Όλοι σε κάποια στιγμή της ζωής μας νιώσαμε το συναίσθημα της τύψης και της ενοχής. Είναι δύο λέξεις που χρησιμοποιούνται συχνά και το νόημά τους έχει αλλοιωθεί αρκετά, αφού πρόκειται για δύο εκ διαμέτρου διαφορετικά συναισθήματα. Ήρθε η στιγμή να ξεκαθαριστεί η ακριβή έννοια τους.
Τι είναι οι τύψεις
Οι τύψεις είναι η συναισθηματική κατάσταση που βιώνουμε όταν έχουμε κάνει κακό και έχουμε βλάψει με τα λόγια ή τις ενέργειές μας έναν ή άλλους ανθρώπους. Μιλάμε για έναν κακό το οποίο υφίσταται, είναι γεγονός αληθινό και έχει προκαλέσει αρνητικές συνέπειες σε έναν ή περισσότερους ανθρώπους. Τύψεις μπορεί να νοιώθει εκείνος που έδωσε μία ψευδή κατάθεση και καταδίκασε έναν αθώο, εκείνος που χτύπησε με το αυτοκίνητό του κάποιον και τον παράτησε αβοήθητο ή εκείνος που αφαίρεσε τη ζωή κάποιου. Οι τύψεις αφορούν ένα πραγματικό κακό στο οποίο ευθυνόμαστε απόλυτα και σίγουρα εμείς οι ίδιοι και τις συνέπειες που έχουν αυτές στα λόγια και τις πράξεις μας.
Advertisment
Τι είναι οι ενοχές
Οι ενοχές από την άλλη, δεν υπονοούν ότι το άτομο που τις νοιώθει, έχει φταίξει και εκείνο υποχρεωτικά, ούτε ότι αυτό που έχει πράξει κάποιος είναι απαραίτητα και κακό. Η ενοχή δε συνδέεται πάντα με τη δική μας υπαιτιότητα, αλλά με τη χαμηλή αυτοεκτίμηση που πολλές φορές διακατέχει το ενοχικό άτομο, αλλά και από το σύστημα αξιών που έχουμε και το οποίο συνδέεται με τον τρόπο που έχουμε μεγαλώσει αλλά και πόσο υγιής και συναισθηματικά επαρκής ήταν η σχέση με τους γονείς μας.
Οι προσδοκίες των γονιών όπως και η προσπάθεια των παιδιών να ανταποκριθούν σε αυτές γεννούσε το υπόβαθρο για τη δημιουργία ενοχικής συμπεριφοράς όταν το παιδί δεν μπορούσε να ανταποκριθεί. Ενοχή μπορεί να νοιώθει κάποιος απλώς επειδή μπορεί να ξέχασε να πάρει ένα τηλέφωνο τους γονείς του ή επειδή ακύρωσε μία συνάντηση με φίλους γιατί ήταν κουρασμένος. Πράξεις οι οποίες δεν είναι κακές, αλλά πολλές φορές δείχνουν ότι σκέφτεστε και υπολογίζετε και τον εαυτό σας και όχι μόνο τους άλλους.
Η ενοχή συνήθως απορρέει από την πεποίθηση που έχει υιοθετηθεί από ένα άτομο ότι πρέπει να είναι πάντα διαθέσιμο και να δίνει τα πάντα για τους άλλους.
Advertisment
Η ενοχική συμπεριφορά απορρέει από την ανάγκη του ανθρώπου για αποδοχή από τους γονείς και το ενοχικό του περιβάλλον. Το συναίσθημα της ενοχής στα παιδιά διογκώνεται όταν εκείνα νιώθουν ότι δεν είναι ικανά για να ανταποκριθούν στις προσδοκίες τους. Οι γονείς πολλές φορές δεν επιβραβεύουν αρκετά τα παιδιά τους επειδή θεωρούν ότι αυτό θα τα ωθήσει στο να σταματήσουν να προσπαθούν, με αποτέλεσμα να συμπεραίνουν ότι η αξία δεν είναι κάτι που βρίσκεται μέσα τους αλλά απορρέει από την εμφάνιση, τα πτυχία, τις επιδόσεις, τις επιτυχίες. Το άτομο έλκεται από αυτό το μοτίβο συμπεριφοράς σε όλες τις σχέσεις και στην πορεία της ενήλικης ζωής του. Η ενοχή σε αυτή την περίπτωση είναι νοσηρή και είναι ικανή να δηλητηριάσει ολόκληρη τη ζωή ενός ανθρώπου.
Αυτή λοιπόν είναι η ουσιώδης διαφορά της τύψης από την ενοχή. Οι τύψεις αφορούν ένα κακό που έχουμε διαπράξει και υφίσταται στην πραγματικότητα ενώ η ενοχή δε σημαίνει πάντα ότι η πράξη μας ήταν κακή.
Μαρία Σκαμπαρδώνη – δημοσιογράφος / Photo: Author/Depositphotos
- Θέλεις να μάθεις γιατί γερνάει ο άνθρωπος; Για να αντιληφθεί τι πραγματικά έχει αξία στη ζωή… - 11 Ιουλίου 2024
- Ένα μωσαϊκό η ζωή, με χαρές και λύπες - 26 Φεβρουαρίου 2024
- Οικογένεια… ένας θεσμός με πολλές δομές - 14 Φεβρουαρίου 2024
