Εύχεστε να είχατε περισσότερο αυτοέλεγχο; Όλοι έχουμε στιγμές, όπου η δύναμη της θέλησής μας φαίνεται να μας εγκαταλείπει και εκεί αναδύονται οι κακές επιλογές. Παρά τις καλύτερες των προθέσεών μας, χάνουμε την υπομονή μας, ξεσπάμε στους άλλους, αγοράζουμε προϊόντα που ποτέ δεν θα χρησιμοποιήσουμε και παλεύουμε άγαρμπα να κρατήσουμε σε ισορροπία την ψυχική μας ευημερία. Αλλά μπορούμε πραγματικά να βελτιώσουμε τη δύναμη της θέλησής μας;
«Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν ότι θα ήταν σε καλύτερη κατάσταση, αν είχαν περισσότερη δύναμη για θέληση», επεξηγεί ο καθηγητής Roy Baumeister, ένας από τους κορυφαίους ερευνητές στο ζήτημα της θέλησης και του αυτοελέγχου. «Εξάλλου, η δύναμη της θέλησης μας δίνει την εξουσία να ρυθμίσουμε και να βγάλουμε τον καλύτερό μας εαυτό».
Advertisment
Οι πρώτες πρωτοποριακές μελέτες του Roy υποστηρίζουν ότι η δύναμη της θέλησής σας λειτουργεί ακριβώς σαν ένας μυς, που κουράζεται, όταν τον εξασκείτε, αλλά αν τον εξασκείτε πολύ, φαίνεται να ενδυναμώνεται με τον καιρό. Ξανά και ξανά, ο Roy και οι συνεργάτες του βρήκαν ότι η εμπλοκή σε συχνές δραστηριότητες που απαιτούν τον έλεγχο των παρορμήσεών μας, όπως η αντίσταση στον πειρασμό ενός μπισκότου, ενώ πεινάμε- έχει ως αποτέλεσμα την εξάσκηση της δύναμης μας για θέληση.
Τα καλά νέα ήταν επίσης ότι οι μελέτες του Roy υποστήριξαν ότι η εξάσκηση αυτή, μπορεί να τονώσει τον αυτοέλεγχό μας. Για παράδειγμα, όταν ζητήθηκε από μαθητές να παρακολουθούν στενά το διατροφικό τους πρόγραμμα ή να χρησιμοποιούν στη γραφή το άλλο τους χέρι, μετά από πολλές εβδομάδες παρουσίασαν μεγαλύτερα επίπεδα αυτοελέγχου γενικά στη ζωή τους. Επομένως, μήπως αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να ακολουθήσουμε μια καθημερινή εξάσκηση της δύναμής μας για θέληση;
Πρόσφατα, επιστήμονες από διάφορα πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο αμφισβήτησαν τα μέχρι τώρα ευρήματα που υποστηρίζουν ότι η δύναμη της θέλησης διαθέτει όριο. Πιο συγκεκριμένα, η καθηγήτρια Carol Deck και οι συνεργάτες της βρήκαν ότι όταν οι άνθρωποι πιστεύουν ότι η δύναμη της θέλησή τους είναι απεριόριστη, θεωρούν την κούραση ως ένα σημάδι που δείχνει ότι χρειάζεται να ψάξουν βαθύτερα και να βρουν περισσότερους πόρους, αντί να τα παρατήσουν.
Advertisment
«Όταν πείσουμε τους ανθρώπους ότι διαθέτουν απεριόριστη δύναμη για θέληση, δεν παρουσιάζουν αμέσως διάθεση να τα παρατήσουν, έτσι όπως υποδεικνυόταν από τα παλιά μας δεδομένα», παρατηρεί ο Roy. «Δεν φάνηκε, ωστόσο, ότι αντιστρέφει την σοβαρή κόπωση. Όπως ακριβώς η πεποίθηση ότι έχετε απεριόριστη σωματική ενέργεια· μπορεί αρχικά να σας βοηθήσει να ξεπεράσετε τον εαυτό σας, χωρίς καύσιμα και ξεκούραση όμως, σύντομα θα ξεμείνετε από ενέργεια, ασχέτως της ισχυρής σας θέλησης και πρόθεσης».
Η αλήθεια λοιπόν είναι ότι υπάρχουν ακόμα πολλά που χρειάζεται να μάθουμε για τον αυτοέλεγχο και πώς αυτός μπορεί να βελτιωθεί. «Η φυσική μας ανθρώπινη τάση είναι να θέλουμε να ερμηνεύουμε τα ερευνητικά δεδομένα ως έναν τρόπο εξήγησης των πάντων στον κόσμο», εξηγεί ο Roy. «Ωστόσο, αυτό γενικά δεν μπορεί να ισχύει, γιατί πολύ απλά πρόκειται για ένα παράγοντα ανάμεσα σε πολλούς». Συνεπώς, από πού μπορείτε να ξεκινήσετε, για να βελτιώσετε τη δύναμη της θέλησής σας;
Ο Roy προτείνει τις ακόλουθες τρεις προσεγγίσεις που αξίζει να επιχειρήσετε, όσο οι ερευνητές συνεχίζουν να ανακαλύπτουν ακόμα περισσότερα πάνω στο ζήτημα:
Εξασκήστε τακτικά τον αυτοέλεγχό σας
Μικρές καθημερινές ασκήσεις. Για παράδειγμα, μπορεί να θέλετε να βελτιώσετε τη στάση του σώματός σας στο γραφείο ή να αποφεύγετε να βωμολοχείτε. Μείνετε συνεπείς για κάποιες εβδομάδες και ύστερα προσπαθήστε να αξιολογήσετε αν τελικά αυτό ενδυναμώνει τον αυτοέλεγχό σας και σε άλλες πλευρές της ζωής σας.
Τροφοδοτήστε τον οργανισμό σας με καύσιμα
Φαίνεται ότι η δύναμη της θέλησης σας συνδέεται με το ενεργειακό σύστημα του σώματός σας. Όταν βλέπετε ότι ο αυτοέλεγχός σας υποχωρεί και εσείς νιώθετε ανόρεχτοι, καταναλώνοντας λίγο φαγητό, μπορείτε να αποκαταστήσετε τη δύναμή σας έστω για ένα σύντομο χρονικό διάστημα.
Πάρτε τις αποφάσεις σας νωρίς
Αν κοιμάστε σωστά και καλά, φαίνεται ότι ξυπνάτε με περισσότερη όρεξη, αλλά όσο η μέρα προχωρά, οι προμήθειες μειώνονται και εσείς κουράζεστε. Αυτό σημαίνει ότι είναι καλύτερο να παίρνετε τις περισσότερες αποφάσεις το πρωί- ή μετά το μεσημεριανό σας, όπου το σώμα σας είναι γεμάτο καύσιμα και θέληση.
Και να θυμάστε ότι όσον αφορά στην κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς, ακόμα και οι καλύτερες έρευνες μας αποκαλύπτουν τι λειτουργεί για κάποιους ανθρώπους, κάποιες φορές. Όχι πάντα. Ως εκ τούτου, αν επιθυμείτε να βελτιώσετε την ψυχική σας ευημερία, είναι σημαντικό να είστε περίεργοι και ενεργοί συμμετέχοντες στη διαδικασία ανακάλυψης του εαυτού σας και τι λειτουργεί καλύτερα γι’ αυτόν. Εσείς τι κάνετε για να βελτιώσετε τη δύναμη της θέλησής σας;
Photo: Author/Depositphotos
