Επιστημονικά Δεδομένα για την Φυτοφαγία

Επιστημονικά Δεδομένα για την Φυτοφαγία Περίληψη Οι φυτοφαγικές διατροφές γίνονται ολοένα και περισσότερο αποδεκτές, καθώς πλέον τεκμηριώνονται και υποστηρίζονται από πολλούς, μη κερδοσκοπικούς και

Επιστημονικά Δεδομένα για την Φυτοφαγία

Περίληψη

Οι φυτοφαγικές διατροφές γίνονται ολοένα και περισσότερο αποδεκτές, καθώς πλέον τεκμηριώνονται και υποστηρίζονται από πολλούς, μη κερδοσκοπικούς και κρατικούς οργανισμούς ανά τον κόσμο (π.χ. ADA, AMA, WHO κ.ά.) για την πρόληψη αλλά και για διάφορες παθήσεις (π.χ παχυσαρκία, διαβήτη, καρδιοπάθειες, καρκίνος κ.α.) ενώ φαίνεται ότι προάγουν την ευτυχία και την μείωση των ρυτίδων.

Ο στόχος αυτής της εργασίας είναι να παρουσιάσει επιστημονικά δεδομένα που υποστηρίζουν τις φυτοφαγικές διατροφές.

Advertisment

Οι σωστά σχεδιασμένες φυτοφαγικές και βίγκαν (vegan) διατροφές είναι κατάλληλες για όλα τα στάδια του κύκλου ζωής, συμπεριλαμβανομένης της εγκυμοσύνης, της γαλουχίας, της νηπιακής ηλικίας, της παιδικής ηλικίας, της εφηβείας, της τρίτης ηλικίας και των αθλητών.

Επίσης, συζητούνται διατροφικά θέματα που χρειάζεται να προσεχθούν σε μία φυτοφαγική διατροφή.

Εισαγωγή

Παρά τα ισχυρά αποδεικτικά στοιχεία που υποστηρίζουν τις ευεργετικές επιδράσεις των φυτοφαγικών διατροφών, πολλοί ιατροί και διατροφολόγοι δεν τονίζουν επαρκώς την σημασία της φυτοφαγικής διατροφής ως θεραπεία πρώτης γραμμής για χρόνιες ασθένειες. Αυτό θα μπορούσε να οφείλεται στην έλλειψη ενημέρωσης.

Advertisment

Σύμφωνα με τον Αμερικάνικο Σύλλογο Διατροφολόγων, την μεγαλύτερη οργάνωση επαγγελματιών διατροφής παγκοσμίως, οι κατάλληλα σχεδιασμένες φυτοφαγικές και βίγκαν διατροφές μειώνουν τον κίνδυνο συγκεκριμένων παθήσεων, συμπεριλαμβανομένης :

– της ισχαιμικής καρδιοπάθειας

– του διαβήτη τύπου 2

– της υπέρτασης

– ορισμένων τύπων καρκίνου, και

– της παχυσαρκίας

Επίσης, oι σωστά σχεδιασμένες φυτοφαγικές και βίγκαν διατροφές είναι κατάλληλες και ικανοποιούν τις ανάγκες σε θρεπτικές ουσίες και προάγουν την κανονική ανάπτυξη σε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής, συμπεριλαμβανομένης :

– της εγκυμοσύνης

– της γαλουχίας

– της βρεφικής ηλικίας

– της παιδικής ηλικίας

– της εφηβείας

– της τρίτης ηλικίας, και

– των αθλητών

Αυτή η τοποθέτηση από τον Αμερικάνικο Σύλλογο Διατροφολόγων εγκρίθηκε για πρώτη φορά το 1987 και επαναβεβαιώθηκε το 1992, 1996, 2000, 2006, 2012, και το 2016, η οποία ισχύει μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2021.

