Μέσα στο μυαλό ενός αναβλητικού
Ο Τιμ Έρμπαν γνωρίζει πως η αναβλητικότητα δεν έχει λογική, αλλά ποτέ δεν κατάφερε να αποβάλει τη συνήθειά του να περιμένει μέχρι το τελευταίο λεπτό για να κάνει οτιδήποτε. Σε αυτή την ξεκαρδιστική και ενδόμυχη ομιλία, ο Έρμπαν μας πηγαίνει ένα ταξίδι μέσα στις παγίδες του YouTube, τις τρύπες της Βικιπαίδεια και την παγίδα του να χαζεύεις έξω από το παράθυρο — και μας ενθαρρύνει να σκεφτούμε καλύτερα το τι αναβάλουμε πριν μας τελειώσει ο χρόνος.
Advertisment
Διαβάστε ολόκληρη την ομιλία
Στο πανεπιστήμιο σπούδαζα πολιτικές επιστήμες, που σήμαινε ότι έπρεπε να γράφω πολλές εργασίες. Ένας φοιτητής όταν γράφει μια εργασία ίσως μοιράζει τη δουλειά του κάπως έτσι. Οπότε, ξέρετε –
0:24
(Γέλια)
0:25
ξεκινάς σχετικά αργά, αλλά κάνεις αρκετά την πρώτη εβδομάδα, ώστε, με κάποιες δυσκολότερες μέρες αργότερα, τελικά να γίνουν τα πάντα ομαλά.
0:33
(Γέλια)
0:34
Και θα ήθελα να το έκανα έτσι. Αυτό θα ήταν το σχέδιο. Θα τα είχα όλα έτοιμα, αλλά μετά, θα ερχόταν η εργασία, και θα έκανα κάτι τέτοιο.
0:45
(Γέλια)
0:47
Και αυτό γινόταν σε κάθε εργασία.
0:50
Αλλά έφτασε η ώρα της 90σέλιδης διπλωματικής μου, για την οποία έπρεπε να αφιερώσω έναν χρόνο. Ήξερα πως για μια τέτοια εργασία, ο συνηθισμένος μου ρυθμός δεν θα απέδιδε. Παραήταν μεγάλη η εργασία. Οπότε οργανώθηκα και αποφάσισα ότι έπρεπε να κάνω κάτι σαν αυτό. Έτσι θα πήγαινε ο ένας χρόνος. Έτσι, θα ξεκινούσα ελαφρά και θα επιτάχυνα λίγο τους μεσαίους μήνες, και στο τέλος θα τα έδινα όλα σαν μια μικρή σκάλα. Πόσο δύσκολο θα ήταν να ανέβω τα σκαλιά; Τίποτα το δύσκολο, έτσι;
1:22
Αλλά μετά, συνέβη κάτι περίεργο. Αυτοί οι πρώτοι μήνες; Ήρθαν και έφυγαν, και δεν μπόρεσα να κάνω δουλειά. Έτσι έκανα το τέλειο ανανεωμένο σχέδιο.
1:30
(Γέλια)
1:31
Και μετά…
1:32
(Γέλια)
1:34
Αλλά μετά οι μεσαίοι μήνες πέρασαν χωρίς να έχω γράψει τίποτα, άρα είμασταν εδώ. Και μετά οι δύο μήνες έγιναν ένας, και ο ένας έγινε δύο εβδομάδες. Μία μέρα ξύπνησα με τρεις μέρες μέχρι τη λήξη της προθεσμίας, χωρίς να έχω γράψει λέξη, και έτσι έκανα το μόνο πράγμα που μπορούσα: Έγραψα 90 σελίδες μέσα σε 72 ώρες, μένοντας ξύπνιος όχι ένα αλλά δύο βράδια στη σειρά -οι άνθρωποι υποτίθεται δεν αντέχουν δύο μέρες άυπνοι- έτρεξα στο πανεπιστήμιο, βούτηξα σε αργή κίνηση, και την παρέδωσα πάνω στη λήξη.
2:10
Νόμιζα ότι είχαν τελειώσει όλα. Όμως, μια εβδομάδα αργότερα χτυπάει το τηλέφωνο και είναι το σχολείο. Μου λένε, «Είστε ο Τιμ Έρμπαν;» και λέω, «Ναι». Μου λένε, «Πρέπει να μιλήσουμε για την εργασία σας». Λέω, «Εντάξει». Και λένε, «Είναι η καλύτερη που έχουμε δει ποτέ».
