Αγιουρβέδα: Νους, ο παντοδύναμος θεραπευτής του σώματός μας
Χιλιάδες χρόνια πριν η σύγχρονη ιατρική μας προσφέρει αποδείξεις για την άμεση σχέση μεταξύ σώματος και νου, οι σοφοί της Ινδίας ανέπτυξαν ένα ισχυρό σύστημα υγείας που αντιμετώπισε τον ανθρώπινο οργανισμό και το πνεύμα του ως ολότητα, το οποίο ονομάστηκε Αγιουρβέδα. Δεν ήταν ένα απλό σύστημα για τη θεραπεία ασθενειών, αλλά κάτι πολύ πιο σύνθετο και βαθύ, όπως μαρτυρά και η ετυμολογία της ονομασίας της. Bέδα (वेद) σημαίνει «επιστήμη», με την αρχαιοελληνική της σημασία, δηλαδή βαθιά γνώση, ενώ Αγιούς (आयुस्) σημαίνει «ζωή». Πρόκειται με λίγα λόγια, για ένα ολοκληρωμένο σύστημα, το οποίο θέλει να εμφυσήσει στους ανθρώπους τη σοφία και τον τρόπο να παραμένουν υγιείς και γεμάτοι ζωντάνια, απολαμβάνοντας στο μέγιστο τις δυνατότητες που τους προφέρει η ανθρώπινη φύση.
Advertisment
Οι βασικές αρχές της Αγιουρβέδα είναι δύο. Η πρώτη είναι ότι ο νους και το σώμα αποτελούν ένα αδιαχώριστο σύνολο και η δεύτερη είναι ότι τίποτα δεν είναι πιο ικανό και πιο αποτελεσματικό στη θεραπεία οποιασδήποτε πάθησης του σώματος όσο το μυαλό. Η απελευθέρωση του σώματός μας από την ασθένεια ξεκινά από τον Νου. Στηρίζεται στην διεύρυνση της συνειδητότητας, στην ύπαρξη πνευματικής – αρχικά- ισορροπίας, η οποία έπειτα μεταφράζεται ως ισορροπία όλου του σώματος. Πώς όμως θα διευρύνουμε την συνειδητότητά μας; Η διαδικασία εξισορρόπησης του πνεύματός μας, δεν είναι τόσο περίπλοκη όσο μπορεί να ακούγεται!
Σε μια διαλογιστική κατάσταση, για παράδειγμα, μπαίνουμε σε μια κατάσταση «διευρυμένης συνειδητότητας» και «εσωτερικής ησυχίας», που είναι αναζωογονητική για το μυαλό και αποκαθιστά την ισορροπία. Από τη στιγμή που μυαλό και σώμα λειτουργούν ως ένα αδιαχώριστο σύστημα, το σώμα αποκτά κι αυτό με τη σειρά του την ισορροπία, μέσω του διαλογισμού. Μέσω αυτής της εσωτερικής εγρήγορσης που επιτυγχάνεται κατά τον διαλογισμό, οι καρδιακοί ρυθμοί πέφτουν, η αναπνοή γίνεται πιο βαθιά και πιο αργή, μειώνεται η παραγωγή ορμονών που συνδέονται με το στρες ( κορτιζόλη, αδρεναλίνη), ενώ την ίδια στιγμή ευνοείται η παραγωγή νευροδιαβιβαστών – όπως η σεροτονίνη, η οξυτοκίνη, η ντοπαμίνη- και η παραγωγή ενδορφινών που συμβάλουν σε ένα συνολικό αίσθημα ευφορίας.
Ιστορία της Αγιουρβέδα
Advertisment
Μολονότι οι απαρχές της Αγιουρβέδα πρέπει να αναζητηθούν σε περιόδους που δεν υπήρχε σύστημα γραφής. Οι μεγάλοι σοφοί ή μάντεις της αρχαίας Ινδίας συνέλαβαν την δημιουργία και την ανθρώπινη ύπαρξη, μέσα από βαθύ διαλογισμό και άλλες πνευματικές πρακτικές. Προσπάθησαν να αποκαλύψουν τις βαθύτερες αλήθειες της ανθρώπινης φυσιολογίας και της υγείας. Παρατήρησαν τα βασικά συστατικά της ζωής, τα οποία οργανώνονται σε ένα πολύπλοκο σύστημα. Βάσει των παρατηρήσεων αυτών κατάρτισαν φιλοσοφικά και πνευματικά κείμενα, που ονομάζονται Βέδες. Σε αυτά τα πανάρχαια κείμενα, που από πολλούς μελετητές θεωρούνται ως τα πρώτα δείγματα λογοτεχνίας, μπορούμε να βρούμε τις πρώτες αναφορές στην Αγιουρβέδα. Η σοφία της Αγιουρβέδα καταγράφεται στα σανσκριτικά, την αρχαία γλώσσα της Ινδίας που αντανακλά τη φιλοσοφία και το βάθος που υπάρχει πίσω από την Aγιουρβέδα.
