Συνέντευξη της Δήμητρας Νικολάου
στην Κυβέλη Χατζηζήση
για λογαριασμό της Εναλλακτικής Δράσης
Μοιάζει με παραμύθι αλλά είναι αλήθεια. Μοιάζει με εξωτικό ταξίδι αναψυχής αλλά είναι «μέθοδος» απόκτησης εσωτερικής ισορροπίας. Φαντάζει ως ευκαιριακή πολυτέλεια, αλλά είναι συνειδητή στάση ζωής, που βοηθά εαυτόν και αλλήλους, χωρίς κανείς να καταγράφει κέρδη και ζημίες, γιατί πολύ απλά, στην προκειμένη περίπτωση, όλοι έχουν μόνο να κερδίσουν. Για την ακρίβεια οι μεν μια καλύτερη επαφή με την ψυχή τους και οι δε μια πιο ανθρώπινη συνθήκη διαβίωσης.
Advertisment
Η Δήμητρα Νικολάου είναι ψυχολόγος. Παλιότερα ήταν εθελόντρια στους Γιατρούς του Κόσμου. Τα τελευταία χρόνια συμμετέχει στην άτυπη ομάδα willing2help, που εκτός των άλλων, οργανώνει αποστολές σε χωριά της Αφρικής και της Ασίας, σε μέρη ασύλληπτης ομορφιάς και αβάσταχτης φτώχειας. Κι έτσι, μία – δύο φορές το χρόνο η ψυχολόγος Δήμητρα Νικολάου, αφήνει τις συνεδρίες και φτιάχνει μια μικρή βαλιτσούλα με λίγα ρούχα αλλά πολύ ψυχή, ακριβώς ότι της χρειάζεται στις μακρινές της αποστολές της.
Ποια είναι η επαγγελματική σας ιδιότητα;
Σπούδασα ψυχολογία στο Deree College, έκανα το πρώτο μου μεταπτυχιακό στην κοινωνική ψυχολογία στην Αγγλία. Αυτό που που με ενδιαφέρει είναι η αυτογνωσία, δηλαδή πως αναπτύσσεται και λειτουργεί υγιώς το σώμα, ο νους και η ψυχή του ανθρώπου αλλά και πώς αλληλεπιδρά το άτομο με την ομάδα. Συνήθως, στις σχέσεις μας, όποιες και να είναι αυτές, ή παρακαλάμε ή αποχωρούμε. Το σημαντικό είναι να αναγνωρίζουμε και να φροντίζουμε τις προσωπικές μας ανάγκες, ταυτοχρόνως όμως και των ανθρώπων με τους οποίους σχετιζόμαστε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Αυτό προσπαθώ και ως ψυχολόγος και ως άνθρωπος.
Advertisment
Τελειώνει ποτέ αυτή η αναζήτηση;
Στην πραγματικότητα, ποτέ. Όμως, το μέχρι που θα φτάσει ο κάθε άνθρωπος, εξαρτάται από τον ίδιο. Κάποιοι κάνουν ψυχοθεραπευτικές συνεδρίες για να αντιμετωπίσουν ένα συγκεκριμένο θέμα και μετά σταματούν γιατί δεν θέλουν κάτι περισσότερο. Άλλοι συνεχίζουν και συνεχίζουν… Εξαρτάται από το κατά πόσο θέλει κάποιος να συνεχίζει το ταξίδι της αυτογνωσίας και της αλληλεπίδρασης με τους άλλους ανθρώπους. Στη ζωή βρισκόμαστε σε συνεχή επαφή με την αλλαγή. Και η αλλαγή είναι πρόκληση. Το τι κάνει ο κάθε άνθρωπος με τις προκλήσεις είναι δική του απόφαση.
Συμμετέχετε ως εθελόντρια στις αποστολές του willing2help, μιας άτυπης εθελοντικής ομάδας, η οποία μεταξύ άλλων έχει κάνει δράσεις σε Ασία και Αφρική. Γι αυτό το λόγο ταξιδέψατε στο Νεπάλ και την Τανζανία. Ποιο είναι το κόστος και ποιο το όφελος αυτών των συμμετοχών;
Σε κάθε αποστολή υπάρχει το πρακτικό κομμάτι και το συναισθηματικό κομμάτι. Το ταξίδι συνήθως διαρκεί δέκα ημέρες, μια ολόκληρη εβδομάδα παραμονής στον τόπο προορισμού, και δύο με τρεις ημέρες για τη μετακίνηση. Το κόστος της εθελοντικής δραστηριότητας ο καθένας μας το αναλαμβάνει μόνος του, καθώς δεν υπάρχει πηγή χρηματοδότησης του willing2help από πουθενά. Εκτός από τα αεροπορικά εισιτήρια και ένα υποτυπώδες ποσό που χρειάζεται για τη διατροφή μας εκεί, δίνουμε και λίγα χρήματα προκειμένου να αγοραστούν τα υλικά που χρειάζονται για το εκάστοτε project στο οποίο συμμετέχουμε. Έχω πάει στο Νεπάλ και την Τανζανία. Για κάθε ταξίδι μου διέθεσα περί τα 1000 ευρώ.
