Όλοι έχουμε μέσα μας δύο διαφορετικές φωνές: μία που μας θρέφει και μας βοηθά να προχωρήσουμε και μια που είναι επικριτική. Μία που μας ανεβάζει και μία που μας τραβά προς τα κάτω. Και οι δύο αυτές φωνές παίζουν έναν σημαντικό ρόλο. Ο εσωτερικός υποστηρικτής προσφέρει ενθάρρυνση και ενσυναίσθηση προς τους εαυτούς μας, ενώ ο εσωτερικός κριτής μας βοηθά να αναγνωρίσουμε πού κάναμε λάθος και τι χρειάζεται να κάνουμε από εδώ και πέρα.
Αλλά για τους περισσότερους ανθρώπους, ο εσωτερικός κριτής λαμβάνει περισσότερο χώρο, πετώντας μας το ένα βελάκι μετά το άλλο, βρίσκοντας λάθη, ντροπιάζοντας και πειράζοντάς μας. Είναι μεγάλος και ισχυρός, ενώ ο εσωτερικός υποστηρικτής είναι μικρός και αναποτελεσματικός.
Advertisment
Αποδυναμώνει την αίσθηση αξίας και την ανθεκτικότητά μας. Ευτυχώς όμως, υπάρχουν αρκετοί τρόποι για να αποκαταστήσουμε την ισορροπία ανάμεσά τους, να περιορίσουμε τον κριτή και να ενδυναμώσουμε τον υποστηρικτή μέσα μας.
Αρχικά, προσπαθήστε να παρατηρήσετε πώς λειτουργεί μέσα σας η αυτοκριτική. Παρατηρήστε κάθε απώθηση ή υποβιβασμό του πόνου, των αναγκών και των δικαιωμάτων σας. Παρατηρήστε πώς οι μικρές σκέψεις υποβιβάζουν τα επιτεύγματά σας: «Ο καθένας θα μπορούσε να το καταφέρει αυτό, δεν ήταν και τόσο τέλειο, τι συμβαίνει όμως με όλες τις άλλες φορές;». Αντιληφθείτε κάθε επανάληψη, κάθε αποθάρρυνση των ελπίδων και των ονείρων σας.
Προσέξτε το θυμό προς τον εαυτό σας, δυσανάλογος με αυτό που πραγματικά συνέβη. Αφουγκραστείτε εκείνη την εσωτερική υποτιμητική φωνή που σας φωνάζει. Αναγνωρίστε κάθε υποβόσκουσα στάση που σας ψιθυρίζει ότι χρειάζεται πάντα να κάνετε κάτι περισσότερο. Και παρατηρήστε κάθε υποχθόνια μοραλιστική αποδοκιμασία, που εκφράζεται με φράσεις όπως: «θα έπρεπε να ντρέπεσαι» ή «είσαι κακός άνθρωπος». Όσο τα αναγνωρίζετε, κατηγοριοποιήστε τα με ετικέτες όπως «αυτοκριτική», «υποβιβασμός», «αυτομαστίγωμα».
Advertisment
Αναλογιστείτε πώς αυτή η αυτοκριτική αναπτύχθηκε μέσα σας, ίσως από την παιδική σας ηλικία. Μόλις αποκαλύψετε αυτό τον εσωτερικό διάλογο, θα αντιληφθείτε ότι κάτι οικείο υπάρχει σε αυτές τις λέξεις, τον τόνο ή την στάση του εσωτερικού κριτή. Σας θυμίζει κάποιον – έναν γονέα, έναν συγγενή, έναν αδελφό, δάσκαλο, προπονητή; Ακούτε τον δογματισμό, την σκληρότητα και τον αυταρχισμό τους; Κάντε ένα βήμα πίσω και δώστε μορφή στον εσωτερικό σας κριτή. Έτσι, μπορεί να τον ακούτε να σας επικρίνει, αλλά δεν χρειάζεται να είστε ή να κάνετε αυτό που λέει.
Όταν ο εσωτερικός κριτής αρχίζει να απομακρύνετε, στραφείτε στον εσωτερικό υποστηρικτή σας για σύμμαχο. Αυτό το μέρος του εαυτού σας είναι προστατευτικό και ενθαρρυντικό, όταν οι άλλοι άνθρωποι είναι επίσης επικριτικοί ή όταν είστε στρεσαρισμένοι, απογοητευμένοι. Ξεκινώντας από την πρώιμη παιδική μας ηλικία, αναπτύσσουμε τον εσωτερικό υποστηρικτή, εσωτερικεύοντας εμπειρίες από εξωτερικούς υποστηρικτές και προστάτες, όπως τους γονείς μας, τους δασκάλους και τα μεγαλύτερα παιδιά.
Αν σας βοηθά, φανταστείτε ένα «επιτελείο φροντίδας» μέσα σας με διαφορετικούς χαρακτήρες, που αναπαριστούν διάφορα είδη στήριξης και σοφίας. Μπορείτε να βάλετε όποιον χαρακτήρα θέλετε, εμπνευσμένοι από ταινίες, βιβλία, ακόμα και από την πραγματική ζωή.
Διαφωνήστε με τον εσωτερικό σας κριτή. Βρείτε έναν αντίλογο για όλες εκείνες τις τυπικές, συχνές ατάκες που σας αποθαρρύνουν. Φανταστείτε ότι τα μέλη του εσωτερικού επιτελείου σας υπερασπίζονται απέναντι στον υποτιθέμενο τρομακτικό κριτή. Συμμαχήστε μαζί τους, όχι μαζί του. Μιλήστε στον εαυτό σας με λογικά επιχειρήματα, όταν ο εσωτερικός κριτής σας κάνει να φοβάστε με παράλογα επιχειρήματα χωρίς καμία εγκυρότητα.
Μπορείτε να δείτε τον εαυτό σας με τον τρόπο που σας βλέπουν οι άλλοι, σαν δηλαδή έναν άνθρωπο με αρετές και αξία; Για πολλούς ανθρώπους, αυτό αποδεικνύεται αρκετά δύσκολο. Μπορεί να το νιώθουμε σαν ταμπού, σαν κάτι που δεν επιτρέπεται. Αλλά γιατί όχι; Αν είναι καλό να αναγνωρίζει κανείς τις αρετές στους άλλους, τότε το ίδιο ισχύει και για εσάς.
Αναγνωρίστε τις δικές σας θετικές ποιότητες, όπως κάνετε και με τους άλλους. Και όπως κάνει κι ένας σωστός παρατηρητής, κατηγοριοποιήστε τις με ετικέτες και φράσεις, όπως «προσπαθώ σκληρά», «φιλικότητα», «παραδοχή λάθος», «δεξιότητες», «δύναμη, όταν τα πράγματα δυσκολεύουν», «τρυφερότητα». Ασχέτως των καλών και κακών στιγμών σας, των επιτυχιών και των αποτυχιών, των απωλειών σας, μπορείτε να βρείτε μέσα σας τη δύναμη και τη στήριξη, μην αφήνοντας όλο το χώρο στον εσωτερικό κριτή σας.