Η πανάρχαια αυτή θεραπευτική μέθοδος, άσκησε μεγάλη επίδραση τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση. Κατά τον 5ο μ. Χ αιώνα, μεταφράζεται στην κινεζική γλώσσα, ενώ η Κινεζική Ιατρική και η Βουδιστική φιλοσοφία έχουν επηρεαστεί σημαντικά. Η Αγιουρβέδα αποτελεί μια από τις ελάχιστες θεραπευτικές μεθόδους της αρχαιότητας, που δεν έπαψε ποτέ να εξασκείται και να εφαρμόζεται ευρέως ως σήμερα. Επειδή όμως, έμοιαζε σαν να περνά από γενιά σε γενιά χωρίς αλλαγές και κυρίως χωρίς να λαμβάνει υπόψη της ή να επηρεάζεται από τις ανακαλύψεις και τις προόδους της ιατρικής, δημιουργήθηκαν δύο πόλοι στην Ινδία κατά τις αρχές του 20ου αιώνα.
Από τη μία πλευρά υπήρχαν αυτοί που υποστήριζαν με θέρμη την αξία του να παραμείνει αμετάβλητη η παράδοση από οποιαδήποτε προσθήκη ( Suddha Ayurveda: Καθαρή Αγιουρβέδα) κι από την άλλη ήταν όσοι θεωρούσαν ότι η θεραπευτική μέθοδος της Αγιουρβέδα, οφείλει να εκσυγχρονιστεί. Αυτός ο διάλογος έλαβε τεράστιες διαστάσεις τόσο σε κοινωνικό επίπεδο όσο και σε κυβερνητικό, ενώ άρχισε να επηρεάζει και τους θεραπευτές διεθνώς.
Διάκριση από τις άλλες παραδοσιακές θεραπείες
Η Αγιουρβέδα, ως ολιστικό σύστημα θεραπείας, γεννήθηκε και εξελίχθηκε στην Ινδία και έχει επιβιώσει ως ολοκληρωμένο σύστημα, από την πρώιμη αρχαιότητα ως τις μέρες μας. Όλες οι αρχαίες κοινωνίες είχαν αναπτύξει συστήματα θεραπείας για τις κοινές ασθένειες του σώματος, οι οποίες δοκιμάζονταν και εξελίσσονταν στον χρόνο. Το πρόβλημα εντοπίζεται ότι οι θεραπείες αυτές, σχεδόν στο σύνολό τους, ήταν εμπειρικές, ήταν βασισμένες στην δοκιμή, παρουσιάζοντας πολλές φορές λάθη και ατυχήματα ή επιτυχίες. Το σίγουρο είναι ότι δεν εμπεριείχαν γνώση της πηγής ή της φύσης της εκάστοτε ασθένειας ή του φαρμάκου.
Αγιουρβέδα: Αποτοξίνωση και Ολιστική Θεραπεία
Το ινδικό σύστημα θεραπείας, εξελίχθηκε ως σύστημα πάνω σε απολύτως ορθολογική βάση. Απόδειξη αποτελεί ότι οι βασικές αρχές της Αγιουρβέδα δεν επανεξετάστηκαν και οι μέθοδοί της δεν άλλαξαν ιδιαίτερα στο πέρασμα των αιώνων. Οι βασικές αρχές της μεθόδου, μένουν αναλλοίωτες στον χρόνο και τον τόπο καθώς στηρίζονται σε εγγενείς παράγοντες και δεν επηρεάζονται από εξωγενείς. Όσο κι αν αλλάζουν οι ανθρώπινες συνήθειες, ο πολιτισμός ή το περιβάλλον, η ανθρώπινη φύση παραμένει η ίδια. Βέβαια μπορεί να προκύψουν νέες ασθένειες, όμως ο τρόπος που αυτές προσβάλλουν τον άνθρωπο και το πώς αντιδρά το ανθρώπινο σώμα σε αυτές δεν έχει αλλάξει.