Τον Ιούνιο του 2017, ο Αμερικάνικος Ιατρικός Σύλλογος, ο οποίος αντιπροσωπεύει περισσότερους από 200.000 ιατρούς, κάλεσε τα αμερικάνικα νοσοκομεία να βελτιώσουν την υγεία των ασθενών, του προσωπικού και των επισκεπτών με :

1. την παροχή ποικιλίας υγιεινών τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων των φυτοφαγικών γευμάτων

2. την αφαίρεση των επεξεργασμένων κρεάτων από το μενού τους

Αυτό δίνει ελπίδα σε μια μεγάλη ομάδα Αμερικανών ιατρών και διατροφολόγων ώστε να δωθεί ένας τέλος σε μια μεγάλη ειρωνεία που συμβαίνει καθημερινά στα περισσότερα αμερικάνικα νοσοκομεία: το φαγητό που προσφέρεται τείνει να συμβάλλει στην παχυσαρκία, στον διαβήτη, στις καρδιακές παθήσεις και στον καρκίνο, δηλαδή τις ίδιες ακριβώς παθήσεις για τις οποίες πολλοί ασθενείς νοσηλεύονται και αναζητούν θεραπεία.

Ειδικά για το κρέας το 2015, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποιεί ότι το επεξεργασμένο κρέας είναι “καρκινογόνο για τον άνθρωπο” και ότι δεν υπάρχει καμία ασφαλής ποσότητα για κατανάλωση.

Τα ευρήματα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ταξινομούν τα επεξεργασμένα κρέατα στην πρώτη ομάδα κινδύνου για καρκίνο, το οποίο σημαίνει ότι υπάρχουν πειστικές αποδείξεις ότι το επεξεργασμένο κόκκινο κρέας προκαλεί καρκίνο με βάση επαρκή στοιχεία από επιδημιολογικές μελέτες. Σημειώνεται επίσης ότι το νωπό κόκκινο κρέας – συμπεριλαμβανομένου του βοδινού, του χοιρινού, του μοσχαριού και του αρνιού – είναι “πιθανώς καρκινογόνο”, και ταξινομήθηκε ως ομάδα 2Α, που σημαίνει ότι υπάρχουν θετικές συσχετίσεις ανάμεσα στην κατανάλωση νωπού κόκκινου κρέατος και στην ανάπτυξη καρκίνου.

Οφέλη από τις Φυτοφαγικές Διατροφές

Σύμφωνα με τον Physicians Committee for Responsible Medicine, έναν αμερικάνικο μη κερδοσκοπικό οργανισμό από 12,000 ιατρούς, πολυάριθμες επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι τα υγιεινά, φυτικά γεύματα μπορούν:

Α. να αποτρέψουν, ακόμα και

Β. να αναστρέψουν καρδιακές παθήσεις, διαβήτη και παχυσαρκία

Ως εκ τούτου, οι επαγγελματίες υγείας θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο να συστήνουν τις φυτοφαγικές διατροφές σε όλους τους ασθενείς τους, ειδικά σε εκείνους με:

– διαβήτη

– καρδιαγγειακές παθήσεις

– παχυσαρκία, και

– ορισμένα είδη καρκίνου

Σε αυτήν την ενότητα, παρατίθεται ένα τμήμα της βιβλιογραφίας με ορισμένα από τα βασικά οφέλη που προσφέρουν στην ανθρώπινη υγεία οι φυτοφαγικές διατροφές

Παχυσαρκία

1. Η ανασκόπηση 87 δημοσιευμένων μελετών έδειξε ότι μια φυτοφαγική διατροφή είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική για την απώλεια βάρους. Η απώλεια βάρους ήταν μεγαλύτερη στην βίγκαν διατροφή

2. Άλλη μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι φυτοφαγικές διατροφές μπορούν να συνιστώνται στην διαχείριση του βάρους χωρίς να διακυβεύεται η ποιότητα της διατροφής

3. Άλλη μελέτη έδειξε ότι υπήρξε μια θετική συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης κρέατος και της παχυσαρκίας

4. Σε μία πενταετής μελέτη, σε άντρες και γυναίκες στο Ηνωμένο Βασίλειο, εξετάστηκαν 4 είδη διατροφής: κρεατοφαγία, ψαροφαγία, φυτοφαγία, βίγκαν. Τα ευρήματα έδειξαν σημαντική διαφορά στον Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ). Πιο συγκεκριμένα όσοι έτρωγαν κρέας είχαν τον υψηλότερο ΔΜΣ και όσοι ακολουθούσαν βίγκαν διατροφή είχαν τον χαμηλότερο ΔΜΣ.