Έχετε μια πολύχρονη και οργανωμένη επαγγελματική ζωή ωστόσο που σας επιτρέπει να διαθέτετε αυτά τα λεφτά, έτσι δεν είναι;
Αλήθεια είναι αυτό. Δεν σημαίνει πως το γεγονός ότι μπορώ να αντιμετωπίσω τα έξοδα, μου είναι και αμελητέα. Είναι επιλογή μου να τα διαθέσω σε μία τέτοια δράση, όπως είναι επιλογή μου να τα εξοικονομήσω από άλλες πιθανές δραστηριότητές μου. Όμως, στις ομάδες που πήγαμε στο Νεπάλ και στην Αφρική υπήρχαν φοιτητές, νέα παιδιά με περιορισμένη οικονομική δυνατότητα. Ο Ελπιδοφόρος και η Δώρα, οι εμπνευστές και ψυχή του willing2help, προγραμματίζουν τις αποστολές πολύ καιρό νωρίτερα από τη διεξαγωγή τους, ώστε να βρεθούν οικονομικότερα εισιτήρια, να μπορεί όποιος θέλει να συμμετέχει, να προγραμματίσει τα έξοδά του. Το ξαναλέω, είναι θέμα επιλογής.
Τι σας κάνει να θέλετε να συμμετέχετε σε τέτοιες δράσεις που εκ των πραγμάτων γίνονται σε αντίξοες συνθήκες;
Αν το δούμε σχηματικά είναι σαν με τις δράσεις αυτές να δημιουργούμε μία γέφυρα ανάμεσα σε έναν κόσμο, το Δυτικό, με πληθώρα αγαθών και έναν άλλο, της Ασίας ή της Αφρικής, όπου συχνά δεν υπάρχουν ούτε τα στοιχειώδη. Για μένα, αυτές οι αποστολές λειτουργούν ως ουσιαστική αίσθηση της ισορροπίας ανάμεσα στη φροντίδα και την προσφορά. Είναι ένας τρόπος ζωής που μπορεί να μάθει κάποιον να ζει με αυτά που χρειάζεται πραγματικά στη ζωή του. Αυτά που εξυπηρετούν τις αληθινές του ανάγκες.
Ποιος ορίζει τι είναι πραγματική ανάγκη; Θα μπορούσα να σας πω ότι η δική μου πραγματική ανάγκη είναι να έχω στο πιάτο τον ουρανό με τα άστρα!
… Ενδεχομένως… Ας το πω με ένα παράδειγμα για να εξηγήσω τι εννοώ «πραγματική ανάγκη»: Αν μ’ αρέσει ο καφές, χρειάζομαι να έχω μια καφετιέρα. Όταν θέλω να έχω και μια δεύτερη, τρίτη και την πιο μοντέρνα καφετιέρα της παγκόσμιας αγοράς, δεν προσπαθώ να καλύψω την ανάγκη μου για καφέ, αλλά να εξυπηρετήσω την ανάγκη μου να κάνω φιγούρα.
Τελικά, ποιο είναι το κόστος και ποιο το όφελος από τη συμμετοχή σας σ΄ αυτές τις αποστολές;
Οι συνθήκες διαβίωσης σε αυτούς τους τόπους δεν είναι εύκολες. Δεν υπάρχει τουαλέτα, κάποιες φορές δεν υπάρχει νερό, αναγκαστικά αλλάζουν οι διατροφικές συνήθειες με ό,τι μπορεί να σημαίνουν αυτές οι αλλαγές. Το πρωί λιώνει κανείς από τη ζέστη και το βράδυ παγώνει από τις χαμηλές θερμοκρασίες… Όσο και να το σκεφτώ πάντως, οι καθημερινές δυσκολίες είναι ασήμαντες μπροστά στο ψυχικό όφελος. Όσο και να το σκεφτώ, τελικά, δεν υπάρχει κόστος. Μόνο όφελος. Άλλωστε για μένα είναι θέμα χρέους ό,τι γνωρίζω, όποια γνώση και να έχω, να τη διοχετεύσω εκεί εκεί που τη χρειάζονται.