Κατά τον ίδιο τρόπο, μπορεί να υπάρξουν παραλλαγές στην θεραπεία, αλλά η προσέγγιση της φύσης της νόσου παραμένει σταθερή. Αυτό που οφείλουμε να κατανοήσουμε, αν θέλουμε να καταλάβουμε βαθύτερα τη φύση της Αγιουρβέδα, είναι ότι οι άνθρωποι που παρέδωσαν αυτό το ολοκληρωμένο ιατρικό σύστημα στον κόσμο, ήταν άνθρωποι με υψηλή πνευματική ανάπτυξη. Μόνη κινητήρια δύναμη ήταν η συμπόνια για τον άνθρωπο που πάσχει. Ο σκοπός τους ήταν να μειώσουν τον ανθρώπινο πόνο και για τον λόγο αυτό άρχισαν να καταγράφουν τις οδηγίες που έδιναν στους μαθητευόμενούς τους.
Βασικές Αρχές
Οι κεντρικές θεωρητικές ιδέες της Αγιουρβέδα αναπτύχθηκαν στα μέσα της 1ης χιλιετίας π.Χ. και εμφανίζουν παραλληλισμούς με τον Βουδισμό, τον Τζαϊνισμό και άλλες φιλοσοφίες. Η ισορροπία έχει εξέχουσα θέση και η καταπίεση των φυσικών αναγκών θεωρείται ανθυγιεινή και ότι οδηγεί σε νόσο. Από την άλλη ο άνθρωπος θα πρέπει να χαλιναγωγεί τις ανάγκες του και να μην γίνεται έρμαιό τους. Πρέπει δηλαδή να έχει την σοφία και να είναι εγκρατής ως προς την πρόσληψη τροφής, τις σεξουαλικές του ανάγκες και της επιθυμίας του για ύπνο.
Σύσταση ανθρώπινου σώματος
Το σώμα σύμφωνα με την Αγιουρβέδα αποτελείται από επτά είδη ιστών: το πλάσμα (rasa), το αίμα (rakta), τα οστά (asthi), τους μυες (māmsa), το λίπος (meda), τον μυελό (majja) και το σπέρμα (shukra). Οι ιστοί αυτοί, όπως και κάθετι πάνω και μέσα στο σώμα μας αποτελεί συνδυασμό των πέντε κοσμογονικών στοιχείων: της γης, του νερού, της φωτιάς, του αιθέρα και του αέρα. Επιπλέον, σύμφωνα με την Αγιουρβεδική μέθοδο, κάθε ον, κάθε φυσική και διανοητική διαδικασία και κάθε όργανο διέπεται από τα «ντοσας» ( Doshas), που αποτελούν τις 3 κύριες βιολογικές πηγές ενέργειας. Τα ντόσας είναι αυτά που παρέχουν σε κάθε έμβιο ον τη δυνατότητα να εκπληρώσει το σχέδιο της ύπαρξής του: την υγιή ύπαρξη. Τα ντόσας, που αποτελούνται από συνδυασμούς των 5 στοιχείων της κοσμογονίας, πρέπει να βρίσκονται σε ισορροπία. Οποιαδήποτε διαταραχή της ισορροπίας τους οδηγεί σε κάποια πάθηση ή ασθένεια.
Τα τρία Ντόσας
Η Αγιουρβεδική Ιατρική, στηρίζεται εν πολλοίς στην θεωρία των τριών Ντόσας, των ενεργειών που ενέχονται σε κάθε άτομο και στις οποίες οφείλονται οι όποιες ομοιότητες αλλά και οι όποιες διαφορές μεταξύ μας. Αυτές οι ενέργειες είναι η ενέργεια Βάτα, που αποτελείται από κενό και αέρα, η ενέργεια Πίττα που αποτελείται από φωτιά και νερό, και η ενέργεια Κάφα που αποτελείται από γη και νερό.
Βάτα Ντόσα
Οι ποιότητες που χαρακτηρίζουν αυτή την ενέργεια είναι η ξυρότητα, το φως, το κρύο, η τραχύτητα. Είναι η λεπτή ενέργεια της κίνησης και ως εκ τούτου συχνά σχετίζεται με τον άνεμο. Συνδέεται με τη δημιουργικότητα και την ευλυγισία, ρυθμίζει όλες τις κινήσεις, τη ροή της αναπνοής, τον παλμό της καρδιάς, τις συσπάσεις των μυών και τις κινήσεις των ιστών, το νευρικό σύστημακυτταρική κινητικότητα και η επικοινωνία καθ ‘όλη τη νου και το νευρικό σύστημα και τις εντολές του εγκεφάλου.
