“Μεγαλώνω δεν σημαίνει ότι εμπλουτίζομαι με κάτι νέο, αλλά ότι ανακαλύπτω αυτό που ήδη υπάρχει μέσα μου”
Alexandre Jollien
Advertisment
Με την προσκόλληση στους γονείς του, το παιδί έρχεται αντιμέτωπο με τις επιθυμίες και τις ενορμήσεις του ενηλίκου. Το βλέμμα που στρέφει ο ενήλικος πάνω στο παιδί δεν είναι πάντα υγιές. Μπορεί να είναι υποκριτικό και διεστραμμένο. Οι παιδικοί φόβοι είναι εκεί για να αναδείξουν όλους αυτούς τους αόρατους κινδύνους που απειλούν τον δεσμό γονέα-παιδιού.
Το παιδί, μέχρι την ηλικία των τεσσάρων χρόνων, είναι ολοκληρωτικά αφιερωμένο στον γονιό του, τον θεοποιεί. Ένα μικρό παιδί δεν μπορεί να αμφισβητήσει τους γονείς του. Παραμένει δεμένο μαζί τους, χωρίς όρους.
Το παιδί έχει ανάγκη να αισθάνεται ασφαλές ως προς την εποικοδομητική φύση του δεσμού του με τον γονέα, αλλά, την ίδια στιγμή, το ασυνείδητό του το θέτει σε επιφυλακή. Οι παιδικοί φόβοι θέτουν σε δοκιμασία τη σχέση γονιού-παιδιού και, επιπλέον, αντανακλούν την εκμάθηση της αυτονομίας.
Advertisment
Σε κάθε παιδί, αναδύεται πληθώρα δυνατοτήτων. Η παιδαγωγός Maria Montessori ήταν η πρώτη που αναγνώρισε ότι το μυαλό του παιδιού απορροφά σαν σφουγγάρι και αποθηκεύει αυτόματα τις πληροφορίες, χωρίς προσπάθεια και με μεγάλη ταχύτητα, κάτω από το όριο της συνείδησης. Απορροφά οτιδήποτε υπάρχει στο περιβάλλον του, καθώς και όλες τις εντυπώσεις και όλα τα συναισθήματα που νιώθει το ίδιο.
Οι παιδικοί φόβοι είναι οι θερμοπίδακες αυτής της έντονης ψυχικής δραστηριότητας. Το παιδί μαθαίνει χάρη στους φόβους του. Αυτός είναι ο λόγος που του αρέσει να φοβάται. Ο παιδικός φόβος διδάσκει ότι το συναίσθημα του φόβου δεν αποτελεί δυσλειτουργία. Γίνεται μερικές φορές δυσλειτουργικό, όταν δεν δίνεται στο παιδί απαραίτητη προσοχή για να το αντιμετωπίσει.
Οι παιδικοί φόβου έχουν μια δύναμη, την οποία η λογική των ενηλίκων αγνοεί. Είναι οι ζωτικές και ενστικτώδεις δυνάμεις, το άλογο που το παιδί καβαλικεύει και εξημερώνει.
Οι παιδικοί φόβοι εξελίσσονται ανάλογα με την ηλικία και το περιβάλλον. Θυμάστε τους φόβους που είχατε ως παιδί;
0 – 6 μηνών : Φόβος της πτώσης, των δυνατών θορύβων
7 – 12 μηνών : Φόβος για τα άγνωστα πρόσωπα, για αντικείμενα που εμφανίζονται ξαφνικά μέσα στο οπτικό πεδίο.
1 έτους : Φόβος αποχωρισμού από τους γονείς, φόβος στο μπάνιο, για χτυπήματα, για άγνωστα πρόσωπα.
2 χρόνων : Φόβος για τους δυνατούς θορύβους, τα ζώα (μεγάλος σκύλος), το σκοτάδι, τον αποχωρισμό από τους γονείς, τις αλλαγές στο οικείο περιβάλλον.
3 χρόνων : Φόβος για τις μάσκες, το σκοτάδι, τα ζώα, τον αποχωρισμό από τους γονείς.
4 χρόνων : Φόβος για τον αποχωρισμό από τους γονείς, τα ζώα, το σκοτάδι, τους θορύβους μέσα στη νύχτα.
5 χρόνων : Φόβος για ζώα, τους κακούς ανθρώπους, το σκοτάδι, τον αποχωρισμό από τους γονείς, τους σωματικούς τραυματισμούς.
6 χρόνων : Φόβος για τα υπερφυσικά όντα (φαντάσματα, μάγισσες), τους σωματικούς τραυματισμούς, τις αστραπές και βροντές. Φόβος να κοιμηθεί ή να μείνει μονάχο, φόβος αποχωρισμού από τους γονείς.
7 – 8 χρόνων : Φόβος για τα υπερφυσικά όντα, το σκοτάδι. Φόβοι για γεγονότα που παρουσιάζονται στα ΜΜΕ. Φόβος να μείνει μονάχο. Φόβος για σωματικούς τραυματισμούς.
8 – 12 χρόνων : Φόβος για τα μαθήματα που έχει να μελετήσει, τις εξετάσεις και τους βαθμούς, τους σωματικούς τραυματισμούς, τις αστραπές, τον θάνατο και το σκοτάδι.
Οι παιδικοί φόβοι δεν προδικάζουν κατά κανένα τρόπο τις μελλοντικές δυνατότητες του ενηλίκου. Ένα πολύ φοβητσιάρικο παιδί μπορεί, στην ενήλικη ζωή, να έχει μεγάλη εσωτερική δύναμη και ασυνήθιστο θάρρος. Τέτοια ήταν η περίπτωση του Gandhi. Οι παιδικοί φόβοι είναι, συχνά, ένα γόνιμο έδαφος για επιτεύγματα.
Απόσπασμα από το βιβλίο των Marie-France & Ballet de Coquereaumont “Νίκησε τον φόβο” από τις εκδόσεις Πεδίο