Νομίζετε ότι με ανάλογες δράσεις μπορεί να αλλάξει ο κόσμος;
Δεν διατείνομαι ούτε εγώ ούτε κανείς από την ομάδα του willing2help ότι θα αλλάξουμε τον κόσμο. Τη δεδομένη χρονική περίοδο, στο δεδομένο χώρο βοηθάμε με τον τρόπο που μπορούμε. Αν περιμένει κανείς για να κάνει κάτι, το ελάχιστο, το παραμικρό, να αλλάξει ένας ολόκληρος κόσμος, δεν θα έκανε ποτέ και τίποτα. Δεν έχω καμία έπαρση ότι μπορώ να αλλάξω τον κόσμο. Το χωριό Γκονγκο στην Τανζανία όπου πήγαμε είναι μία κουκκίδα στο χάρτη. Αλλά και τι μ΄ αυτό; Να σας πω βεβαίως πως οι δράσεις του willing2help έχουν συνέχεια. Είναι δραστηριότητες υποδομών, που συνεχίζονται όσο γίνεται χρόνο με το χρόνο. Παρόλα αυτά ο κόσμος δεν αλλάζει. Αλλά κάθε ανάλογη στάση ζωής λειτουργεί ως ντόμινο. Πελάτες μου που κάνουμε μαζί συνεδρίες ξέρουν ότι μια δυο φορές το χρόνο τις διακόπτουμε γιατί εγώ βρίσκομαι σε κάποια αποστολή. Το συζητάμε και ήδη κάποιοι έχουν ενδιαφερθεί και είναι μέλη των αποστολών.
Τι κάνατε στο Νεπάλ;
Στο χωριό Takure κατεστραμμένο από τους σεισμούς, βοηθήσαμε στην ανοικοδόμηση ενός ορφανοτροφείου και ενός σπιτιού με τη μέθοδο earthbags (γαιόσακοι). Πήραμε χώμα, φέραμε νερό, κάναμε λάσπη, τούβλα, σπίτια.
Και στην Τανζανία;
Στο Γκόνγκο, ένα χωριό κοντά στο Νταρ ελ Σαλάμ, πήγαμε με σκοπό να βοηθήσουμε τους ντόπιους να προσανατολιστούν σε άλλες πηγές για το εισόδημά και την επιβίωσή τους. Εκεί οι άνθρωποι ζουν κόβοντας το δάσος και παράγοντας κάρβουνο που το πουλάνε έναντι ελαχίστων χρημάτων στους εμπόρους του Νταρ ελ Σαλάμ που με τη σειρά τους το διοχετεύουν στην Ευρώπη. Λέγεται χαρακτηριστικά ότι το κάρβουνο του Γκόνγκο ανάβει τα καλύτερα λονδρέζικα τζάκια. Όμως, το δάσος καταστρέφεται. Η χλωρίδα και η πανίδα επίσης. Χτίσαμε με τα χέρια μας και με τα χέρια των γηγενών λοιπόν ένα ορνιθοτροφείο ώστε σιγά – σιγά οι κάτοικοι να εκτρέφουν κότες και να πουλάνε τα αυγά για να κερδίζουν τα προς το ζην. Η δράση συνεχίζεται με νέες αποστολές, με ανθρώπους που ζουν εκεί.
Προετοιμάζετε και μια αποστολή στην Κένυα. Με ποιο στόχο;
Θα μείνουμε σε ένα χωριό στη Βόρεια Κένυα όπου ζει η φυλή Samburu που το όνομά της σημαίνει πεταλούδα. Θα δουλέψουμε μαζί με την κοινότητα για την προστασία του οικοσυστήματος, την ορθή διαχείριση του νερού, αλλά και τη διατροφική ασφάλεια του πληθυσμού μέσω της εκπαίδευσης σε νέες φιλοπεριβαλλοντικές τεχνικές. Θα φυτέψουμε δέντρα που θα δώσουν τροφή, θα μάθουμε τεχνικές διαχείρισης νερού και θα κατασκευάσουμε ένα σύστημα αποθήκευσης βρόχινου νερού για οικιακή χρήση – πάνω στη στέγη του τοπικού σχολείου.
Photos: Βασίλης Σφακιανόπουλος