2:28
(Γέλια)
2:31
(Χειροκρότημα)
2:35
Δεν συνέβη αυτό.
2:37
(Γέλια)
2:39
Ήταν μια πολύ κακή πτυχιακή.
2:42
(Γέλια)
2:44
Ήθελα απλά να απολαύσω τη στιγμή που όλοι σας σκεφτήκατε, «Αυτός ο τύπος είναι φοβερός!»
2:50
(Γέλια)
2:51
Όχι, ήταν πάρα πολύ κακή. Τέλος πάντων, τώρα είμαι ένας τύπος που γράφει σε ένα μπλογκ. Στο «Περιμένετε Αλλά Γιατί». Και κάνα δυο χρόνια πριν, αποφάσισα να γράψω για την αναβλητικότητα. Η συμπεριφορά μου πάντα μπέρδευε τους μη-αναβλητικούς γύρω μου, και ήθελα να εξηγήσω στους μη-αναβλητικούς του κόσμου τι συμβαίνει στο κεφάλι των αναβλητικών και γιατί είμαστε έτσι. Τώρα, είχα μια υπόθεση ότι τα μυαλά των αναβλητικών ήταν διαφορετικά από τα μυαλά των άλλων ανθρώπων. Βρήκα ένα εργαστήριο μαγνητικής τομογραφίας που με άφησε να σκανάρω το μυαλό μου και το μυαλό ενός αποδεδειγμένα μη-αναβλητικού, ώστε να τα συγκρίνω. Τις έφερα εδώ σήμερα να σας τις δείξω. Θέλω να κοιτάξετε προσεκτικά αν βλέπετε κάποια διαφορά. Ξέρω πως αν δεν είστε ειδικοί σε εγκεφάλους, δεν είναι τόσο εμφανές, αλλά ρίξτε μια ματιά. Εδώ είναι το μυαλό ένος μη-αναβλητικού.
3:42
(Γέλια)
3:45
Τώρα… ορίστε το δικό μου μυαλό.
3:49
(Γέλια)
3:54
Υπάρχει μια διαφορά. Και στα δύο μυαλά υπάρχει ο Λήπτης Ορθολογικών Αποφάσεων, αλλά το μυαλό του αναβλητικού περιέχει επίσης μια Μαϊμού Άμεσης Ικανοποίησης. Τι σημαίνει αυτό για τον αναβλητικό; Σημαίνει ότι όλα πάνε καλά μέχρι να συμβεί αυτό.
4:08
[Είναι η τέλεια στιγμή να δουλέψουμε.] [Όχι!]
4:11
Ο Λήπτης Ορθολογικών Αποφάσεων θα πάρει τη λογική απόφαση να κάνει κάτι παραγωγικό, αλλά στη Μαϊμού δεν αρέσει το σχέδιο, οπότε παίρνει το τιμόνι και λέει: «Ας διαβάσουμε όλη τη σελίδα της Βικιπαίδεια του σκανδάλου Νάνσυ Κέριγκαν/Τόνια Χάρντινγκ, γιατί μόλις θυμήθηκα ότι συνέβη.
4:26
(Γέλια)
4:27
Μετά…
4:29
(Γέλια)
4:30
Μετά πάμε στο ψυγείο, να δούμε μήπως άλλαξε κάτι τα τελευταία 10 λεπτά. Μετά από αυτό, θα κάνουμε έναν γύρο στο YouTube που ξεκινά με βίντεο του Ρίτσαρντ Φάινμαν που μιλά για τους μαγνήτες και τελειώνει πολύ πολύ αργότερα βλέποντας συνεντεύξεις με τη μαμά του Τζάστιν Μπίμπερ.
4:46
(Γέλια)
4:48
«Όλο αυτό θα μας πάρει χρόνο, οπότε δεν θα προλάβουμε οτιδήποτε προγραμματισμένο για σήμερα. Συγγνώμη».
4:54
(Αναστεναγμός)
4:57
Τώρα, τι γίνεται εδώ; Τη Μαϊμού Άμεσης Ικανοποίησης δεν την θέλετε πίσω από το τιμόνι. Ζει αποκλειστικά για το παρόν. Δεν θυμάται το παρελθόν, δεν γνωρίζει το μέλλον, και νοιάζεται για δύο μόνο πράγματα: το εύκολο και το διασκεδαστικό.
