Η ευτυχία ανέκαθεν εξαρτιόταν από τις προσωπικές σχέσεις. Η αγάπη μπορεί να μην είναι το μόνο πράγμα που «θέτει τον κόσμο σε κίνηση», αλλά αναμφίβολα είναι ένα από τα πιο σημαντικά. Ποιον να αγαπήσουμε και πώς να τον αγαπήσουμε, είναι αποφάσεις με τις οποίες όλοι ερχόμαστε αντιμέτωποι κάποια στιγμή στη ζωή μας.
Αν και μέχρι να ενηλικιωθούμε έχουμε λίγες επιλογές στο ποιοι είναι τα μέλη του άμεσου οικογενειακού κύκλου μας, ακόμα και τα σχολιαρόπαιδα επιλέγουν μεταξύ των συμμαθητών τους ποιους θα κάνουν φίλους στην αίθουσα ή στο προαύλιο. Οι στενοί φίλοι γίνονται εξαιρετικά σημαντικοί στα πρώτα χρόνια της εφηβείας, καθώς μαθαίνουμε να συνάπτουμε προσωπικούς δεσμούς εκτός σπιτιού. Έπειτα ακολουθεί ο ενθουσιασμός της ανακάλυψης της σεξουαλικότητας και του ειδυλλίου και οι πρώτες «ερωτικές» σχέσεις.
Advertisment
Αλλά η δημιουργία σχέσεων αγάπης είναι ένα μόνο μέρος της ιστορίας⋅ το να γνωρίζουμε πότε να λήξουμε μια στενή φιλία ή τουλάχιστον να την υποβιβάσουμε από προσωπική σε απλώς κοινωνική σχέση, αργά ή γρήγορα αφορά όλους μας. Λίγοι από εμάς φτάνουμε στη μέση ηλικία χωρίς να έχουμε αποχωριστεί κάποιον που αγαπάμε, ακόμα και γονιό, παιδί ή αδελφό.
Οι παντοτινοί φίλοι μπορεί ξαφνικά να αποδειχτούν άπιστοι ή εκμεταλλευτές. Ένα μεγάλο ποσοστό γάμων και συμβιώσεων καταλήγουν σε διαζύγιο ή στο αντίστοιχό του. Άρα πώς θα μεγιστοποιήσουμε τις ευκαιρίες μας να κατακτήσουμε την ευτυχία μέσα από τις στενές σχέσεις μας με τους συνανθρώπους μας;
Αν και ο Αριστοτέλης αναγνωρίζει τη δύναμη της ερωτικής πράξης, η εκτενής και λεπτομερής ανάλυσή του περί αγάπης (φιλία) και σχέσεων μοιάζει εκπληκτικά σύγχρονη γιατί δεν αντιμετωπίζει τις σεξουαλικές σχέσεις ως εγγενώς ιδιάζουσες ή ποιοτικά διαφορετικές από άλλους δεσμούς αγάπης. Οι σχέσεις που εμπεριέχουν ερωτική πράξη είναι απλώς ένα υποσύνολο της κατηγορίας φίλοι, που συχνά μεταφράζεται υπερβολικά απλοϊκά ως «φίλοι». Οι ίδιες βασικές αρχές αφορούν τόσο τις σεξουαλικές (δηλαδή τον γάμο ή παρόμοια σύμφωνα συμβίωσης) όσο και τις μη σεξουαλικές φιλίες. Όλες οι σχέσεις με τους ανθρώπους που αγαπάμε απαιτούν προσπάθεια, αλλά η ανταμοιβή είναι ανεκτίμητη.
Advertisment
Ο Αριστοτέλης θεωρούσε την αγάπη θεμελιώδη για τη ζωή του ανθρώπου. Πολλοί από εμάς φανταζόμαστε ότι η αγάπη κάθε είδους συμβαίνει μυστικά και αυθόρμητα, αλλά ο Αριστοτέλης ήξερε ότι είναι αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς. Αρχίζει την περιγραφή της ανθρώπινης κοινωνίας με την αρχέγονη και, καθώς λέει, «φυσικότατη» σχέση – τη γαμήλια μονάδα.
Αυτή είναι μια εξαιρετικά έντονη μορφή φιλίας. Υπάρχει ανάμεσα σε εσάς και το ξεχωριστό πρόσωπο που παντρεύεστε ή επιλέγετε να ζήσετε μόνιμα μαζί του. Οραματίζεται ένα ετεροφυλόφιλο ζεύγος άντρα και γυναίκας, που ενώνεται με στόχο την αμοιβαία υποστήριξη, με συμπληρωματικές σφαίρες αρμοδιότητας.
Απόσπασμα από το βιβλίο της Edith Hall με τίτλο «Αριστοτέλης: Η αρχαία σοφία στη σύγχρονη ζωή» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα. Μπορείτε να το βρείτε εδώ