5. Σύμφωνα με άλλη δημοσίευση “οι επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν ότι οι φυτοφαγικές διατροφές συνδέονται με χαμηλότερο ΔΜΣ και χαμηλότερο επιπολασμό της παχυσαρκίας σε ενήλικες και παιδιά. Παρόμοια ευρήματα έδειξαν και άλλες δύο μελέτες: Η πρώτη έδειξε ότι ο μέσος όρος του ΔΜΣ ήταν υψηλότερος (28,8) στους κρεατοφάγους και χαμηλότερος σε όσους απέφευγαν όλα τα ζωικά προϊόντα (23,6). Ομοίως, στην δεύτερη μελέτη βρέθηκε υψηλότερος μέσος όρος ΔΜΣ από τους κρεατοφάγους (24,4) και χαμηλότερος μέσος όρος ΔΜΣ στην βίγκαν διατροφή (22,5).

6. Δύο μετα-αναλύσεις σε κλινικές δοκιμές παρέμβασης έδειξαν ότι η υιοθέτηση φυτοφαγικών διατροφών συνδέθηκε με μεγαλύτερη απώλεια βάρους σε σύγκριση με τις ομάδες ελέγχου (2).

Διαβήτης

1. Μελέτες έδειξαν ότι οι χορτοφάγοι έχουν περίπου το μισό κίνδυνο ανάπτυξης σακχαρώδη διαβήτη σε σχέση με τους μη φυτοφάγους.

2. Μία μελέτη ανέφερε ότι οι μη φυτοφάγοι είχαν 74% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν διαβήτη σε μία περίοδο 17 ετών σε σχέση με τους φυτοφάγους.

3. Άλλη μελέτη σε περισσότερους από 60.000 άντρες και γυναίκες έδειξε ότι ο επιπολασμός του διαβήτη σε άτομα με βίγκαν διατροφή ήταν 2.9%, σε σχέση με το 7.6% στους μη φυτοφάγους.

4. Σε τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη συγκρίθηκε η βίγκαν διατροφή με χαμηλή πρόσληψη λιπαρών και η δίαιτα που συστήνει ο Αμερικάνικος Διαβητολογικός Οργανισμός (ΑΔΟ). Το 43% των ατόμων στην βίγκαν διατροφή μείωσαν τα φάρμακα τους, σε σχέση με το 26% των ατόμων που ακολούθησαν την διατροφή του ΑΔΟ (2)

Καρδιοπάθειες

1. Το 82% των ατόμων που ακολούθησαν το πρόγραμμα Ornish είχαν κάποιο επίπεδο αναστροφής, ακόμα και σε σοβαρές περιπτώσεις στεφανιαίας αθηροσκλήρωσης μετά από μόλις 1 χρόνο, ενώ το 53% την ομάδας ελέγχου παρουσίασε περαιτέρω εξέλιξη της αθηροσκλήρωσης.

2. Μια ανάλυση δεδομένων από 5 μελέτες προοπτικής έδειξε ότι οι φυτοφάγοι είχαν μείωση κατά 24% των ποσοστών θνησιμότητας από ισχαιμικές καρδιακές παθήσεις σε σύγκριση με τους μη φυτοφάγους.

3. Μια βιβλιογραφική ανασκόπηση σε άρθρα που εξετάζουν την επίδραση των διατροφικών μοτίβων στην αρτηριακή πίεση έδειξε ότι οι φυτοφαγικές διατροφές συνδέονταν με χαμηλότερη συστολική αρτηριακή πίεση και χαμηλότερη αρτηριακή πίεση.

4. Οι βίγκαν διατροφές φαίνεται να είναι πιο ωφέλιμες στην βελτίωση των παραγόντων κινδύνου καρδιακής νόσου. Μελέτη έδειξε ότι όσοι κατανάλωναν βίγκαν διατροφή είχαν τα πιο υγιή σωματικά βάρη και επίπεδα χοληστερόλης σε σύγκριση με τους παμφάγους και τους απλούς φυτοφάγους.

5. Παράγοντες κινδύνου για στεφανιαία νόσο, όπως επίπεδα ολικής και LDL χοληστερόλης, σωματικό βάρος και σωματικό λίπος, βελτιώνονται σε σύντομο χρονικό διάστημα σε μια φυτοφαγική δίαιτα.

6. Σε μια μετα-ανάλυση που συγκρίνει την αρτηριακή πίεση σε περισσότερους από 21.000 ανθρώπους σε όλο τον κόσμο διαπιστώθηκε ότι οι φυτοφάγοι έχουν συστολική αρτηριακή πίεση περίπου 7 mm Hg χαμηλότερη και διαστολική αρτηριακή πίεση 5 mm Hg χαμηλότερη από τους παμφάγους.

7. μετα-ανάλυση (Επτά μελέτες σε σύνολο 124.706 συμμετεχόντων) διαπίστωσε ότι οι φυτοφάγοι είχαν 29% χαμηλότερη θνησιμότητα από ισχαιμική καρδιακή νόσο σε σχέση με τους μη φυτοφάγους

Καρκίνος

1. Μια βίγκαν διατροφή φαίνεται να παρέχει μεγαλύτερη προστασία από τη συνολική εμφάνιση καρκίνου σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο διατροφικό μοντέλο.
2. Μια μετα-ανάλυση επτά μελετών ανέφερε ότι οι χορτοφάγοι έχουν κατά 18% χαμηλότερη συνολική εμφάνιση καρκίνου σε σχέση με τους μη φυτοφάγους.

Έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες

1. Μία μελέτη έδειξε ότι η χρήση μιας φυτοφαγικής διατροφής στο πρώτο τρίμηνο οδήγησε σε χαμηλότερο κίνδυνο υπερβολικής αύξησης του βάρους κατά τη διάρκεια της κύησης (2).

2. Κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, μία διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές τροφές μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο επιπλοκών της εγκυμοσύνης, όπως ο διαβήτης κύησης (2)

Ευτυχία

Μελέτες (cross-sectional) υποστηρίζουν τη σχέση μεταξύ ημερήσιων πρόσληψης φρούτων και λαχανικών με ευτυχία, αισιοδοξία, ικανοποίηση από τη ζωή και δημιουργικότητα. Τα ευρήματα αυτά παρέμειναν σημαντικά, ακόμα και αφού ελέγχθηκαν παράγοντες όπως το εισόδημα, η κοινωνική τάξη, η εκπαίδευση, μία σοβαρή ασθένεια, η άσκηση, το κάπνισμα και ο Δείκτης Μάζας Σώματος (11). Για να παρατηρηθεί μία σημαντική αλλαγή χρειάζονται περίπου 700-800 γραμμάρια φρούτων και λαχανικών (11). Αυτά τα ευρήματα είναι ιδιαίτερα σημαντικά διότι στην εποχή μας η ψυχολογική και συναισθηματική ευεξία των ανθρώπων κλονίζεται σε σοβαρό βαθμό.

Ρυτίδες

Σε μία μελέτη με 716 γυναίκες, η υψηλότερη πρόσληψη πράσινων και κίτρινων λαχανικών (200 ή περισσότερα γραμμάρια) συσχετίστηκε με μειωμένη εμφάνιση ρυτίδων στο πρόσωπο (12).

Διατροφικά θέματα που χρειάζεται να προσεχθούν από τους φυτοτοφάγους

Πρωτεϊνη

Σε μια καλά ισορροπημένη φυτική διατροφή, δεν υπάρχει κίνδυνος έλλειψης πρωτεϊνών (1). Όταν πληρούνται οι θερμιδικές προσλήψεις, οι φυτοφαγικές και βίγκαν διατροφές συνήθως πληρούν ή υπερβαίνουν τις προτεινόμενες προσλήψεις πρωτεϊνών, συμπεριλαμβανομένων των αθλητών. Οι όροι “πλήρης” και “ελλιπής” πρωτεΐνη είναι παραπλανητικοί σε σχέση με τις φυτικές πρωτεΐνες. Η πρωτεΐνη από μια ποικιλία φυτικών τροφών, που τρώγονται κατά τη διάρκεια μιας ημέρας, παρέχει αρκετά από τα απαραίτητα αμινοξέα (1, 2)

