Πολλές απορρίψεις που αντιμετωπίζουμε είναι σημαντικές, επαναλαμβανόμενες ή και τα δύο. Σε αυτές τις καταστάσεις, ο κίνδυνος αφύπνισης των συναισθηματικών τραυμάτων μας μπορεί να είναι βαθύς. Όμως δεν απαιτούν όλες οι απορρίψεις συναισθηματικές πρώτες βοήθειες.
Για παράδειγμα, οι «επιζώντες» από τα πειράματα με το πέταγμα της μπάλας θα είχαν ανακάμψει πλήρως από τις εμπειρίες τους ακόμη κι αν δεν είχαν ενημερωθεί διεξοδικά για τον πραγματικό σκοπό των ερευνών (αν και όλοι ενημερώθηκαν). Ας ανοίξουμε το κουτί ψυχολογικής βοήθειας και ας εξετάσουμε τις επιλογές θεραπείας που έχουμε.
Advertisment
Γενικές κατευθυντήριες γραμμές θεραπείας
Οι απορρίψεις μπορεί να προκαλέσουν τέσσερα διαφορετικά συναισθηματικά τραύματα, καθένα από τα οποία μπορεί να απαιτεί κάποια μορφή συναισθηματικής πρώτης βοήθειας: παρατεταμένο πόνο, οργισμένες και επιθετικές παρορμήσεις, πλήγματα στην αυτοεκτίμησή μας και πλήγμα στην αίσθηση του ανήκειν.
Όπως συμβαίνει με κάθε είδους τραύμα, είναι καλύτερο τα συναισθηματικά τραύματα της απόρριψης να αντιμετωπιστούν όσο το δυνατόν συντομότερα, για να αποφευχθεί ο κίνδυνος «μόλυνσης» και ψυχολογικών επιπλοκών. Να θυμάστε ότι αυτές είναι απλώς θεραπείες πρώτων βοηθειών και μπορεί να είναι ακατάλληλες ή ανεπαρκείς για πιο βαθιές εμπειρίες απόρριψης, καθώς και για εκείνες που έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην ψυχική μας υγεία. Στο τέλος του κεφαλαίου παρουσιάζω κάποιες κατευθύνσεις για το πότε πρέπει να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας.
Ορισμένες από τις θεραπείες που ακολουθούν είναι αποτελεσματικές για να καταπραΰνουν περισσότερους από έναν τύπο τραυμάτων, ενώ άλλες είναι πιο εξειδικευμένες. Οι θεραπείες απαριθμούνται με τη σειρά με την οποία πρέπει να γίνει η διαχείρισή τους. Η Θεραπεία Α (διαχείριση της αυτοκριτικής) και Β (αναζωογόνηση της αυτοεκτίμησης) στοχεύουν κυρίως στον συναισθηματικό πόνο και στην καταστροφή της αυτοεκτίμησης, ενώ η Θεραπεία Γ (αναπλήρωση των κοινωνικών σχέσεων) στοχεύει σε συναισθήματα που απειλούν την ύπαρξη.
Advertisment
Καθεμιά από αυτές τις τρεις θεραπείες μειώνει επίσης τον θυμό και τις επιθετικές παρορμήσεις. Η Θεραπεία Δ (μείωση της ευαισθησίας) είναι προαιρετική, καθώς μπορεί να έχει δυσάρεστες συναισθηματικές παρενέργειες.
Θεραπεία Α: Ανοίξτε διάλογο με την αυτοκριτική
Παρόλο που είναι σημαντικό να αναρωτιόμαστε για το δικό μας μερίδιο ευθύνης σε μια απόρριψη, ώστε να διορθώσουμε τυχόν προφανή λάθη που κάναμε και να αποφύγουμε τέτοιες εμπειρίες στο μέλλον, το να κάνουμε κάτι τέτοιο απαιτεί λεπτούς χειρισμούς. Πολύ συχνά η προσπάθειά μας να κατανοήσουμε «τι πήγε στραβά» οδηγεί σε υπερβολική εξατομίκευση ή υπερβολική γενίκευση της απόρριψης ή σε υπερβολική αυτοκριτική.
Το να βρίσκουμε αναπόφευκτα κάθε είδους μειονεκτήματα στον χαρακτήρα μας, στη φυσική μας εμφάνιση ή στη συμπεριφορά μας θα κάνει πιο βαθύ τον πόνο που αισθανόμαστε εκείνη τη στιγμή, θα προκαλέσει περαιτέρω συναισθηματική αιμορραγία και θα καθυστερήσει σημαντικά την επούλωση του τραύματός μας. Ως εκ τούτου, είναι πολύ πιο χρήσιμο να σκεφτούμε με βάση την αυτοεκτίμηση κατά την αξιολόγηση του ρόλου μας σε μια εμπειρία απόρριψης παρά να επικρίνουμε τον εαυτό μας για οποιαδήποτε λάθη ή ελλείψεις.
Παρ’ όλ’ αυτά, η παρόρμηση να κάνουμε αυτοκριτική σε τέτοιες περιπτώσεις μπορεί να είναι πολύ ισχυρή. Προκειμένου να αποφύγουμε να κλοτσήσουμε τον εαυτό μας όταν βρίσκεται κάτω, πρέπει να είμαστε σε θέση να «συζητήσουμε» με τη φωνή της αυτοκριτικής μας και να υιοθετήσουμε μια πιο ευγενική αντιμετώπιση. Για να κερδίσουμε σε αυτή την εσωτερική συζήτηση, χρειάζεται να υποδειχτούν επιχειρήματα που θα χρησιμοποιήσουμε για να καταλάβουμε καλύτερα γιατί μας απέρριψαν.
Άσκηση για διάλογο με την αυτοκριτική
- Καταγράψτε σε ένα χαρτί όλες τις αρνητικές ή αυτοκριτικές σκέψεις που έχετε σχετικά με την απόρριψη.
- Χρησιμοποιήστε τα ακόλουθα «αντεπιχειρήματα» αυτοκριτικής από μια ποικιλία σεναρίων απόρριψης για να διαμορφώσετε εξατομικευμένες αντιρρήσεις σε καθεμιά από τις αυτοκριτικές τις οποίες αναφέρατε. Μη διστάσετε να καταγράψετε περισσότερα αντεπιχειρήματα από ένα για κάθε αυτοκριτική σκέψη όταν είναι σχετικό.
- Κάθε φορά που κάνετε μια σκέψη αυτοκριτικής, βεβαιωθείτε ότι έχετε πράγματι μια άμεση και σαφή ερμηνεία του αντεπιχειρήματος.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Guy Winch, Ph. D. με τίτλο «Γίνε γιατρός της ψυχής σου» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα. Μπορείτε να το βρείτε εδώ
Photo: Author/Depositphotos
