Εδώ και δεκαετίες οι ψυχικές διαταραχές, η κατάθλιψη, ακόμα και η αυτοκτονία θεωρούνταν θέματα ταμπού στην ελληνική κοινωνία. Όλοι τα αποσιωπούσαν, όλοι έκαναν τα στραβά μάτια και η ψυχοθεραπεία ήταν μόνο για τους σοβαρά ψυχικά ασθενείς. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του BBC, τα πράγματα όμως άλλαξαν όταν η κρίση αποκάλυψε το σκληρό της πρόσωπο.
Όταν η Αρετή Σταμπέλου αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο το 2012, η Ελλάδα βρισκόταν ήδη σε βαθιά κρίση. Η ανεργία χτυπούσε κόκκινο και ο σκληρός αγώνας της να βρει μια θέση εργασίας την οδήγησε σε κατάθλιψη. «Ήταν πολύ δύσκολο να μιλήσουμε γι’ αυτό εκείνα τα πρώτα χρόνια (της κρίσης)», ανέφερε. «Η κρίση επηρέαζε τη διάθεση όλων μας, αλλά εμείς υποθέταμε πως ήμασταν οι μόνοι που νιώθαμε έτσι».
Advertisment
Αλλά καθώς τα χρόνια περνούσαν, η Αρετή παρατήρησε ότι οι στάσεις και η συμπεριφορά των φίλων και της οικογένειάς της άλλαξαν. «Όσο περισσότερο (η κρίση) επηρέαζε τη ζωή μας, τόσο ευκολότερα συζητούσαμε πιο ανοιχτά για τέτοια θέματα», ανακάλεσε η ίδια.
Η ψυχική υγεία ήταν ένα θέμα ταμπού στην Ελλάδα, αλλά η οικονομική κρίση που διήρκεσε μια δεκαετία έχει δώσει στο ζήτημα μεγαλύτερο φως. Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ του BBC, το ποσοστό των Ελλήνων που υπέφεραν από κατάθλιψη το 2013 ήταν στο 12,3%, σημειώνοντας αύξηση 9% από το 2008, ενώ οι αυτοκτονίες αυξήθηκαν κατά 40%.
Ταυτόχρονα, τα κονδύλια για τις υπηρεσίες ψυχική υγείας μειώθηκαν κατά το ήμισυ, «Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, η κοινωνία δεν έδινε στο ζήτημα την πρέπουσα σημασία», δηλώνει ο Κυριάκος Κατσαδόρος, ιδρυτής της Κλίμακας, της μόνης κλινικής στην Ελλάδα για την αποτροπή και πρόληψη κατά των αυτοκτονιών. «Η κρίση έφερε στην επιφάνεια προβλήματα που μέχρι τώρα οι άνθρωποι αγνοούσαν», προσθέτει.
Advertisment
Το αποτέλεσμα είναι οι συντηρητικές στάσεις των πολιτών σταδιακά να αλλάζουν. Το 2009, το 63.1% των Ελλήνων συμφωνούσε με τη δήλωσε ότι η κατάθλιψη αποτελεί σημάδι προσωπικής αδυναμίας. Μέχρι το 2014, ο αριθμός αυτός έπεσε στο 36%.
Στο ψυχιατρικό νοσοκομείο του Αιγινίτειου, ασθενείς όλων των ηλικιών και από κάθε περιβάλλον γεμίζουν τους διαδρόμους του νοσοκομείου και μάλιστα έχουν γίνει ορισμένες αναδιατάξεις χώρου ώστε το νοσοκομείο να μπορέσει να ανταποκριθεί στις αυξανόμενες ανάγκες.
