Οι μακροχρόνιες επιπτώσεις των διαφόρων προσεγγίσεων στη ζωή ενός ανθρώπου απεικονίζονται έντονα στα στρατόπεδα κρατουμένων, «όπου η συνηθισμένη ανθρώπινη φύση, απογυμνωμένη, μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο μελέτης κάτω από τον μεγεθυντικό φακό του επιταχυνόμενου χρόνου. Τα διδάγματα που εντοπίζονται και αφομοιώνονται μέσα σε αυτό το εργαστήριο οξύνουν τη ματιά μας για τις δυσνόητες αλλά εξαιρετικά ουσιώδεις εφαρμογές τους στον κόσμο του σήμερα σε «πραγματικό χρόνο».
Στις 9 Σεπτεμβρίου 1965, κατά τη διάρκεια μιας αποστολής στον Πόλεμο του Βιετνάμ, ο ναύαρχος Στόκντεϊλ (Stockdale) συνελήφθη ως αιχμάλωτος πολέμου. Στα επτάμισι χρόνια που ο ναύαρχος Στόκντεϊλ πέρασε στη φυλακή Χόα Λο (που στα βιετναμέζικα σημαίνει «πυρακτωμένο καμίνι»), έμεινε τέσσερα χρόνια στην απομόνωση, πέρασε δύο χρόνια με τα πόδια αλυσοδεμένα, υποσιτιζόταν και υπέμεινε πάνω από είκοσι φορές σωματικά βασανιστήρια, έχοντας υποστεί εξάρθρωση των χεριών του από τους ώμους και κατάγματα στο πόδι και στην πλάτη.
Advertisment
Ο Σκότντεϊλ, από τους πλέον παρασημοφορημένους αξιωματικούς στην ιστορία του Ναυτικού, έλαβε είκοσι έξι παράσημα για τη δράση του στο πεδίο της μάχης, ανάμεσα σε αυτά και το Μετάλλιο της Τιμής (το ανώτερο μετάλλιο ανδρείας των ΗΠΑ). Ο Τζιμ Κόλινς (Jim Collins) στο βιβλίο του με τίτλο «Από το καλό στο εξαίρετο» παραθέτει μια συζήτηση που είχε με το ναύαρχο Στόκντεϊλ. Καθώς κουβέντιαζαν για τις εμπειρίες που είχε ο ναύαρχος ως αιχμάλωτος πολέμου, ο Κόλινς τον ρώτησε: «Τελικά, ποιοι δεν τα κατάφεραν;»
«Αυτό είναι εύκολο», απάντησε. «Οι αισιόδοξοι». «Οι αισιόδοξοι; Δεν το καταλαβαίνω», του είπα. