Η κατάθλιψη είναι μια πολύ συχνή ψυχιατρική νόσος, κατά την οποία ο ασθενής χάνει το ενδιαφέρον του για τη ζωή και απομονώνεται από τους γύρω του. Εκατομμύρια ανθρώπων, κυρίως μεγάλης ηλικίας, αλλά και έφηβοι και παιδιά νοσούν από κατάθλιψη, αγνοώντας πολλές φορές την κατάστασή τους ενώ, έχει υπολογιστεί ότι, ένα ποσοστό της τάξης του 20-25% των ενηλίκων, θα βιώσουν ένα καταθλιπτικό επεισόδιο κάποια στιγμή στην ζωή τους.
Όταν μιλάμε για κλινική κατάθλιψη, δεν εννοούμε για την περιστασιακή δυστυχία που όλοι μας έχουμε λίγο ή πολύ βιώσει, σε κάποια περίοδο της ζωής μας. Μιλάμε για την κακή εκείνη διάθεση που έχουμε τις περισσότερες ώρες της ημέρας και κυρίως τις πρωινές, που μας κάνει να χάνουμε το ενδιαφέρον μας τόσο για τις καθημερινές δραστηριότητές μας όσο και για τις σχέσεις μας και τη ζωή μας γενικότερα.
Advertisment
Τα αίτια που οδηγούν στην Κλινική Κατάθλιψη
Τα αίτια της εμφάνισης της κατάθλιψης μπορεί να είναι βιολογικά και περιβαλλοντικά. Έρευνες που έχουν γίνει, απέδειξαν ότι οι άνθρωποι που πάσχουν από κατάθλιψη έχουν ελλείψεις σε νευροδιαβιβαστές, δηλ. τις ουσίες του εγκεφάλου που επιτρέπουν την επικοινωνία μεταξύ των κυττάρων.
Η ασθένεια συνδέεται κυρίως με τις δύο παρακάτω ουσίες: τη σεροτονίνη και τη νοραδρεναλίνη. Η έλλειψη της σεροτονίνης προκαλεί αϋπνίες, άγχος και εκνευρισμό, ενώ η έλλειψη της νοραδρεναλίνης κόπωση και αίσθημα θλίψης. Το άτομο που παρουσιάζει τα χαρακτηριστικά αυτά είναι πιθανόν να πάθει κατάθλιψη όταν συντρέχουν ορισμένες περιβαλλοντικές συνθήκες.
Έτσι, το άγχος της καθημερινής ζωής, η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, οι οικονομικές δυσχέρειες, τα προβλήματα υγείας, ένα διαζύγιο, ή και ο πόνος που μπορεί αυτά να επιφέρουν πιθανόν να προκαλέσουν κατάθλιψη.
Advertisment
Ακόμη και η έλλειψη ηλιακού φωτός μπορεί να ευθύνεται για την κατάθλιψη, όπως έχουν αποδείξει έρευνες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια, καθώς έχει παρατηρηθεί αύξηση των ατόμων που πάσχουν από την ασθένεια σε χώρες που στερούνται ηλιακού φωτός, ιδιαίτερα κατά τη χειμερινή περίοδο. Από κατάθλιψη καταβάλλονται συχνά και οι νέες μητέρες, ιδιαίτερα όταν βρίσκονται στο στάδιο της λοχείας και ακόμα το σώμα τους δεν έχει προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση και το ορμονικό τους σύστημα είναι εξαιρετικά διαταραγμένο.
Μήπως έχω Κατάθλιψη;
Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι περνούν κάποιες περιόδους στη ζωή τους, που βιώνουν δυστυχία, εξαιτίας κάποιων δύσκολων καταστάσεων που αντιμετωπίζουν και τότε, μπορεί να γίνονται απόμακροι, να χάνουν το ενδιαφέρον τους για κάποια πράγματα ή να παρουσιάζουν κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.
Αν όμως, αυτό συμβαίνει καθημερινά και για διάστημα μεγαλύτερο των δύο εβδομάδων, τότε, μπορούμε να μιλήσουμε για την πιθανότητα κλινικής κατάθλιψης.
Τα συμπτώματα της Κλινικής Κατάθλιψης
Τα συμπτώματα της κατάθλιψης είναι ποικίλα. Τα συνηθέστερα είναι:
- -Απώλεια ή πρόσληψη σωματικού βάρους
- -Αϋπνία ή έντονη υπνηλία
- -Αδιαφορία για την εξωτερική εμφάνιση του πάσχοντα
- -Συνεχής και αναίτια κόπωσ-κακή μνήμη
- -Αδιαφορία για κάθε είδος ευχαρίστησης
- -Έλλειψη προσοχής και αναποφασιστικότητα
- -Συνεχές αίσθημα απελπισίας και θλίψης
- -Έλλειψη αυτοεκτίμησης
- -Απώλεια ενδιαφέροντος για ασχολίες της καθημερινής ζωής
- -Συνεχείς σκέψεις σχετικά με το θάνατο και την αυτοκτονία
- -Αδυναμία, ευερεθιστότητα, εκνευρισμός
- -Κοινωνική απομόνωση, αργές σωματικές και νοητικές αντιδράσεις
- -Συνεχές και χωρίς λόγο κλάμα
Στους ηλικιωμένους, τα συνήθη συμπτώματα είναι οι συνεχείς πόνοι σε όλο το σώμα, οι τάσεις απομονωτισμού, η κόπωση και η αϋπνία.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος που διατρέχει ο καταθλιπτικός είναι η αυτοκτονία, στην οποία μεγάλο ποσοστό των καταθλιπτικών καταλήγει, ειδικότερα αν δεν έχει εγκαίρως διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί η κατάστασή του.
Δείτε επίσης: Τεστ κατάθλιψης: Το ερωτηματολόγιο των αυτόματων σκέψεων
Η χρόνια κατάθλιψη ή Δυσθυμία
Το είδος αυτό της κατάθλιψης, που στην πέμπτη έκδοση του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου των Ψυχικών Διαταραχών αναφέρεται και ως «Διαρκής Καταθλιπτική Δυσλειτουργία» μας δείχνει μια χρόνια κατάσταση κακής ψυχολογίας, που δεν εξαρτάται από εξωτερικούς παράγοντες, τα δε αρνητικά συναισθήματα διαρκούν περισσότερο από δύο χρόνια.
Αυτό το είδος κατάθλιψης εμφανίζεται κυρίως σε γυναίκες και συνήθως στην ηλικία των 21 χρόνων και το αίτιό της είναι οργανικό και σχεδόν πάντα κληρονομικό.
Τα συμπτώματα που παρατηρούνται είναι οι απότομες εναλλαγές της διάθεσης, δυσκολία στη συγκέντρωση του ατόμου, κόπωση, αϋπνία και διατροφικές διαταραχές.
Αν και όπως αναφέραμε, πρόκειται για μια κληρονομική πάθηση, ωστόσο, το στρες μπορεί να επιβαρύνει την κατάσταση του ασθενή, να εντείνει το αίσθημα της απόρριψης και να τον οδηγήσει σε μια σοβαρότερη καταθλιπτική κατάσταση.
Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της δυσθυμίας είναι πολύ σημαντική γιατί διαφορετικά, μπορεί να μετατραπεί σε «Κύρια Κατάθλιψη» που είναι σοβαρότερη μορφή κατάθλιψης και συνοδεύεται συχνά από θυμό, βίαια ξεσπάσματα και απόπειρες αυτοκτονίας.
