Το ταπεινό φασόλι, το μπιζέλι και ο αρακάς, η φακή, το ρεβίθι και το κουκί, όλες αυτές οι τροφές που είναι γνωστές ως όσπρια είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένας απλός νόστιμος τρόπος να τρώτε σούπες και να συνοδεύετε το κρέας σας.
Αποτελούν επίσης μια οικονομική, υγιεινή πηγή πρωτεΐνης που θα μπορούσε να παίξει έναν κεντρικό ρόλο στην επίλυση του παγκόσμιου προβλήματος της πείνας και του υποσιτισμού, υποστηρίζουν ειδικοί από όλο τον κόσμο που συναντήθηκαν στο συνέδριο του The New York Academy of Sciences στη Νέα Υόρκη. Ο Sonny Ramaswamy, Ph.D., διευθυντής του Εθνικού (Αμερικάνικου) Ινστιτούτου για τη Διατροφή και τη Γεωργία και βασικός ομιλητής της συνάντησης περιγράφει το διατροφικό «δίλημμα των δισεκατομμυρίων», που τα όσπρια μπορούν να λύσουν.
Advertisment
«Έχουμε μπροστά μας μια υπαρξιακή απειλή», αναφέρει ο Dr. Ramaswamy. «Αποτελεί έναν τεράστιο εφιάλτη. Έχουμε πάνω από 7.3 δισεκατομμύρια ανθρώπους και μια πολύ σημαντική πρόκληση να τους εξασφαλίσουμε σίγουρη τροφή. Το ένα δισεκατομμύριο αυτών σχεδόν κοιμούνται το βράδυ νηστικοί και πολλοί από αυτούς πιθανώς να πεθάνουν». Αλλά, προσθέτει, «έχουμε επίσης το αντίθετο: Περισσότερο από ένα δισεκατομμύριο ανθρώπων πάνε για ύπνο το βράδυ, αφού πάρουν το φάρμακό τους για τη χοληστερίνη, το ζάχαρο και την πίεση – όλα αυτά εξαιτίας των ασθενειών που σχετίζονται με τη διατροφή».
Οι χρόνιες παθήσεις, όπως οι καρδιακές νόσοι και ο διαβήτης, που τα φάρμακα αντιμετωπίζουν, είναι κάτι παραπάνω από συχνές στις ΗΠΑ και σε άλλα πλούσια έθνη. Και σε αρκετές περιπτώσεις, οι κίνδυνοι και οι επιπλοκές αυτών των ασθενειών συνδέονται άμεσα με τον τυπικό Δυτικό τρόπο διατροφής. Εδώ όμως είναι που τα όσπρια μπαίνουν στο παιχνίδι.
Τα όσπρια ως μονάδα παροχής πρωτεΐνης
Πώς θα μπορούσε να βοηθήσει η κατανάλωση οσπρίων; Το χαμηλό κόστος και η υψηλή διατροφική αξία τους αποτέλεσαν κύρια θέματα συζήτησης στο συνέδριο. Ως υπερτροφές πλούσιες σε θρεπτικά στοιχεία, τα όσπρια αποτελούν πηγή πρωτεϊνών και μεταλλικών στοιχείων, όπως σίδηρο και ψευδάργυρο. Τα ρεβίθια είναι ένα καλό παράδειγμα: ένα φλιτζάνι (σχεδόν δύο με τρεις μερίδες) από αυτά σας προσφέρει περισσότερα από 14 γρ. πρωτεΐνης, 12 γρ. φυτικές ίνες και 45 γρ. υδατάνθρακες, μαζί με περίπου 5mg σίδηρο και 2.5mg ψευδάργυρο.
Advertisment
Από την άλλη πλευρά και βλέποντάς το συγκριτικά, μια αντίστοιχη ποσότητα μοσχαρίσιου κρέατος περιέχει περίπου 23 γρ. πρωτεΐνης και περίπου 7mg σιδήρου, όπως επίσης 9 γρ. λίπους και καθόλου φυτικές ίνες. Πόση πρωτεΐνη χρειάζεται να καταναλώνετε ημερησίως; Αυτό εξαρτάται από το σωματικό σας βάρος. Θα πρέπει να καταναλώνετε περίπου 1.5-2γρ. ανά κιλό.
