Το ανθρώπινο είδος αναζητά συνεχώς να ερμηνεύσει και να εξηγήσει την έννοια της ανθρώπινης συνείδησης. Πώς δημιουργείται και γιατί εξελισσόμαστε έτσι που τελικά όλοι βιώνουμε την ανθρώπινη συνείδηση;
Η ανθρώπινη εντροπία
Φέτος, μια νέα έρευνα αποκάλυψε ένα πολύτιμο στοιχείο που βοηθά στο κυνήγι αυτών των απαντήσεων, και αποκαλύπτει ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος μπορεί να έχει περισσότερα κοινά στοιχεία με το σύμπαν απ’ ό,τι φανταζόμασταν.
Advertisment
Σύμφωνα με μια ερευνητική ομάδα από τη Γαλλία και τον Καναδά, ο εγκέφαλός μας μπορεί να παράγει συνείδηση ως παρενέργεια της αυξανόμενης εντροπίας, μιας διαδικασίας που λαμβάνει χώρα σε όλο το σύμπαν από τo Bing Bang. Η έρευνά τους έχει δημοσιευτεί στο επιστημονικό περιοδικό Physical Review E.
Η έννοια της εντροπίας θεωρούμε ότι είναι μια κατά κάποιο τρόπο περίπλοκη έννοια και ο ορισμός έχει αλλάξει μέσα στα χρόνια. Με απλά λόγια, η εντροπία είναι ένας από τους θεμελιώδεις κανόνες του σύμπαντος• μια θερμοδυναμική ιδιότητα που αναφέρεται στο βαθμό της διατάραξης ή τυχαιότητας σε ένα σύστημα. Θα μπορούσε να συνοψιστεί ως η περιγραφή της προόδου από την τάξη στην αταξία.
Advertisment
Ο δεύτερος νόμος της θερμοδυναμικής δηλώνει ότι η εντροπία μπορεί μόνο να παραμείνει συνεχής ή να αυξηθεί μέσα σε ένα κλειστό σύστημα – ένα σύστημα δεν μπορεί να αλλάξει από την υψηλή εντροπία στη χαμηλή εντροπία χωρίς εξωτερική παρέμβαση.
Ένα συνηθισμένο παράδειγμα που υποδεικνύει ότι η εντροπία είναι ένα παγάκι λιωμένο – το παγάκι βρίσκεται σε μια κατάσταση χαμηλής εντροπίας, αλλά καθώς λιώνει και η αταξία μεγαλώνει, η εντροπία αυξάνεται.
Πολλοί φυσικοί πιστεύουν ότι το σύμπαν από μόνο του βρίσκεται σε μια συνεχή κατάσταση αυξανόμενης εντροπίας. Όταν συνέβη το Big Bang, το σύμπαν ήταν σε μια κατάσταση χαμηλής εντροπίας, και καθώς συνεχίζει σταδιακά να διαστέλλεται, εξελίσσεται σε ένα υψηλότερο σύστημα εντροπίας. Με βάση, λοιπόν, αυτή τη μελέτη, ο εγκέφαλός μας μπορεί να υφίσταται κάτι παρόμοιο, και η συνείδηση να αποτελεί μια παρενέργεια αυτής της διαδικασίας.
Ο εγκέφαλος και η αταξία
Για να δουν πώς η έννοια της εντροπίας θα μπορούσε να εφαρμοστεί στον ανθρώπινο εγκέφαλο, οι ερευνητές ανέλυσαν το ποσοστό τάξης στον εγκέφαλό μας, όταν έχουμε τις αισθήσεις μας σε σύγκριση με όταν είμαστε αναίσθητοι.
Το κατάφεραν προσαρμόζοντας τα δίκτυα των νευρώνων στους εγκεφάλους εννέα συμμετεχόντων, επτά εκ των οποίων είχαν επιληψία. Η ερευνητική ομάδα εξέτασε αν οι νευρώνες ταλαντεύονταν ο ένας με τον άλλο, καθώς αυτό μπορούσε να τους δείξει αν τα εγκεφαλικά κύτταρα συνδέονταν.
Συνέκριναν τις παρατηρήσεις του από όταν οι ασθενείς ήταν ξύπνιοι σε σύγκριση με όταν κοιμούνταν, και όταν οι ασθενείς με επιληψία παρουσίαζαν κρίσεις. Οι ερευνητές βρήκαν ότι οι εγκέφαλοι των συμμετεχόντων επεδείκνυαν υψηλότερη εντροπία όταν είχαν πλήρη συνείδηση.
«Βρίσκουμε ένα εκπληκτικά απλό αποτέλεσμα: οι φυσιολογικές καταστάσεις εγρήγορσης χαρακτηρίζονται από τον μεγαλύτερο αριθμό πιθανών αλληλεπιδράσεων ανάμεσα στα εγκεφαλικά δίκτυα, αναπαριστώντας τις υψηλότερες τιμές εντροπίας», έγραψε η ομάδα στο άρθρο της μελέτης.
Αυτά τα ευρήματα οδήγησαν τους ερευνητές σε ένα συμπέρασμα: ότι η συνείδηση μπορεί να αποτελεί παρενέργεια ενός συστήματος που λειτουργεί για να μεγιστοποιήσει την ανταλλαγή πληροφοριών. Με άλλα λόγια, η ανθρώπινη συνείδηση εμφανίζεται εξαιτίας της αυξανόμενης εντροπίας.
Αν και η θεωρία της ερευνητικής ομάδας είναι συναρπαστική και μπορεί πιθανότατα να οδηγήσει σε περαιτέρω έρευνες που να εξερευνούν πιθανή σύνδεση ανάμεσα στην ανθρώπινη συνείδηση και εντροπία, δεν είναι πλήρης.
Το μέγεθος του δείγματος είναι αρκετά μικρό, οπότε χρειάζεται να επαναλάβουν τα αποτελέσματά τους από μεγαλύτερες έρευνες και σε διαφορετικές καταστάσεις του εγκεφάλου. Παρ’ όλα αυτά, μας παρέχει μια εκπληκτική εξήγηση της ανθρώπινης συνείδησης μπορεί να λειτουργήσει ως στοιχείο που θα μας βοηθήσει να αποκωδικοποιήσουμε αυτό το παράξενο φαινόμενο.
Photo: Author/Depositphotos
[toggle title="Πηγές"]
https://arxiv.org/abs/1606.00821
[/toggle]