Ασβέστιο

Η πρόσληψη ασβεστίου μπορεί να είναι επαρκής σε μια καλά ισορροπημένη και προσεκτικά σχεδιασμένη φυτική διατροφή. Μελέτες έχουν δείξει ότι ο κίνδυνος κατάγματος ήταν παρόμοιος για φυτοφάγους και μη-φυτοφάγους . Το κλειδί για την υγεία των οστών είναι η επαρκής πρόσληψη ασβεστίου, η οποία φαίνεται ότι είναι ανεξάρτητα από τις διατροφικές προτιμήσεις (1). Οι πρόσληψη από τους γαλακτό-ωό-φυτοφάγους συνήθως πληρεί ή υπερβαίνει τις ημερήσιες συστάσεις για ασβέστιο, ενώ η πρόσληψη ασβεστίου στην βίγκαν διατροφή ποικίλλει ευρέως και μερικές φορές πέφτει κάτω από τις συστάσεις (2). Η βιοδιαθεσιμότητα του ασβεστίου από τις φυτικές τροφές είναι 5 έως 50% (2)

Σίδηρος

Τα αποθέματα σιδήρου των φυτοφάγων είναι συνήθως χαμηλότερα σε σχέση με τους μη-φυτοφάγους. Τα χαμηλότερα επίπεδα φερριτίνης ίσως προσφέρουν ένα πλεονέκτημα διότι η αυξημένη φερριτίνη έχει συσχετιστεί με τον κίνδυνο ανάπτυξης μεταβολικού συνδρόμου. (2) Η αναιμία σιδήρου είναι σπάνια ακόμη και σε άτομα που ακολουθούν μια φυτική διατροφή (1)

Β12

Η βιταμίνη Β12 παράγεται από βακτήρια, όχι φυτά ή ζώα (1). Τα άτομα που ακολουθούν μια βίγκαν διατροφή είναι ευάλωτα στην ανεπάρκεια B12 και πρέπει να συμπληρώσουν τη διατροφή τους με αξιόπιστες πηγές βιταμίνης Β12 (2)

Ω3

Η κατανάλωση ω-3 είναι χαμηλή σε χορτοφάγους (2), ειδικά στην βίγκαν διατροφή (1). Η συνιστώμενη πρόσληψη είναι 1,6 γρ. / ημέρα για τους άνδρες και 1,1 γρ. / ημέρα για τις γυναίκες. Για τους χορτοφάγους και τους βίγκαν, ίσως είναι συνετό να καταναλώνονται κάπως υψηλότερες δόσεις. Οι καλές πηγές ω-3 πρέπει να τονιστούν ιδιαίτερα στις φυτοφαγικές διατροφές (1) π.χ. αλεσμένος λιναρόσπορος, λινέλαιο, σπόροι κία, καρύδια, έλαιο κανόλα, κάνναβη, καμελίνα, συμπληρώματα DHA με βάση τα μικρο-άλγη.

Φυτοφαγικές Διατροφές : τι περιλαμβάνουν & πώς ταξινομούνται

Οι φυτοφαγικές και βίγκαν διατροφές χαρακτηρίζονται από υψηλή πρόσληψη των παρακάτω πηγών καθώς και των προϊόντων τους :

1. Λαχανικών και φρούτων, τα οποία είναι τα πιο θρεπτικά τρόφιμα στον πλανήτη(6)

2. Δημητριακών και σιτηρών ολικής αλέσεως

3. Οσπρίων (με ή χωρίς τα φύτρα τους), τα οποία ίσως να είναι ο σημαντικότερος προγνωστικός παράγοντας επιβίωσης στους ηλικιωμένους σε όλο τον κόσμο. Μελέτη σε 4 διαφορετικές χώρες έδειξε ότι η πρόσληψη οσπρίων ήταν συνεπής και στατιστικά σημαντική. Πιο συγκεκριμένα, υπήρξε 8% μείωση του κινδύνου θανάτου για κάθε 20 γρ αύξησης στην ημερήσια πρόσληψη οσπρίων. Αντίθετα, μια διατροφή χωρίς όσπρια μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο θανάτου (7)

4. Ξηρούς καρπούς: οι άνθρωποι που τρώνε κάθε ημέρα τουλάχιστον μια μερίδα ξηρούς καρπούς (δηλαδή 15 γραμμάρια, π.χ. περίπου 15 αμύγδαλα) έχουν 20% μικρότερη πιθανότητα να αποβιώσουν από οποιαδήποτε αιτία (8)

5. Σπόρους, π.χ. λιναρόσπορος, σουσάμι, κία κ.ά.

