορούσε να έχουμε ποτέ (δηλαδή, το μεγαλύτερο εμπόδιο για την επιτυχία) είναι νοητική.
Ανεξάρτητα από το ποια σχολή μπορεί να έχει επηρεάσει περισσότερο τη ζωή σου, ένα είναι βέβαιο: Έχεις περιοριστικά «πιστεύω» που δεν σου επιτρέπουν να αναπτύξεις το δυναμικό του ίδιου σου του νου και να αξιοποιήσεις τις δυνατότητές σου. Μπορείς να εντοπίσεις εύκολα τα περιοριστικά «πιστεύω» σου, αρκεί να αναρωτηθείς σε ποιους τομείς της ζωής σου δεν τα πας τόσο καλά όσο θα ήθελες: ΥΓΕΙΑ – ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ – ΣΧΕΣΕΙΣ – ΕΞΥΠΝΑΔΑ – ΣΠΟΡ – ΕΠΙΚΟΙ-ΝΩΝΙΑ – ΤΑΛΕΝΤΑ;
Πίσω από κάθε μειωμένη απόδοση, υπάρχει κάποιος περιορισμος που μόλις τον ανακαλύψεις, θα είσαι σε θέση και να τον εξαλείψεις με τις κατάλληλες νοητικές τεχνικές.