«Τα μέσα επικοινωνίας έχουν βοηθήσει στο να υπογραμμιστεί η σύνδεση ανάμεσα στην κατάθλιψη κα την κρίση», παρατηρεί ο διευθυντής του νοσοκομείου Χαράλαμπος Παπαγεωργίου. Μέσα από την εμπειρία τους, Οι Έλληνες άρχισαν να νιώθουν μεγαλύτερη ενσυναίσθηση για όσους υπέφεραν. Λόγω της κρίσης, οι πολίτες δεν μπορούσαν να καλύψουν τα οικονομικά έξοδα ενός ψυχοθεραπευτή, οπότε αναγκάζονταν να πάνε στα νοσοκομεία. Έτσι, είδαν με τα ίδια τους τα μάτια ότι η ψυχική διαταραχή μπορεί να επηρεάσει τον καθένα, παρατηρεί μια νοσηλεύτρια τους νοσοκομείου.
Ανάμεσα στις μεγαλύτερες προκλήσεις ήταν και η αλλαγή της στάσης της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας ως προς το ζήτημα, σημειώνει ο κ.Κατσαδόρος από την Κλίμακα. Η Εκκλησία θεωρεί ότι η αυτοκτονία είναι αμαρτία.
«Η εκκλησία δεν τελούσε κηδείες για τους ανθρώπους που είχαν αφαιρέσει τη ζωή τους», με αποτέλεσμα «αρκετοί γιατροί να καταγράφουν διαφορετική αιτία θανάτου για να προστατεύσουν τις οικογένειες», προσθέτει.
«Τώρα οι νεότεροι ιερείς πιστεύουν ότι η Εκκλησία έχει έναν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη κατά των αυτοκτονιών». Η Εκκλησία πια επιτρέπει την τέλεση κηδείας αν κάποιος γιατρός επιβεβαιώσει ότι ο αποθανών έπασχε από κάποια ψυχική διαταραχή. Αυτό μπορεί να μην φαίνεται μεγάλο βήμα, αλλά για συντηρητική μερίδα ανθρώπων (ειδικά της παλιάς γενιάς) είναι.
Η Κλίμακα έχει το δικό της διαδικτυακό ραδιόφωνο, για το οποίο υπεύθυνη είναι η 69χρονη Κατερίνα Μορφονιού, η οποία ευαισθητοποιήθηκε μετά την αυτοκτονία του συζύγου της πριν από 6 χρόνια.
«Μετά απ’ ό,τι συνέβη, αποφάσισα να κλείσω τα μάτια και τα αυτιά μου στη ντροπή. Έτσι είναι η προσωπικότητά μου. Ελπίζω όταν οι άνθρωποι με ακούν να μιλώ στο ραδιόφωνο γι’ αυτό, να τους κάνω να νιώσουν άνετα ώστε να μιλούν κι εκείνοι ανοιχτά επίσης».
Το ρεπορτάζ καταλήγει λέγοντας πως αν και οι Έλληνες μιλούν πια πιο ανοιχτά για την ψυχική υγεία, υπάρχουν ακόμα τεράστια εμπόδια για όσους χρειάζονται στήριξη. «Δεν είχα ποτέ την οικονομική δυνατότητα να δω έναν ψυχολόγο, οπότε αντιμετώπισα μόνη μου την κατάθλιψη», παραδέχεται η Αρετή Σταμπέλου.
Ο δημόσιος τομέας της ψυχικής υγείας έχει μεγάλη έλλειψη προσωπικού, οι μισθοί έχουν περικοπεί, οι ιατρικές προμήθειες έχουν μειωθεί και η πρωτογενής φροντίδα είναι ανεπαρκής.
Επόμενη μεγάλη πρόκληση είναι να πείσουμε το κράτος να εφαρμόσει πολιτικές πρόληψης, τονίζει ο κ. Κατσαδόρος. «Πιστεύουμε ότι το 90% των αυτοκτονιών θα μπορούσαν να αποφευχθούν αν η οικογένεια, οι φίλοι και οι συνεργάτες αναγνωρίσουν τον κίνδυνο», υπογραμμίζει. «Πίσω από κάθε θάνατο, κρύβεται η έλλειψη γνώσης».
Photo: Author/Depositphotos
[toggle title="Πηγές"]
https://www.bbc.com/news/world-europe-48069644?fbclid=IwAR3GpyPijynyuZngJAs8-1Lw2azwLcPqKUBSwq5wZyk4zEkS0F9vAVG2H8Q
[/toggle]