6. Μανιτάρια (συμπεριλαμβανομένων των φαρμακευτικών μανιταριών),

7. Προϊόντα σόγιας,

8. Υγιεινά γλυκά (9) και άλλα.

Όλες οι φυτοφαγικές διατροφές δεν συμπεριλαμβάνουν την κατανάλωση σάρκας, όπως είναι το κρέας, τα πουλερικά, και τα ψάρια. Παρακάτω, φαίνονται οι κυριότερες κατηγορίες στην φυτοφαγική διατροφή:

1.α. Βίγκαν (ή αποκλειστική φυτοφαγία): αποκλείει αυγά και γαλακτομικά προϊόντα, όπως είναι το τυρί, το γάλα, και το γιαούρτι.

1.β. Ωμοφαγία: όπως και η βίγκαν διατροφή αλλά αποκλείει και τα φαγητά που έχουν μαγειρευθεί σε θερμοκρασίες άνω των 47°C. Η ποσότητα των μαγειρεμένων φαγητών είναι από 0% έως 25%.

2.α. Φυτοφάγια: συμπεριλαμβάνει αυγά και γαλακτοκομικά προϊόντα.

2.β. Λάκτο-φυτοφαγία: συμπεριλαμβάνει μόνο γαλακτοκομικά προϊόντα.

2.γ. Ωό-φυτοφάγια: συμπεριλαμβάνει μόνο αυγά

Συμπέρασμα

Οι σωστά σχεδιασμένες φυτοφαγικές διατροφές παρέχουν όλα τα θρεπτικά συστατικά που είναι αναγκαία για όλα τα στάδια του κύκλου ζωής. Επίσης, παρέχουν πρόληψη αλλά και προστασία από πολλές χρόνιες παθήσεις. Η μετάβαση σε μία σωστά σχεδιασμένη φυτοφαγική διατροφή απαιτεί σχεδιασμό, ενώ για τα μέγιστα αποτελέσματα στον ελάχιστο χρόνο χρειάζεται η βοήθεια και καθοδήγηση ενός διατροφολόγου.

Συζήτηση

Ο σκοπός αυτού του άρθρου είναι να δώσει το ερέθισμα στους ιατρούς, στους διατροφολόγους, αλλά και σε κάθε ενδιαφερόμενο, όχι μόνο για να βελτιώσουν την υγεία την δική τους και των αγαπημένων τους ανθρώπων, αλλά και για να ξεκινήσει μία συζήτηση με πρακτικούς και μετρήσιμους τρόπους βελτίωσης της δημόσιας υγείας μέσω της υιοθέτησης φυτοφαγικών διατροφών

Για παράδειγμα

1. Να δημιουργηθούν εργαλεία, και ιστοσελίδες (13) στα ελληνικά που θα προάγουν και θα ενθαρρύνουν τεκμηριωμένες, διατροφικές φυτοφαγικές συστάσεις μαζί με συνταγές, πρόγραμμα γευμάτων, βίντεο, κοινότητες τόσο για τους ιατρούς και τους διατροφολόγους όσο και για τους ασθενείς και μη

2. Να δημιουργηθούν σχετικά σεμινάρια με μοριοδότηση που θα απευθύνονται σε ιατρούς και διατροφολόγους που ενδιαφέρονται για τα οφέλη της φυτοφαγικής διατροφής διότι οι ιατροί και οι διατροφολόγοι παίζουν καθοριστικό ρόλο

3. Να ξεκινήσουν τα νοσοκομεία και οι εγκαταστάσεις τους (όπως είναι οι καφετέριες και τα εστιατόρια) να σερβίρουν φυτοφαγικά γεύματα διότι “μπορούν να μειωθούν οι επανεισαγωγές και οι χρόνοι αποκατάστασης των ασθενών” (10),

4. Τα σχολεία να αυξήσουν την διαθεσιμότητα σε φρούτα, λαχανικά, και δημητριακά ολικής άλεσης, καθώς και τα προϊόντα αυτών

5. Όλες οι δημόσιες δομές να παρέχουν φυτοφαγικές επιλογές, σνακ και γεύματα

Αν θέλουμε να επιβραδύνουμε την επιδημία της παχυσαρκίας και να μειώσουμε τις επιπλοκές των χρόνιων παθήσεων, χρειάζεται να αλλάξουμε τον τρόπο σκέψης μας, και να συγχρονιστούμε με τα σχετικά επιστημονικά ευρήματα, περνώντας από την θεωρία στην πράξη.