5:15
Στον κόσμο των ζώων δεν είναι πρόβλημα. Αν είσαι σκύλος και περνάς όλη σου τη ζωή κάνοντας μόνο εύκολα και διασκεδαστικά πράγματα, τότε είσαι απόλυτα επιτυχημένος!
5:24
(Γέλια)
5:26
Μάλιστα, για τη Μαϊμού, οι άνθρωποι είναι ένα ακόμα είδος ζώου. Πρέπει να κοιμόμαστε και να τρεφόμαστε σωστά και να διαιωνίζουμε το είδος μας, το οποίο στην εποχή των φυλών θα ήταν εντάξει. Αν έχετε παρατηρήσει, δεν είμαστε στην εποχή των φυλών. Είμαστε σε έναν ανεπτυγμένο πολιτισμό και η Μαϊμού δεν ξέρει τι είναι αυτό. Γι’ αυτό έχουμε έναν άλλο τύπο στο μυαλό μας, τον Λήπτη Ορθολογικών Αποφάσεων, με τον οποίο μπορούμε να κάνουμε πράγματα που δεν κάνουν τα ζώα. Μπορούμε να οραματιστούμε το μέλλον. Μπορούμε να δούμε τη συνολική εικόνα. Μπορούμε να κάνουμε σχέδια. Και θέλει να τα λάβει όλα υπόψιν του. Θέλει να μας κάνει να κάνουμε οτιδήποτε λογικά θα έπρεπε να κάνουμε αυτή την στιγμή. Μερικές φορές είναι λογικό να κάνουμε εύκολα και αστεία πράγματα, όπως να φας βραδινό ή να πας για ύπνο ή να απολαύσεις τον ελεύθερο χρόνο. Γι’ αυτό υπάρχει κάποια ταύτιση. Μερικές φορές συμφωνούν. Ωστόσο, άλλες φορές είναι πιο λογικό να κάνουμε τα πιο δύσκολα και λιγότερο ευχάριστα πράγματα για χάρη της συνολικής εικόνας. Τότε είναι που υπάρχει σύγκρουση. Για τον αναβλητικό τύπο η σύγκρουση τείνει πάντα να τελειώνει συγκεκριμένα αφήνοντάς τον να περνά πολύ χρόνο σε αυτή την πορτοκαλί ζώνη, ένα εύκολο και διασκεδαστικό μέρος, εντελώς έξω από τον κύκλο της Λογικής. Το αποκαλώ «Σκοτεινή Παιδική Χαρά».
6:41
(Γέλια)
6:42
Τώρα, η Σκοτεινή Παιδική Χαρά είναι ένα μέρος που όλοι εσείς οι αναβλητικοί τύποι γνωρίζετε πολύ καλά. Είναι το μέρος όπου συμβαίνουν οι δραστηριότητες σε χρόνο που δεν θα έπρεπε να συμβαίνουν. Η χαρά στη Σκοτεινή Παιδική Χαρά δεν είναι βασικά χαρά, γιατί δεν την έχετε κερδίσει, και ο αέρας γεμίζει με τύψεις, τρόμο, άγχος, μίσος για τον εαυτό σας, όλα τα ωραία συναισθήματα του αναβλητικού. Η ερώτηση είναι, σε αυτή την κατάσταση, με τη Μαϊμού στο τιμόνι, πως ο αναβλητικός θα βρεθεί στη μπλε ζώνη, ένα λιγότερο ευχάριστο μέρος, όπου όμως συμβαίνουν τα σημαντικά;
7:16
Λοιπόν, φαίνεται ότι ο αναβλητικός έχει έναν φύλακα άγγελο, κάποιον που τον προσέχει πάντα στις σκοτεινότερες στιγμές – κάποιον που ονομάζεται «Τέρας Πανικού».
7:28
(Γέλια)
7:33
Το Τέρας Πανικού είναι αδρανές τον περισσότερο καιρό, αλλά ξυπνάει ξαφνικά όταν κοντοζυγώνει μια προθεσμία ή υπάρχει κίνδυνος δημόσιου εξευτελισμού, μια εργασιακή συμφορά ή άλλη τρομακτική συνέπεια. Και το πιο σημαντικό, είναι το μόνο πράγμα που τρέμει η Μαϊμού. Το Τέρας εμφανίστηκε στη ζωή μου σχετικά πρόσφατα, καθώς οι άνθρωπου του TED επικοινώνησαν μαζί μου πριν έξι μήνες και με προσκάλεσαν να κάνω μια ομιλία.