Και πως την αντιμετωπίζω;
Ψυχοθεραπεία και αν χρειαστεί… και φαρμακευτική αγωγή
Η κατάθλιψη, από τη στιγμή που θα διαγνωστεί, μπορεί σχετικά εύκολα να αντιμετωπιστεί, καθώς το μεγαλύτερο ποσοστό των καταθλιπτικών ανταποκρίνεται θετικά στις θεραπείες που υπάρχουν και αφορούν κυρίως στα φάρμακα ή στην ψυχοθεραπεία. Κάποιες φορές, εφαρμόζονται και οι δύο μέθοδοι προκειμένου να αντιμετωπιστεί καλύτερα μια κατάσταση. Είναι πολύ σημαντικό να βρείτε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας που θα ασχοληθεί μαζί σας. Ενώ η συνταγογράφηση φαρμάκων κάποιες φορές μπορεί όντως να είναι απαραίτητη, τις περισσότερες φορές,
Σωματική άσκηση
Η τακτική σωματική άσκηση είναι ένας ακόμα βοηθητικός παράγοντας κατά της κατάθλιψης, καθώς διεγείρει την παραγωγή ψυχοτονωτικών ορμονών, των ενδορφινών. Από την άλλη πλευρά, η συμμετοχή σε σπορ και διάφορα προγράμματα άσκησης, ανεβάζει τη διάθεση, το άγχος ρυθμίζεται, βελτιώνεται η αυτοεκτίμηση και η εικόνα του σώματος και ανεβαίνει η αυτοπεποίθηση.
Τόσο η αερόβια όσο και η αναερόβια άσκηση, μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα της κατάθλιψης. Η μέτρια σε ένταση άσκηση μάλλον είναι αποτελεσματικότερη σε ό,τι αφορά στο να εξακολουθήσουν τα καταθλιπτικά άτομα να ασκούνται.
Επίσης, το περπάτημα στον καθαρό αέρα αλλά και το γρήγορο τρέξιμο, αυξάνουν αρκετά τη διάθεση.
Για μια συστηματικότερη υποστήριξη των ατόμων με κατάθλιψη, καλό είναι, η σωματική άσκηση να συνδυάζεται και με άλλες μορφές θεραπείας, όπως είναι οι ομάδες συζήτησης, ομάδες αυτοβοήθειας ή άλλες μέθοδοι, που μέσα από τη συλλογικότητα, βοηθούν στην εσωτερική ενεργοποίηση των συμμετεχόντων. Η άσκηση και η συμμετοχή σε φυσικές δραστηριότητες προσφέρουν αυτή την ενεργοποίηση.
Διατροφή
Αν και η διατροφή μπορεί να αποτελέσει έναν σημαντικό σύμμαχο στη μάχη εναντίον της κατάθλιψης, εντούτοις, είναι σημαντικό να θυμάστε ότι τον πρωτεύοντα ρόλο τον έχει η ψυχολογία. Και από ‘κει πρέπει να ξεκινήσετε.
Η υγιεινή διατροφή ωστόσο είναι απαραίτητη για την παροχή στο νευρικό σύστημα των θρεπτικών ουσιών που χρειάζεται για την ορθότερη λειτουργία του. Καλό είναι, η δίαιτα του καταθλιπτικού να περιλαμβάνει τροφές πλούσιες σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β, οι οποίες βοηθούν στην καταπολέμηση της θλίψης και της μελαγχολίας.
Βιταμίνη B και κατάθλιψη
Βιταμίνη Β1 (θειαμίνη)
Η Θειασμίνη συμβάλλει στην ενίσχυση της θετικής διάθεσης γιατί επηρεάζει το νευρικό σύστημα. Οι τροφές που την περιέχουν είναι τα σπαράγγια, ο αρακάς, οι ηλιόσποροι, τα φασολάκια, τα μακαντάμια, τα φιστίκια Αιγίνης και τα φασόλια.
Βιταμίνη Β2 (ριβοφλαβίνη)
Η ριβοφλαβίνη συμβάλλει στην καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος καθώς επίσης και στη διατήρηση της υγείας των ματιών. Οι πλουσιότερες τροφές σε περιεκτικότητα είναι τα μανιτάρια, τα αυγά, το μπρόκολο, τα σπαράγγια, τα αμύγδαλα, το τυρί και το σουσάμι.
