Μουσικοί, ζωγράφοι, φωτογράφοι, σχεδιαστές μόδας, συγγραφείς… υπάρχουν τόσοι πολλοί τύποι δημιουργικών ανθρώπων εκεί έξω. Οι τέχνες λαμβάνουν τέτοιο θαυμασμό από όλο τον κόσμο για την ικανότητα να δημιουργούν κάτι τόσο εξαιρετικό και λαμπερό, αλλά παράλληλα και τόσο εσωτερικό. Ως εξωτερικοί παρατηρητές, οι άνθρωποι συχνά φαίνονται μπερδεμένοι, αναρωτιούνται πώς κάποιος σκέφτηκε να δημιουργήσει κάτι τέτοιο, ενώ εκείνοι δεν θα μπορούσαν ποτέ να το είχαν σκεφτεί.
Αλλά αυτό ακριβώς συνιστά τη δημιουργικότητα: η θέαση του αδύνατου που μετατρέπεται σε τέχνη. Ενώ κάποιοι βλέπουν κάτι και αναρωτιούνται πώς έγινε, οι δημιουργικοί άνθρωποι, οι καλλιτέχνες συγκεκριμένα περνούν τον χρόνο τους, σκεπτόμενοι τι θα μπορούσε να γίνει. Οι ψυχολόγοι έχουν εδώ και πολλά χρόνια προσπαθήσει επανειλημμένως να μετρήσουν την δημιουργικότητα, εφαρμόζοντας διάφορες δραστηριότητες σκέψης, στις οποίες πρέπει κάποιος να εφεύρει όσες πιο πολλές χρήσεις μπορεί με ένα ουδέτερο, απλό αντικείμενο. Όσοι μπορούν να αντιληφθούν πολυάριθμα και διαφορετικά αντικείμενα σε ένα μόνο θεωρούνται και οι πιο δημιουργικοί.
Advertisment
Σύμφωνα με την επιστήμη, ανάμεσα στους πέντε βασικούς τύπους προσωπικότητας, υπάρχει ένας που καθοδηγεί τη δημιουργικότητά μας. Ονομάζεται δεκτικότητα στην εμπειρία ή απλά δεκτικότητα. Η δεκτικότητα θεωρείται ότι αποτελεί τον καλύτερο προβλεπτικό παράγοντα των δημιουργικών επιτευγμάτων και της εμπλοκής σε καθημερινές δημιουργικές δραστηριότητες. Ενώ κάποια άτομα μπορούν να αντιληφθούν μια καρέκλα με την ιδιότητα απλά της καρέκλας ή ότι ένας πύραυλος μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο στο διάστημα, άλλα διαθέτουν μια έμφυτη περιέργεια που τα οδηγεί στο να εξετάζουν και να αντιλαμβάνονται τα πράγματα και από άλλες γωνίες, ερεθίζοντας ακόμα περισσότερο το χαρακτηριστικό της δεκτικότητάς τους.
Όσον αφορά την έρευνα σε αυτό το ζήτημα, ο Luke Smillie, καθηγητής στην Ψυχολογία Προσωπικότητας του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης και η Anna Antinori, υποψήφια διδακτορικός στο ίδιο πανεπιστήμιο, διεξήγαγαν μια έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Research Personality. Σε αυτήν συμπέραναν ότι οι ανοιχτοί, δεκτικοί άνθρωποι εκτός από το να διαθέτουν μια διαφορετική οπτική των πραγμάτων, βλέπουν πραγματικά διαφορετικά τα πράγματα σε σύγκριση με τον μέσο άνθρωπο.
Η ερευνητική ομάδα συγκεκριμένα δήλωσε: «θέλαμε να εξετάσουμε αν η δεκτικότητα συνδέεται με ένα φαινόμενο της οπτικής αντίληψης, που ονομάζεται διόφθαλμη αντιπαλότητα. Συμβαίνει όταν δύο διαφορετικές εικόνες παρουσιάζονται στο κάθε μάτι ταυτόχρονα, όπως μια κόκκινη επιφάνεια στο δεξί μάτι και μια πράσινη στο αριστερό. Για τον παρατηρητή, οι εικόνες φαίνεται να αλλάζουν μια προς μια με σειρά. Τη μία στιγμή, αντιλαμβάνεται μόνο το πράσινο μοτίβο και την επόμενη μόνο το κόκκινο· το κάθε μάτι όμως ανταγωνίζεται το άλλο.
Advertisment
Οι συμμετέχοντες στην έρευνα για τη διόφθαλμη αντιπαλότητα έβλεπαν μια μίξη, έναν συνδυασμό και των δύο εικόνων, όπως η παραπάνω μεσαία, η οποία, σύμφωνα με τους ερευνητές, μπορεί να γίνει αντιληπτή ως ένα είδος δημιουργικής λύσης στο πρόβλημα. Σε τρία ξεχωριστά πειράματα διαπιστώσαμε ότι οι δεκτικοί άνθρωποι έβλεπαν την ανάμικτη αυτή εικόνα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από τον μέσο άνθρωπο. Επιπροσθέτως, ανέφεραν ότι το έβλεπαν για ακόμα μεγαλύτερο χρόνο, όταν βίωναν ένα θετικό συναίσθημα, μια καλή διάθεση που ενισχύει τη δημιουργικότητα.
Τα ευρήματά μας δηλώνουν ότι οι δημιουργικές τάσεις των δεκτικών ανθρώπων επεκτείνονται μέχρι και στο βασικό τους οπτικό σύστημα αντίληψης. Οι δεικτικοί άνθρωποι μπορεί να έχουν κάποιες βασικές, διαφορετικές οπτικές εμπειρίες σε σχέση με το μέσο άτομο».
Ίσως όμως είναι λάθος να υπονοούμε ότι οι δημιουργικοί άνθρωποι «βλέπουν» τον κόσμο καλύτερα, καθώς σίγουρα υπάρχει και ένα τουλάχιστον μειονέκτημα. Ορισμένοι άνθρωποι με αρκετά υψηλά επίπεδα δεκτικότητας αντιμετωπίζουν συχνά ψυχικά προβλήματα, όπως ψευδαισθήσεις.
Εξάλλου, δεν μπορούμε εδώ να χαρακτηρίσουμε κάτι ως καλύτερο. Κάθε οπτική είναι ενδιαφέρουσα και ξεχωριστή, ασχέτως της ποσότητας δεκτικότητας που εμπλέκεται. Πάντως, είναι πολύ ενδιαφέρουν να τονίζουμε ότι υπάρχουν επιστημονικές έρευνες πίσω από τους λόγους που οι άνθρωποι μπορούν να δημιουργήσουν πράγματα που άλλοι δεν μπορούν.
