Όλοι έχουμε κάποιες ιδέες, που πιστεύουμε ότι είναι αληθινές, σχεδόν για τα πάντα: για το πώς να διαχειριστούμε τη ζωή μας, ποιες σχέσεις να διατηρήσουμε, τι είναι καλό να φάμε, πώς να συμπεριφερόμαστε δημοσίως, τι πρέπει να κάνουμε για να αισθανόμαστε ασφαλείς με τα οικονομικά μας, τον έρωτα, την οικογένεια.
Πρόκειται για όσα αποκαλούμε «πεποιθήσεις», ιδέες τις οποίες ταυτίζουμε με βεβαιότητες. Οι πεποιθήσεις δημιουργούνται σταδιακά, με την πάροδο του χρόνου, και καθοδηγούν τη ζωή μας. Πολλές έχουν καταχωρηθεί μέσα μας υποσυνείδητα.
Advertisment
Ας δούμε από πού προέρχονται οι πεποιθήσεις που επηρεάζουν τις σχέσεις μας
– Από τις εμπειρίες της ζωής μας
Για παράδειγμα, οι γενιές που έζησαν πολέμους, έχουν επηρεαστεί σε πολύ μεγάλο βαθμό από τα βιώματά τους. Φοβούνται να μην τους λείψει η τροφή, έχουν αισθήματα ανασφάλειας και ψυχικά τραύματα, βίωσαν την απώλεια αγαπημένων προσώπων και την καταστροφή της περιουσίας τους κ.λ.π.
– Από την οικογένειά μας
Advertisment
Μιμούμαστε τις συμπεριφορές που είδαμε να εκδηλώνουν οι άλλοι κατά τη διάρκεια της παιδικής μας ηλικίας. Οι παππούδες και οι γονείς ήταν οι μόνοι που είχαν δικαίωμα να θυμώνουν, να εξοργίζονται, συχνά σε σημείο να τρομοκρατούν το περιβάλλον τους, καθώς και να εξουσιάζουν και να τιμωρούν τα παιδιά. Η κακομεταχείριση περνά από γενιά σε γενιά. Δεν αποκλείεται πάλι να υπήρχαν μητέρες που θυσιάζονταν, οι οποίες στην πραγματικότητα μπορούσαν να ελέγχουν τα πάντα θυματοποιώντας τον εαυτό τους.
– Από το πολιτισμικό μας πλαίσιο
Υπάρχουν κάποια ανδρικά και γυναικεία πρότυπα που έχουν κοινωνική αξία, όπως ότι οι μεν άνδρες οφείλουν να πετύχουν επαγγελματικά, να κερδίζουν χρήματα και να καλύπτουν τις ανάγκες της οικογένειας, οι δε γυναίκες πρέπει να περιποιούνται και να φροντίζουν τα παιδιά τους.
– Από την καταγωγή μας
Ποια είναι η ιστορία της οικογένειάς μας; Ποια είναι τα πρότυπα και οι οικογενειακές μας αξίες; Υπάρχουν συχνά κάποια θέματα που επαναλαμβάνονται από γενιά σε γενιά: προδοσίες, αποκλεισμοί κ.λ.π.
– Από την κοινωνία
Τα παραμύθια, τα λογοτεχνικά αναγνώσματα, οι ταινίες, η μόδα, οι κοινωνικοί κώδικες, η εποχή που ζήσαμε, το αποτύπωμα των γενεών, οι αστικοί μύθοι, όλα αυτά διαμορφώνουν σε μεγάλο βαθμό τις πεποιθήσεις μας.
– Από την εκπαίδευση
Το σχολείο ασκεί τεράστια επιρροή στα παιδιά, τα οποία γαλουχούνται με τα πρότυπα της αριστείας, της εξουσίας, της αξιολόγησης, της σύγκρισης, της κατάταξης, της τιμωρίας κ.λ.π. Η εκπαίδευση διαφοροποιείται ανάλογα με το πολιτισμικό πλαίσιο.
– Από τη θρησκεία
Οι άνθρωποι στις δυτικές χώρες, ακόμα κι αν δεν είναι θρησκευόμενοι, έχουν διαποτιστεί από τις αρχές του ιουδαιοχριστιανικού πολιτισμού. Για παράδειγμα, οι έννοιες του προπατορικού αμαρτήματος, του σφάλματος, της ενοχής, της ντροπής για το σώμα μας και για τη σεξουαλικότητά μας δεν υπάρχουν σε άλλες θρησκείες και σε άλλους πολιτισμούς.
– Από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης
Τηλεόραση, εφημερίδες, περιοδικά, διαφήμιση, διαδίκτυο: η εικόνα της λεπτής, νέας, όμορφης, τέλειας γυναίκας «στοιχειώνει» τις περισσότερες γυναίκες της Δύσης.
– Από το ευρύτερο αλλά και το πιο στενό μας περιβάλλον
Κάποιοι άνθρωποι μεγάλωσαν σε αγροκτήματα, έχοντας στενή επαφή με τη φύση και τα ζώα. Άλλοι πάλι μεγάλωσαν μέσα στην ανωνυμία των μεγαλουπόλεων. Άλλοι, παιδιά επαγγελματιών που μετακινούνταν λόγω της δουλειάς τους, μετακόμιζαν πολύ συχνά. Όλοι αυτοί οι παράγοντες καθορίζουν και επηρεάζουν τις πεποιθήσεις και τη στάση μας απέναντι στους άλλους, τη ζωή και τον κόσμο, απέναντι σε αυτό που θεωρούμε ασφαλές ή επικίνδυνο.
Απόσπασμα από το βιβλίο της Marion Blique «Νίκησε τις τοξικές σχέσεις» από τις εκδόσεις Πεδίο. Βρείτε το εδώ – Photo: Author/Depositphotos