Εκτός όμως από εξαιρετικά θρεπτικά, τα όσπρια αποτελούν επίσης αρκετά βιώσιμες καλλιέργειες. Τα όσπρια αναπτύσσονται εύκολα σε σκληρά περιβάλλοντα και χρειάζονται λίγες ποσότητες νερού, έχουν χαμηλά επίπεδα ανθρακικού αποτυπώματος και επίσης εμπλουτίζουν το έδαφος στο οποίο καλλιεργούνται.
Φασόλια για βελτιωμένη υγεία
Τα οφέλη των οσπρίων εκτείνονται και πέρα από την ικανοποίηση των καθημερινών θρεπτικών σας αναγκών: παίζουν επίσης ένα ρόλο στην πρόληψη των χρόνιων ασθενειών, μας λέει ο John Sievenpiper, MD., Ph. D., καθηγητής στο τμήμα διατροφολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο στο Οντάριο. «Περιλαμβάνω τα όσπρια στο διατροφικό πρόγραμμα των ασθενών μου» λέει, λαμβάνοντας υπόψη του τις έρευνες που υποδεικνύουν ότι τα φασόλια και οι φακές βοηθούν στον έλεγχο του διαβήτη, στην υψηλή χοληστερίνη και την υπέρταση – παθήσεις που αργότερα μπορεί να οδηγήσουν σε καρδιακές ασθένειες.
Η επανεξέταση των ερευνών από τον Dr. Sievenpiper συμπεραίνει ότι τα όσπρια μας προσφέρουν γρήγορη αίσθηση κορεσμού, κάτι που βοηθά τους υπέρβαρους ασθενείς του. Μια μικρή έρευνα που διεξήχθη τον Σεπτέμβρη του 2015 και δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Food Science έδειξε ότι οι ενήλικες συμμετέχοντες ένιωθαν το ίδιο χορτασμένοι με ένα πιάτο φασόλια, όσο και με ένα πιάτο που περιελάμβανε μοσχαρίσιο κρέας. Τα όσπρια περιέχουν επίσης πρoβιοτικά (που βοηθούν στην υγιή ανάπτυξη βακτηρίων στο έντερο). «Η διατροφή βρίσκεται στο σταυροδρόμι που συναντώνται τα θρεπτικά στοιχεία, η πρωτεΐνη και η υγεία του γαστρεντερικού συστήματος. Και τα όσπρια μπορούν να βελτιώσουν την εντερική υγεία, θρέφοντας ουσιαστικά τα καλά βακτήρια του εντέρου.
Όσπρια και κουλτούρα
Τα όσπρια ήταν εξαιρετικά σημαντική τροφή στην αρχαιότητα και στο πέρασμα των αιώνων, επειδή, σε αντίθεση με άλλες τροφές, εκείνα μπορούσαν να αποθηκεύονται εύκολα σε αποξηραμένη μορφή και πρόσφεραν ασυναγώνιστη ποσότητα πρωτεΐνης σε σχέση με άλλα λαχανικά και κρέας. Από τα Αφρικάνικα μαυρομάτικα φασόλια μέχρι τα μαύρα φασόλια της Λατινικής Αμερικής, το Γαλλικό κασουλέ και τις Ασιατικές φακές με κάρυ, τα όσπρια ήταν πάντα ο ταπεινός, μα βασικός κορμός της υγιεινής κουζίνας.
Τα πιάτα με φασόλια και ρύζι μάλιστα αποτελούν μέρος κάθε παραδοσιακής και τοπικής κουζίνας σε όλο τον κόσμο. Από την Βόρεια Αμερική, στη Δυτική Αφρική με το ιδιαίτερο πιάτο jollof, στη Καραϊβική με το καστανό ρύζι, τα κόκκινα φασόλια με γάλα καρύδας μέχρι και Μεσογειακά πιάτα, όπως το ιταλικό pasta e fagioli και φυσικά τα δικά μας ελληνικά, όπως το φακόρυζο.
Photo: Author/Depositphotos
