Αν και η ενσυνειδητότητα δεν λειτουργεί απαραίτητα με τον τρόπο που κάποιοι υπερβολικοί λάτρεις διακηρύττουν, υπάρχουν κάποια αρκετά σημαντικά οφέλη που η εξάσκησή της μπορεί να μας προσφέρει. Η καλύτερη κατανόηση του πότε η ενσυνειδητότητα αποτελεί τη σωστή προσέγγιση, μπορεί να βοηθήσει τα εκπαιδευτικά προγράμματα και τους υπεύθυνους προσωπικού να μπορέσουν να ενισχύσουν την απόδοση και την ψυχική ευεξία των εργαζομένων τους.
Το δύσκολο με την ερμηνεία των ερευνών που έχουν γίνει πάνω στο ζήτημα της ενσυνειδητότητας είναι ότι πολλές μελέτες που υποστηρίζουν σπουδαία οφέλη από την εξάσκησή της είναι λιγότερο λεπτομερείς από άλλες, αν και μπορεί να έχουν πραγματοποιηθεί από ομάδες επιστημόνων. Πολλές έχουν έλλειψη ακρίβειας, όπως όταν η ομάδα που εξετάζεται μπορεί εύκολα να συγκριθεί με μια ομάδα που κάνει κάτι άλλο, όπως γυμναστική και οι δύο ομάδες στο τέλος επιδεικνύουν παρόμοια βελτίωση.
Advertisment
Ο Richard Davidson, νευροεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Wisconsin, και εγώ χρησιμοποιήσαμε τα πιο αυστηρά επιστημονικά στάνταρ για να κατευθυνθούμε σωστά μέσα από μια θάλασσα δημοσιευμένων άρθρων σε σχέση με την ενσυνειδητότητα και άλλα είδη διαλογισμού. Βρήκαμε ότι μόνο το 1% των χιλιάδων εκείνων άρθρων διαθέτουν τα απολύτως σωστά στάνταρ για ιατρική έρευνα. Αυτές οι αξιόπιστες όμως έρευνες αποκαλύπτουν ότι υπάρχουν τέσσερα πραγματικά οφέλη από την ενσυνειδητότητα: βελτιωμένη συγκέντρωση, ικανότητα ηρεμίας υπό στρεσογόνες συνθήκες, καλύτερη μνήμη και ενισχυμένη κοινωνική ευθύνη.
Ας ρίξουμε μια ματιά στο πώς λειτουργεί στην κάθε περίπτωση:
Βελτιωμένη συγκέντρωση
Οι αξιόπιστες μελέτες που εντοπίσαμε δείχνουν ότι παρατηρείται λιγότερη ονειροπόληση και περισπασμός σε όσα άτομα εξασκούν τακτικά ασκήσεις ενσυνειδητότητας. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν καλύτερη συγκέντρωση, ακόμα και όταν εκτελούν πολλές δραστηριότητες ταυτόχρονα. Οι συνέπειες στον επαγγελματικό τομέα είναι εμφανείς: υψηλότερα επίπεδα παραγωγικότητας και λιγότερα κενά κατανόησης και επικοινωνίας.
Για να ωφεληθείτε: Δοκιμάστε την εξάσκηση ενσυνειδητότητας κάθε μέρα 10 λεπτά τη φορά. Βάλτε τα όλα στην άκρη για λίγο και απλά στρέψτε όλη σας την προσοχή στην αναπνοή σας. Μην προσπαθείτε να την ελέγξετε- απλά αισθανθείτε την εισπνοή και εκπνοή. Αν παρατηρήσετε ότι ο νους σας περιπλανιέται, απλά επαναφέρετέ τον πίσω στην αναπνοή σας και ξεκινήστε από την επόμενη αναπνοή.
Advertisment
Μην επικρίνετε τον εαυτό σας για τις σκέψεις σας- όλοι το ίδιο κάνουμε. Όταν ξεκινάτε την εξάσκηση της ενσυνειδητότητας, συνειδητοποιείτε ακριβώς πόσο ο νους μας περιπλανιέται συνέχεια. Αλλά η πράξη της επαναφοράς στο τώρα είναι αυτό που φαίνεται να ενδυναμώνει τη λειτουργία του εγκεφάλου για την επίτευξη συγκέντρωσης.
Τι είναι αυτό που ωθεί σε μια τέτοια αλλαγή; Ο προμετωπιαίος μας φλοιός αποτελεί την εκτελεστική περιοχή που ελέγχει την προσοχή μας. Όταν η αμυγδαλή, το σημείο πυροδότησης για συναισθήματα όπως ο θυμός ή το άγχος, ενεργοποιείται, στέλνει σήμα στις προμετωπιαίες περιοχές να διακόψουν τη λειτουργία τους. Γι’ αυτό και όταν είμαστε θυμωμένοι ή αγχωμένοι, δεν μπορούμε να σκεφτούμε καθαρά και σωστά. Αν μπορέσουμε όμως να καταστείλουμε τη δύναμη της αμυγδαλής, επιτρέπουμε στις προμετωπιαίες περιοχές να λειτουργήσουν αποτελεσματικότερα- και έτσι να συγκεντρωθούμε καλύτερα. Και όπως θα δούμε στη συνέχεια, η ενσυνειδητότητα καταφέρνει ακριβώς αυτό· να μας ηρεμήσει.