Πίττα Ντόσα
Η ενέργεια αυτή, που την γεννά η φωτιά και το νερό είναι ένα αμάλγαμα ζεστού, αιχμηρού, φωτός, υγρού στοιχείου και κάποιων λεπτών ποιοτήτων. Η ενέργεια αυτή δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ούτε από την κίνηση ούτε από την ακινησία. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι είναι μια ενέργεια που διαχέεται, που απλώνεται όπως το νερό που κυλά στο ρυάκι ή όπως η ζεστασιά που απλώνεται στο περιβάλλον από μια πηγή θερμότητας. Είναι άρρηκτα συνδεμένη με την ευφυΐα, την κατανόηση, την πέψη και την μετατροπή. Διέπει τη διατροφή και το μεταβολισμό και τη θερμοκρασία του σώματος.
Κάφα Ντόσα
Η ενέργεια Κάφα σχετίζεται με τις έννοιες του αργού, του δροσερού, του λιπαρού, του απαλού, του πυκνού και του θολού. Χαρίζει δομή και σταθερότητα σε όλα τα πράγματα, παρέχει την απαραίτητη συνεκτικότητα που απαιτείται για να διατηρηθεί μια συγκεκριμένη μορφή. Επίσης, ενυδατώνει τα κύτταρα, λιπαίνει τις αρθρώσεις, ενυδατώνει το δέρμα, διατηρεί την ομοιόσταση και προστατεύει τους ιστούς. Συνδέεται συχνά με την αγάπη και τη συμπόνια.
Θεραπευτική μέθοδος
Στην Αγιουρβεδική ιατρική υπάρχουν δύο μέθοδοι θεραπείας. Η δομική θεραπεία, που είναι ένα πρώτο στάδιο αντιμετώπισης προβλημάτων με τη χρήση κατάλληλης διατροφής, ήπιων βοτάνων και αλλαγής κάποιων πιθανά κακών συνηθειών που μας αποσυντονίζουν. Για πιο σοβαρές περιπτώσεις η θεραπεία κρίνεται ως κλινική και χρησιμοποιούνται πιο δυνατά βότανα και φάρμακα, όπως επίσης και μέθοδοι καθαρμού και εξισορρόπησης.
Όλα τα παραπάνω όμως δεν αποτελούν τη λύση στο πρόβλημά μας. Μπορούν να βοηθήσουν να βρούμε την απαραίτητη ισορροπία ή ένα πολύτιμο βοήθημα καθώς μόνο εμείς είμαστε οι γιατροί του εαυτού μας. Έτσι, καμία ασθένεια δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί το ίδιο σε δύο διαφορετικούς ανθρώπους καθώς η ρίζα κάθε προβλήματος βρίσκεται μέσα μας και είναι ξεχωριστή. Επομένως η όποια θεραπεία πρέπει να είναι προσαρμοσμένη σε κάθε άτομο ξεχωριστά και ουσιαστικά το ωθεί, το οδηγεί στην αυτοΐαση.
Η Αγιουρβέδα στην Ελλάδα
Στη χώρα μας η Αγιουρβεδική ιατρική γνωρίζει μεγάλη άνθιση τα τελευταία χρόνια. Υπάρχουν πολλοί ειδικοί θεραπευτές στους οποίους μπορούμε να απευθυνθούμε για ό,τι πρόβλημα αντιμετωπίζουμε, έτοιμοι πάντα να σχεδιάσουν μια θεραπεία που να είναι σχεδιασμένη σύμφωνα με τις ατομικές μας ανάγκες. Οι ουσίες και τα βότανα που χρησιμοποιούνται από την Αγιουρβέδα κυκλοφορούν πλέον ευρέως στα φαρμακεία και κυρίως σε αυτά που διαθέτουν ομοιοπαθητικά προϊόντα.
- Φυτοθεραπεία: Η ανυπέρβλητη δύναμη των θεραπευτικών φυτών - 27 Φεβρουαρίου 2017
- Βελονισμός: Μια πανάρχαια θεραπεία για τα σύγχρονα προβλήματα - 8 Φεβρουαρίου 2017
- Χειροπρακτική: Η δύναμή της δίνει στο σώμα δύναμη να θεραπεύεται - 30 Ιανουαρίου 2017