Βιταμίνη Β3 (νιασίνη)
Η νιασύνη συμβάλλει στην καλύτερη διαχείριση της ενέργειας που αποδεσμεύεται από τις τροφές και αποτρέπει τις απότομες αλλαγές στη διάθεση. Οι τροφές από όπου θα τη βρείτε είναι ο τόνος, το κοτόπουλο, η γαλοπούλα, τα μανιτάρια, ο αρακάς, οι ηλιόσποροι και το αβοκάντο.
Βιταμίνη Β6 (πυριδοξίνη)
Η πυριδοξίνη έχει εξέχουσα σημασία στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης διότι υποστηρίζει την παραγωγή νευροδιαβιβαστών όπως η σεροτονίνη οι οποίοι όπως είδαμε και πριν έχουν άμεση σχέση με τη διάγνωσή της. Μην ξεχνάτε εξάλλου, ότι πολλά από τα φάρμακα που συνταγογραφούνται για την κατάθλιψη περιέχουν απλά σεροτονίνη. Οι τροφές από όπου θα την πάρε είναι οι πιπεριές, το κουνουπίδι, η μπανάνα, το σέλινο, τα λαχανάκια Βρυξελλών, ο τόνος, το σκόρδο, οι ηλιόσποροι, τα φιστίκια Αιγίνης, το κοτόπουλο, τα δαμάσκηνα και το αβοκάντο.
Βιταμίνη Β12 (κοβαλαμίνη)
Η βιταμίνη B12 αποτελεί σημαντικό ρυθμιστή των λειτουργιών του νευρικού και θωρακίζει ευρύτερα την υγεία του οργανισμού από τις ελεύθερες ρίζες. Οι κυριότερες τροφές που θα τη βρείτε είναι τα οστρακοειδή, το συκώτι, το σκουμπρί, το καβούρι, το τόφου και τα γαλακτομικά.
Βότανα και αιθέρια έλαια
Τα βότανα μπορούν να προσφέρουν πολλά στην εξισορρόπηση και την εξάντληση που συνοδεύουν την κατάθλιψη, καθώς πολλά από αυτά βελτιώνουν την ψυχική διάθεση και μειώνουν το αίσθημα της θλίψης.
Βότανα που ενισχύουν και στηρίζουν το νευρικό σύστημα είναι η άγρια βρόμη, το τζίντζερ, η βερβένα και η σκουτελάρια.
Το μελισσόχορτο και το δενδρολίβανο ανεβάζουν τη διάθεση (ειδικότερα όταν χρησιμοποιούνται με τη μορφή εγχύματος).
Το γκίνγκο βοηθάει στην καταπολέμηση της κατάθλιψης με δύο τρόπους: αφενός, αυξάνει τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο για καλύτερη εκγεφαλική λειτουργία, και αφετέρου αυξάνει τα επίπεδα ντοπαμίνης (νευροδιαβιβαστής που ρυθμίζει τη διάθεση και διακινεί πληροφορίες μεταξύ των νεύρων) στον εγκέφαλο.
Το υπερικό ή βαλσαμόχορτο περιέχει υπερικίνη και υπερφορίνη που βοηθούν στη διατήρηση των επιπέδων της σεροτονίνης, της νοραδρεναλίνης και της ντοπαμίνης, σταθεροποιώντας τις διαθέσεις και τα συναισθήματα και αίροντας την καταθλιπτική διάθεση.
Τέλος, ευεργετική επίδραση έχουν τα αιθέρια έλαια του περγαμόντου, του πορτοκαλιού, του γιασεμιού και του λεμονιού, ειδικότερα, μάλιστα, όταν χρησιμοποιούνται για χαλαρωτικό και θεραπευτικό μασάζ.
Μέρος των παραπάνω πληροφοριών όσον αφορά τα βότανα έχουν αντληθεί από το βιβλίο Φύση και Υγεία από τις Εκδόσεις Κωσταρά
