Οι σκύλοι είναι ιδιαίτερα πλάσματα. Κάθε ιδιοκτήτης σίγουρα το αναγνωρίζει αυτό. Και οι περισσότεροι νιώθουμε ότι ο σκύλος μας καταλαβαίνει κάθε λέξη και κίνησή μας. Οι έρευνες των τελευταίων δεκαετιών δείχνουν ότι οι σκύλοι μπορούν πραγματικά να καταλάβουν την ανθρώπινη επικοινωνία με τρόπους που κανένα άλλο ζώο δεν μπορεί. Αλλά τώρα έρχεται μια νέα έρευνα που επιβεβαιώνει ότι αν θέλετε να εκπαιδεύσετε το νέο σας κουτάβι, πρέπει να του απευθύνεστε με έναν συγκεκριμένο τρόπο, για να μεγιστοποιήσετε τις πιθανότητες να ακολουθήσει αυτό που του λέτε.
Υπάρχει ήδη ένας μεγάλος αριθμός επιστημονικών δεδομένων που υποδεικνύει ότι ο τρόπος που μιλάμε στους σκύλους μας είναι διαφορετικός από εκείνον που χρησιμοποιούμε για να επικοινωνήσουμε με τους άλλους ανθρώπους. Αυτό σημαίνει ότι αλλάζουμε τη δομή των προτάσεών μας, απλοποιώντας και συντομεύοντάς τες. Επιπλέον, τείνουμε να τους απευθυνόμαστε, χρησιμοποιώντας ψηλότερο τόνο στη φωνή μας, κάτι που κάνουμε όταν δεν είμαστε σίγουροι ότι μας καταλαβαίνουν ή όταν μιλάμε σε μικρά παιδιά.
Advertisment
Μια νέα έρευνα όμως δείχνει ότι χρησιμοποιούμε ένα ακόμα υψηλότερο τόνο όταν μιλάμε σε κουτάβια και αυτή η τακτική είναι που τελικά βοηθά τα ζώα να προσέξουν περισσότερο αυτό που τους λέμε. Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Proceedings of the Royal Society B, έδειξε ότι αυτή ακριβώς η τακτική της άμεσης ομιλίας προς τους σκύλους είναι που τους κάνει να αντιδρούν και να προσέχουν καλύτερα τον ιδιοκτήτη ή εκπαιδευτή τους σε σχέση με την κανονική ομιλία.
Για να καταλήξουν σε αυτά τα συμπεράσματα, οι ερευνητές διεξήγαγαν ένα πείραμα, όπου ηχογράφησαν κάποιες επαναλαμβανόμενες φράσεις όπως: «Γεια σου! Έλα εδώ! Καλό σκυλί! Ναι, είσαι πολύ καλό σκυλάκι!». Σε κάθε συνθήκη, ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να κοιτούν παράλληλα φωτογραφίες είτε κουταβιών, ενήλικων και ηλικιωμένων σκύλων ή και καθόλου φωτογραφίες. Αναλύοντας ύστερα τις ηχογραφήσεις, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχοντες άλλαζαν αυθόρμητα τον τρόπο που μιλούσαν σε κάθε διαφορετική συνθήκη.
Advertisment
Οι ηχογραφήσεις αυτές χρησιμοποιήθηκαν μάλιστα σε κουτάβια και ενήλικα σκυλιά, ώστε να καταγραφεί η ανταποκρινόμενη συμπεριφορά τους. Με αυτό τον τρόπο, βρέθηκε ότι τα κουτάβια ανταποκρίνονταν περισσότερο στις ηχογραφήσεις που έγιναν καθώς οι συμμετέχοντες μιλούσαν βλέποντας φωτογραφίες σκυλιών (και έτσι χρησιμοποιούσαν την τακτική της προαναφερόμενης άμεσης ομιλίας). Σε άλλες μελέτες, όπου χρησιμοποιήθηκε άμεση επαφή ανθρώπου και σκυλιών, η άμεση ομιλία βρέθηκε να επιδρά σημαντικά και στους σκύλους μεγαλύτερης ηλικίας.