Ιωάννης Σ. Κιούσης, Μυκοθεραπευτής – Wellness Coach / Photo: Author/Depositphotos

[toggle title="Παραπομπές"]

1. Perm J. 2013 Spring; 17(2): 61–66.

Nutritional Update for Physicians: Plant-Based Diets

Philip J Tuso, MD – Mohamed H Ismail, MD – Benjamin P Ha, MD – Carole Bartolotto, MA, RD

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3662288/

2. J Acad Nutr Diet. 2016 Dec;116(12):1970-1980.

Position of the Academy of Nutrition and Dietetics: Vegetarian Diets. Melina V, Craig W, Levin S

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27886704.1

Vegetarian Diets, Volume 116, Issue 12, Pages 1970-1980 (December 2016), https://www.eatrightpro.org/resource/practice/position-and-practice-papers/position-papers/vegetarian-diets

3. American Doctors Urge Hospitals to Stop Serving Processed Meat to Patients, https://ama.com.au/ausmed/american-doctors-urge-hospitals-stop-serving-processed-meat-patients

4. World Health Organization, Q&A on the carcinogenicity of the consumption of red meat and processed meat

https://www.who.int/features/qa/cancer-red-meat/en/

5. IARC Monographs on the evaluation of carcinogenic risks to humans, https://monographs.iarc.fr/ENG/Classification/latest_classif.php

6. Nutr Rev. 2008 Dec;66(12):703-9.

Alternative approaches to the calculation of nutrient density. Kennedy E, Racsa P, Dallal G, Lichtenstein AH, Goldberg J, Jacques P, Hyatt R.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19019039

7. Michael Greger M.D. FACLM, October 28th, 2013, Increased Lifespan from Beans, https://nutritionfacts.org/video/increased-lifespan-from-beans,

8. Οι ξηροί καρποί μειώνουν τη θνησιμότητα αλλά και το σωματικό βάρος, health.in.gr, https://health.in.gr/nutrition/news/article/?aid=1231275201

9. Φλώρα Παπαδοπούλου, Ωμοφαγική Διατροφή: Αλμυρές και γλυκές συνταγές, ISBN: 978-960-364-832-1, σελίδα : 96 – 148

10. Physicians Committee for Responsible Medicine, AMA Passes Resolution: Hospitals Should Provide Plant-Based Meals and Remove Cancer-Causing Processed Meats

www.pcrm.org/media/news/ama-passes-resolution-hospitals-should-provide-plant-based-meals-and-remove-cancer-causing-processed

11. Michael Greger M.D. FACLM February 22nd, 2016 Volume 29, Which Foods Increase Happiness?, https://nutritionfacts.org/video/foods-increase-happiness/

12. Michael Greger M.D. FACLM, 2012, Preventing Wrinkles with Diet

https://nutritionfacts.org/video/preventing-wrinkles-with-diet/

13. www.vndpg.org, www.vegetariannutrition.net, www.vrg.org, www.PCRM.org, www.veganhealth.org, www.nutritionfacts.org, www.vegweb.com, www.vegetarian-nutrition.info

[/toggle]

About
Latest Posts

Ιωάννης Κιούσης

Στέλεχος Διατροφής & Διαιτολογίας με κατεύθυνση την φυτοφαγία, Μυκοθεραπευτής με έμφαση στο γανόδερμα, κόρντισεπς, ερίκιο, πόρια.
Κύρια ενδιαφέροντα : φυτοφαγία, βιβλιοφιλία, zero waste, μινιμαλισμός, κυκλική οικονομία, διαλογισμός, γελωτοθεραπεία.

Latest posts by Ιωάννης Κιούσης (see all)