Ικανότητα ηρεμίας υπό στρεσογόνες συνθήκες
Οι μελέτες αυτές έχουν δείξει ότι όσοι εξασκούν διαλογισμό έχουν μια πιο «χαρούμενη» αμυγδαλή. Αυτό σημαίνει ότι ο εγκέφαλος είναι λιγότερο πιθανό να ερμηνεύσει ορισμένα δεδομένα ως απειλές και να προχωρήσει προς την ενεργοποίηση μιας αμυντικής αντίδρασης- απόκριση μάχης ή φυγής.
Για να αναφέρουμε ένα παράδειγμα στο επαγγελματικό περιβάλλον, ας σκεφτούμε μια ομάδα εργασίας. Αφού τα μέλη της ολοκληρώσουν μια πρωινή συνάντηση ενσυνειδητότητας, η οποία έχει παρόμοια αποτελέσματα με εκείνα της γυμναστικής, η ομάδα θα συνεργάζεται καλύτερα, αντιδρώντας πιο ήρεμα σε μικρής κλίμακας διαφωνίες.
Αυτό σημαίνει ότι μπορούν επίσης να μοιράζονται πληροφορίες και ιδέες με μεγαλύτερη άνεση- και, στο τέλος της ημέρας, να παίρνουν αποτελεσματικότερες στρατηγικές αποφάσεις, επειδή θα είναι ικανοί να συζητούν ήρεμα τα σημεία διαφωνίας τους. Άλλες έρευνες, πρέπει να προσθέσουμε εδώ, έχουν επίσης συμπεράνει ότι τα άτομα που διαλογίζονται, αναρρώνουν συντομότερα από ένα στρεσογόνο γεγονός.
Καλύτερη μνήμη
Εκείνοι που ακολουθούν ασκήσεις ενσυνειδητότητας παρουσιάζουν επίσης καλύτερη λειτουργική μνήμη- την προσωρινή μορφή μνήμης δηλαδή. Για παράδειγμα, με την εξάσκηση της ενσυνειδητότητας, η επιτυχία στις εισαγωγικές εξετάσεις εισόδου στο πανεπιστήμιο αυξήθηκε σε μια έρευνα κατά 16%.
Στο επαγγελματικό περιβάλλον, αυτό μπορεί να ενδυναμώσει την ικανότητα ενός επικεφαλή ομάδας να σκέφτεται σε σύνθετο επίπεδο, όσον αφορά στην στρατηγική, την επίλυση προβλημάτων, ακόμα και σε έντονες και δύσκολες αλληλεπιδράσεις με άλλους. Και μια λιγότερο ενεργοποιημένη αμυγδαλή σημαίνει ένα πιο ήρεμο εργαζόμενο, με ξεκάθαρο μυαλό.
Αυξημένη κοινωνική ευθύνη και αλληλεγγύη
Ο διαλογισμός που καλλιεργεί μια στάση καλοσύνης αποτελεί συχνά μέρος της ενσυνειδητότητας. Αυτή η προσέγγιση έχει δείξει ότι οδηγεί σε έντονη κινητικότητα στις εγκεφαλικές ακολουθίες που σχετίζονται με τη φροντίδα, την αυξημένη γενναιοδωρία και την ανάγκη για προσφορά βοήθειας, ιδιότητες που προσδιορίζουν και έναν ευσυνείδητο πολίτη.
Για την ακρίβεια, πολλές αθλητικές ομάδες τώρα ενσωματώνουν την ενσυνειδητότητα στην προπόνησή τους ως έναν τρόπο να εναρμονίσουν τις κινήσεις και τη συνεργασία μεταξύ παικτών, εκεί που ο ομαδικός συγχρονισμός είναι ζωτικής σημασίας.
Σε αυτό το σημείο θα μπορούσαμε να πούμε ότι αν και δεν χρειάζεται να πιστεύουμε όσα ακούμε για την ενσυνειδητότητα, υπάρχουν, όντως οφέλη από αυτή τη συνήθεια (και γενικά από τον διαλογισμό). Συγκεκριμένα, οι έρευνες δείχνουν ότι όσες περισσότερες ώρες διαλογισμού κάνετε, τόσο περισσότερα αποτελέσματα θα δείτε στους προαναφερόμενους τέσσερις τομείς. Σκεφτείτε ότι επενδύετε σε μια γενικότερη πνευματική και ψυχική ισορροπία, έτσι όπως θα κάνατε και με την σωματική ισορροπία μέσω της γυμναστικής.
Daniel Goleman, ψυχολόγος, συγγραφέας του bestseller «Συναισθηματική νοημοσύνη»