Σωματική επικοινωνία με του σκύλους
Έχει επίσης αποδειχτεί ότι μπορούμε να επικοινωνήσουμε με τους σκύλους μας και μέσω χειρονομιών. Μαθαίνοντάς τα από κουτάβια, μπορούν να ανταποκριθούν σε χειρονομίες, όπως το να τους δείχνουμε με το δάχτυλο, με τρόπους που τα άλλα ζώα δεν μπορούν. Το πείραμα που μπορείτε να κάνετε είναι πολύ απλό. Τοποθετήστε δύο ίδια ποτήρια, που θα καλύπτουν μικρές λιχουδιές μπροστά στο σκύλο σας και βεβαιωθείτε ότι δεν μπορούν να δουν την τροφή και ότι δεν έχουν καμία πληροφορία για το τι βρίσκεται κάτω από τα ποτήρια. Ύστερα, δείξτε του ένα από τα δύο ποτήρια, κοιτώντας το κατευθείαν στα μάτια. Ο σκύλος σας θα ακολουθήσει το δάχτυλο σας και θα αρχίσει να εξερευνεί το ποτήρι, προσπαθώντας να βρει τι υπάρχει από κάτω.
Αυτό συμβαίνει επειδή ο σκύλος σας αντιλαμβάνεται την πράξη σας σαν μια προσπάθεια σας να επικοινωνήσετε. Και αυτό είναι εκπληκτικό επειδή ακόμα και ο κοντινότερος συγγενής του ανθρώπου, ο χιμπατζής, δεν φαίνεται να κατανοεί αυτή τη χειρονομία ως προσπάθεια επικοινωνίας από τον άνθρωπο. Η ίδια προσπάθεια αποτυγχάνει ακόμα και σε περιπτώσεις λύκων (κοντινοί συγγενείς των σκύλων) που ανατράφηκαν μέσα σε ανθρώπινο περιβάλλον.
Ως εκ τούτου, αυτή η διαπίστωση οδήγησε στην ιδέα ότι οι δεξιότητες και η συμπεριφορά των σκύλων αποτελούν προσαρμογές στο ανθρώπινο περιβάλλον, αφού οι σκύλοι ζουν μαζί μας για πάνω από 30.000 χρόνια. Μέσα σε αυτό το διάστημα κατάφεραν να εξελίξουν τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες και να μπορούν να συγκριθούν με εκείνες των μικρών παιδιών.
Βεβαίως, υπάρχουν σημαντικές διαφορές ανάμεσα στον τρόπο επικοινωνίας των σκύλων και των παιδιών. Η θεωρία λέει ότι ο σκύλος, σε αντίθεση με τα παιδιά, αντιλαμβάνεται αυτές τις χειρονομίες περισσότερο ως ήπιες εντολές, που τους λένε πού να πάνε, παρά ως μετάδοση πληροφοριών. Από την άλλη πλευρά, αν προσπαθήσετε να δείξετε κάτι σε ένα μικρό παιδί, θα νομίζει ότι μάλλον προσπαθείτε να το πληροφορήσετε για κάτι.
Η ικανότητα των σκύλων να αναγνωρίζουν «χωρικές εντολές» αποτελεί το τέλειο προσαρμοστικό αποτέλεσμα της ζωής με τους ανθρώπους. Για παράδειγμα, οι σκύλοι χρησιμοποιούνταν για χιλιάδες χρόνια ως «συνεργάτες» στο κυνήγι και στην κτηνοτροφία και πολλές φορές καθοδηγούνταν από μεγάλες αποστάσεις μόνο μέσω χειρονομιών. Οι τελευταίες έρευνες λοιπόν επιβεβαιώνουν την ιδέα ότι οι σκύλοι όχι μόνο έχουν αναπτύξει μια ικανότητα να αναγνωρίζουν χειρονομίες, αλλά έχουν αναπτύξει και μια ξεχωριστή ευαισθησία στην ανθρώπινη φωνή που τα βοηθά να αναγνωρίσουν πότε και πώς πρέπει να ανταποκριθούν σε αυτό που τους λέμε.
Άρθρο του Juliane Kaminski, λέκτορας ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Portsmouth
