Η πρώτη σου αντίδραση, όταν ακούς κάποιον να σου λέει κάτι προσωπικό, είναι να αξιολογήσεις αυτό που σου λέει. Μέσα απ’ αυτό, να κρίνεις αυτόν που ακούς. Η εμπειρία μου λέει πως αυτό που συνήθως κάνεις δεν σε βοηθά να χτίσεις ικανοποιητικές σχέσεις με τους ανθρώπους.
Συχνά είσαι επικριτικός απέναντι στους άλλους, επειδή μεγάλωσες ως κάποιος που συνεχώς αξιολογείται και κρίνεται από αυτούς. Κανένας δεν σε είδε, δεν σε συνάντησε ως αυτόν που σήμερα είσαι, αποδεχόμενος την παρούσα πραγματικότητά σου, χωρίς να έχει τη διάθεση να σε αξιολογήσει.
Advertisment
Κρίνεις, σχεδόν αυτόματα, τους άλλους, επειδή συνεχώς, και δίχως να το συνειδητοποιείς, επικρίνεις τον εαυτό σου. Η αδιάλειπτη όμως επίκριση της προσωπικής σου πραγματικότητας, σκέψης, συναισθημάτων, ζωής, δεν έχει αφήσει καθόλου χώρο στον εσωτερικό σου παρατηρητή.
Εσωτερικός παρατηρητής είναι αυτή η οντότητα που απλά αποτυπώνει και καταγράφει ό,τι συμβαίνει εντός σου, εντοπίζοντας και κοινωνώντας το εσωτερικό σου «σύμπαν». Ως αποτέλεσμα της χρόνιας αποταύτισής σου με τον εσωτερικό σου κριτή, ο ρόλος και η λειτουργία του παρατηρητή έχουν έντονα ατονήσει.
Είσαι όλο και πιο περιφραγμένος, κλειστός στις ψυχικές σου εκδοχές, στα εσωτερικά σου προσωπεία, τα συναισθήματα και τις σκέψεις σου που προκύπτουν αβίαστα ως φυσική συνέπεια των παρατηρήσεών σου.
Advertisment
Αφού δεν έρχεσαι σε επαφή μαζί τους, όλο και λιγότερο τις αναγνωρίζεις, όλο και λιγότερο τις εμπιστεύεσαι. Μαζί με όλες τις παραπάνω συνιστώσες της εσωτερικής σου ζωής, όλο και λιγότερο εμπιστεύεσαι τους άλλους. Δεν τους ακούς πραγματικά.
Ίσως τους χρησιμοποιείς περισσότερο ως αντικείμενα, στα οποία προβάλεις την ανασφάλεια και την αυτοκατάκρισή σου, παρά ως εναύσματα ψυχικής πληροφόρησης, επικοινωνίας και διαπροσωπικής μάθησης.
Όντας αγχωμένος ήδη με τις αδιαφανείς εσωτερικές σου διεργασίες, οι οποίες σε κατακλύζουν με συναισθήματα που αρνείσαι να αποδεχτείς και να εκφράσεις, μόλις ακούσεις κάποιον να σου λέει το πρόβλημα του βιάζεσαι να «διορθώσεις τα πράγματα».
Αφού δεν σέβεσαι την πολυπλοκότητα της εσωτερικής σου ζωής, δεν προτίθεσαι, ούτε μπορείς να το κάνεις στις σχέσεις σου με τους άλλους. Στους άλλους πάντα καθρεφτίζεις θραύσματα της αυτοεικόνας σου. Το ίδιο κάνουν και οι άλλοι σε σένα.
Τα μηνύματα που δέχεσαι από κείνους συνήθως επιβεβαιώνουν κι αναπαράγουν την αντίληψη που έχεις για τον εαυτό σου, τους φόβους, τις πεποιθήσεις, τις προοπτικές σου ως ατόμου και ως εταίρου της διυποκειμενικής πραγματικότητας. Στο παραπάνω σχεσιακό πρίσμα, όσο εκουσίως καλλιεργείς την οπτική του παρατηρητή, αποδυναμώνεις τον ρόλο του κριτή μέσα σου.
Κρυμμένες πτυχές της ψυχικής σου σφαίρας αποκαλύπτονται, αναδιπλώνονται κι εξελίσσονται. Σου προσφέρεται η ευκαιρία να τις αποδεχτείς, πλουτίζοντας το ρεπερτόριο των προσωπείων και των συμπεριφορών σου. Σταδιακά μαθαίνεις πως είσαι υπαρξιακά πιο πολυσχιδής, περίπλοκος, και πλούσιος.
Ως αποτέλεσμα της διευρυνόμενης σου αυτοαντίληψης κι αυτοαποδοχής, γίνεσαι όλο και πιο ανοιχτός στο να ακούς τους συνανθρώπους σου, χωρίς να τους κρίνεις. Ή χωρίς να λαμβάνεις σοβαρά και δεσμευτικά υπόψη σου τις κρίσεις που κάνεις για τους άλλους. Ταυτόχρονα, αποδεσμεύεσαι από την εμμονή σου να παρεμβαίνεις, να βελτιώνεις, να διορθώνεις τους άλλους και τις ζωές τους.
Το ευχάριστο και παράδοξο είναι ότι, όσο μειώνεται η επιτακτική ανάγκη σου να ασκείς έλεγχο σε σένα – μέσω της επίκρισης – και στους άλλους.
Όσο παραιτείσαι από την επιθυμία σου να σε αλλάξεις, να τους αλλάξεις…
Όσο με πρόθεση αποδοχής ενσωματώνεις στο σώμα της αντιληπτικής σου πραγματικότητας τις νεοεμφανιζόμενες κι αναπτυσσόμενες πλευρές του εαυτού σου και των άλλων, τόσο πιο εύκολα, κι εσύ και οι άλλοι «ανθίζουν», μεταμορφώνονται, αβίαστα αλλάζουν…