8:01
(Γέλια)
8:06
Φυσικά είπα ναι. Πάντα ονειρευόμουν να έχω κάνει μια ομιλία TED.
8:11
(Γέλια)
8:15
(Χειροκρότημα) Αλλά μέσα σε τόσο ενθουσιασμό, ο Λήπτης Ορθολογικών Αποφάσεων φαίνεται να είχε κάτι άλλο στο μυαλό του. Έλεγε: «Έχουμε καταλάβει σε τι μόλις συμφωνήσαμε;» «Καταλαβαίνουμε τι πλέον θα συμβεί κάποια μέρα στο μέλλον;» «Πρέπει να κάτσουμε να το δουλέψουμε τώρα». Η Μαϊμού λέει: «Συμφωνώ απολύτως, αλλά ας ανοίξουμε το Google Earth και ας ζουμάρουμε στην Ινδία, 200 μέτρα από το έδαφος, και να περιηγηθούμε για δυόμισι ώρες μέχρι να φτάσουμε στην κορυφή της πόλης, ώστε να νοιώσουμε καλύτερα την Ινδία».
8:48
(Γέλια)
8:54
Και αυτό κάναμε εκείνη τη μέρα.
8:56
(Γέλια)
8:59
Καθώς οι έξι μήνες έγιναν τέσσερις και μετά δύο και μετά ένας, οι άνθρωποι του TED αποφάσισαν να ανακοινώσουν τους ομιλητές. Και μπήκα στην ιστοσελίδα και είδα το πρόσωπό μου να με κοιτά κατάμουτρα. Και μαντέψτε ποιος ξύπνησε;
9:12
(Γέλια)
9:16
Έτσι το Τέρας Πανικού άρχισε να τρελαίνεται και λίγο αργότερα όλο το σύστημα βρισκόταν σε χάος.
9:21
(Γέλια)
9:26
Και η Μαϊμού -θυμάστε, τρέμει το Τέρας Πανικού- εξαφανίστηκε πάνω στο δέντρο! Και τελικά, ο Λήπτης Ορθολογικών Αποφάσεων παίρνει το τιμόνι και μπορώ να ξεκινήσω την ομιλία.
9:36
Τώρα, το Τέρας Πανικού εξηγεί όλα τα είδη της παρανοϊκής συμπεριφοράς του αναβλητικού, όπως πώς κάποιος σαν κι εμένα πέρασε δύο εβδομάδες, αδυνατώντας να ξεκινήσει τον πρόλογο μιας εργασίας, και μετά εκ θαύματος βρήκα την ανεπανάληπτη εργασιακή ηθική να μείνω ξύπνιος όλη νύχτα και να γράψω οκτώ σελίδες. Όλη αυτή η κατάσταση με τους τρεις χαρακτήρες – αυτό είναι το σύστημα του αναβλητικού. Δεν είναι ωραίο, αλλά στο τέλος δουλεύει. Γι’ αυτό αποφάσισα να γράψω στο μπλογκ πριν από δύο χρόνια.
10:08
Και όταν το έκανα, εξεπλάγην από την ανταπόκριση. Ήρθαν κυριολεκτικά χιλιάδες μηνύματα, από διάφορα είδη ανθρώπων από όλο τον κόσμο, με κάθε είδους ασχολία. Αυτοί οι άνθρωποι ήταν νοσοκόμοι, τραπεζικοί, μηχανικοί, και πάρα πολλοί φοιτητές στο διδακτορικό τους.
10:23
(Γέλια)
10:25
Και όλοι έγραφαν λέγοντας το ίδιο πράγμα: «Έχω κι εγώ το ίδιο πρόβλημα». Αυτό που με εντυπωσίασε ήταν η αντίθεση της ελαφρότητας του ποστ και η σοβαρότητα αυτών των μηνυμάτων. Αυτοί οι άνθρωποι έγραφαν με έντονη απογοήτευση για το τι έχει κάνει η αναβλητικότητα στη ζωή τους, για το τι τους έχει κάνει η Μαϊμού. Και το σκέφτηκα και είπα, αν το σύστημα του αναβλητικού δουλεύει, τότε τι συμβαίνει; Γιατί όλοι αυτοί βρίσκονται σε τόσο σκοτεινό μέρος;
10:54
Λοιπόν, αποδεικνύεται ότι υπάρχουν δύο είδη αναβλητικότητας. Όλα όσα ανέφερα σήμερα, όλα τα παραδείγματα που έδωσα, όλα είχαν προθεσμίες. Όταν υπάρχουν προθεσμίες, οι επιδράσεις της αναβλητικότητας είναι μικρής έκτασης γιατί παρεμβαίνει το Τέρας Πανικού. Αλλά υπάρχει ένα δεύτερο είδος που συμβαίνει σε καταστάσεις χωρίς προθεσμία. Οπότε αν θέλετε μια καριέρα και να είστε αυτοδημιούργητοι -κάτι με τις τέχνες, κάτι ερασιτεχνικό- δεν υπάρχουν αρχικά προθεσμίες, γιατί δεν συμβαίνει τίποτα, όχι μέχρι να βγείτε και να δουλέψετε σκληρά, να πάρετε φόρα, να κάνετε πράγματα. Υπάρχουν επίσης πολλά σημαντικά πράγματα εκτός της καριέρας σας που δεν περιλαμβάνουν προθεσμίες, όπως να βλέπετε την οικογένειά σας ή να φροντίζετε τον εαυτό σας, να δουλέψετε τη σχέση σας ή να βγείτε από μια σχέση που δεν προχωράει.
