“Δεν έχω τίποτα άλλο να σου δώσω τώρα, παρά αυτές τις ανόητες λέξεις. Και πάλι, δε θα σου τις έγραφα, αν δε με παρακινούσε η ελπίδα πως κάποτε, έστω και για μια στιγμή, όταν σου κρατήσω το χέρι, δυο άνθρωποι, μέσα σ’ αυτόν τον ψόφιο κόσμο που μας τριγυρίζει, θα μπορέσουν να νιώσουν ότι ανασαίνουν επιτέλους, έξω απ’ όλα. Κάποτε, όταν αυτά που λέμε τώρα πάρουν μια ανθρώπινη υπόσταση και πάψουν να τριγυρνούν σα φαντάσματα…”
…έγραφε το ’36 ο Γιώργος Σεφέρης στην αγαπημένη του Μάρω. Έγραφαν για να ζουν και ζούσαν για να γράφουν, ακόμα και σε στιγμές απελπισίας, θλίψης ή αθέλητης απραξίας έγραφαν, προετοιμάζοντας έτσι τους εαυτούς τους για την επόμενη συνάντηση.
Advertisment
Τι θα μπορούσε να εκφράσει μια επιστολή που δεν θα το εξέφραζε χίλιες φορές καλύτερα μια λέξη, ένα βλέμμα ή ακόμη και η σιωπή; Για αιώνες, η αλληλογραφία στάθηκε ένας έξοχος τρόπος γραφής. Στα μυθιστορήματα του Μπαλζάκ, του Τολστόι, του Ντοστογιέφσκι, οι ήρωες ολημερίς κι ολονυχτίς αλληλογραφούν. Είναι γεγονός άλλωστε, ο γραπτός λόγος εισχωρεί αλλιώς στο νόημα. Είναι το κλειδί της φανέρωσης που οι ίδιοι παραδίδουμε στον παραλήπτη μας. Η πιο τίμια, η πιο αυθεντική εκδοχή μιας κοινής μοίρας.
Διαβάστε επίσης από τη Μαρία Πράπα
Advertisment
Συνήθως, αλληλογραφούμε από ανάγκη να εξομολογηθούμε την έλλειψη, την απώλεια, την απουσία. Δεν έχει σημασία αν τα βάσανα είναι γραμμένα ανορθρόγραφα και η χαρά ορθρογραφημένη. Η αλληλογραφία είναι η λογοτεχνία του απολεσμένου άλλου. Αυτά που γράφεις επιστρέφουν σε σένα, γνωρίζοντας έτσι τον εαυτό σου καλύτερα, αυτόν τον γνωστό άγνωστο. Δεν γράφεις μόνο για να επικοινωνήσεις. Μπαίνεις και στην περιπέτεια να εξερευνήσεις τη χαμένη ήπειρο του εγώ σου, παρέα με τον άλλο, μέχρι ο ένας από τους δύο να σιωπήσει και η αλληλογραφία να θεωρηθεί ένα δώρο άδωρο, τη θύμηση του οποίου θέλεις να εξαφανίσεις.
Σε πόσες ταινίες έχουμε δει να καίγονται επιστολές στη φωτιά ενός τζακιού; Έτσι είναι. Η καταστροφή μιας επιστολής σβήνει από την ιστορία μια σχέση, μια συμμαχία, έναν έρωτα. Αν και η ερωτική αλληλογραφία είναι πολλά παραπάνω. Τότε που οι ερωτευμένοι δεν είχαν το δικαίωμα ή το περιθώριο να επικοινωνούν, να συναντιούνται, να αλληλογνωρίζονται, τα γράμματα ήταν μια ατέρμονη αναμονή συνάντησης, ανύψωσης .
“Η επιθυμία έχει μια ψηλή κορμοστασιά και στις παλάμες της καίει η απουσία”, γράφει ο Ελύτης. Οι δυσκολίες, οι αποστάσεις, οι ατυχίες στην προσέγγιση των δυο αγαπημένων έτρεφαν την άγνοια, την τρυφερή επιθυμία, την τυφλή επένδυση στον θεοποιημένο άγνωστο. Έτσι, οι ερωτικές επιστολές έπλεκαν το φάσμα του απόντος και παντοτινά ερχόμενου νυμφίου, καθώς και την απερίσκεπτα υπέροχη ανατέλλουσα ελπίδα για την επόμενη συνάντηση με το θαύμα που τώρα επιτέλους συμβαίνει, εκείνο που κρύβεται και ευδοκιμεί στο μυστικό.
Αποκλειστική υπόθεση των δύο ακούραστων επιστολογράφων που οσονούπω θα ψηλαφούσαν στη σκιά τα πιο μύχια συναισθήματα, τις πιο διστακτικές αισθήσεις, μακριά από τα βέβηλα βλέμματα των τρίτων, κινδυνεύοντας στα αμύητα μάτια τους, το σπάνιο να φανεί κοινότοπο, το αθώο πρόστυχο και το συγκινητικό σαχλό.
Προσωπικά, δηλώνω φανατική επιστολογράφος, και δεν εννοώ τα e-mails, αλλά τα παλιά, καλά γράμματα, με αμέτρητες σελίδες και άφθονο μαύρο μελάνι. Την αλληλογραφία την παραδοσιακή, την ενυπόγραφη. Υπήρξε μια εποχή, όταν όλα όσα διαβάζαμε, μαθαίναμε, όσα ζούσαμε, δεν έβρισκαν νόημα αν δεν τα κάναμε επιστολή. Έτσι ανατρέχαμε και ξαναδιαβάζαμε “με αγάπη, χαιρετισμούς, καλή αντάμωση”. Τι τα θυμάμαι τώρα όλα αυτά; Αφού έχουμε το κινητό μας τηλέφωνο! Μέγας δολιοφθορέας της μνήμης. Και τι νόημα έχει η ζωή αν δεν μπορείς να θυμάσαι;
Προτείνω σπουδαίες επιστολές για μύηση στην τέχνη της αλληλογραφίας, σ’αυτή την ιδιαίτερη μορφή συνύπαρξης, την πιο απαράγραπτη ακύρωση της απουσίας. Γράψτε λοιπόν, με την ευχή να βρίσκουν πάντα οι επιστολές τον παραλήπτη τους.
- Ρώτα με ό,τι θες… μόνο μη με ρωτήσεις αν αλλάζουν οι άνθρωποι - 18 Μαΐου 2018
- Μαθήματα ζωής δι’ αλληλογραφίας - 28 Μαΐου 2017
- Εκείνους με το καθαρό βλέμμα, μην τους φοβάσαι - 9 Μαΐου 2017