11:38
Αν ο μοναδικός μηχανισμός του αναβλητικού για να κάνει τα δύσκολα πράγματα είναι το Τέρας Πανικού, τότε υπάρχει πρόβλημα, γιατί σε όλες αυτές τις μη-προθεσμιακές καταστάσεις, το Τέρας Πανικού δεν εμφανίζεται. Δεν έχει κάτι να το ξυπνήσει, οπότε οι συνέπειες της αναβλητικότητας δεν αντιμετωπίζονται, απλά διαρκώς επεκτείνονται. Και αυτό είναι το μακροπρόθεσμο είδος αναβλητικότητας το οποίο είναι λιγότερο εμφανές και δεν συζητείται από ότι το αστειότερο, βραχυπρόθεσμο προθεσμιακό είδος. Συνήθως υποφέρεται ήσυχα και μοναχικά. Μπορεί να είναι η πηγή μιας τεράστιας ποσότητας μακροπρόθεσμης δυστυχίας και τύψεων. Σκέφτηκα, γι’ αυτό αυτοί οι άνθρωποι στέλνουν μηνύματα, και γι’ αυτό βρίσκονται σε δύσκολη θέση. Δεν είναι ότι πνίγονται με κάποια εργασία. Είναι η μακροπρόθεσμη αναβλητικότητα που τους κάνει να νοιώθουν θεατές, μερικές φορές, στην ίδια τους τη ζωή. Εκνευρίζονται όχι γιατί δεν μπορούν να εκπληρώσουν τα όνειρά τους αλλά γιατί δεν κατάφεραν ούτε να αρχίσουν να τα κυνηγούν.
12:35
Έτσι διάβασα όλα αυτά τα μηνύματα και είχα μια επιφοίτηση – ότι δεν πιστεύω ότι υπάρχουν μη-αναβλητικοί. Σωστά. Πιστεύω ότι όλοι σας είστε αναβλητικοί. Μπορεί να μην είστε όλοι χάλια, σαν κάποιους από εμάς,
12:52
(Γέλια)
12:53
και κάποιοι μπορεί να έχετε μια υγιή σχέση με τις προθεσμίες, αλλά να θυμάστε: η παγίδα με τη Μαϊμού είναι όταν δεν υπάρχουν προθεσμίες.
13:02
Θέλω να σας δείξω κάτι τελευταίο. Το ονομάζω «Ημερολόγιο Ζωής». Είναι ένα κουτί για κάθε εβδομάδα μιας 90χρονης ζωής. Δεν είναι και τόσα πολλά κουτιά, ειδικά αφού έχουμε ήδη χρησιμοποιήσει μερικά από αυτά. Νομίζω πως πρέπει να δούμε προσεκτικά αυτό το ημερολόγιο. Πρέπει να σκεφτούμε τι πραγματικά αναβάλουμε, γιατί όλοι αναβάλουμε κάτι στη ζωή μας. Πρέπει να προσέχουμε τη Μαϊμού Άμεσης Ικανοποίησης. Είναι μια δουλειά για όλους μας. Και επειδή δεν υπάρχουν τόσα πολλά κουτιά, είναι μια δουλειά που πρέπει να κάνουμε σήμερα.
13:44
Ίσως όχι σήμερα, αλλά…
13:47
(Γέλια)
13:48
Ξέρετε. Κάποια στιγμή σύντομα.
13:52
Σας ευχαριστώ.
Advertisment
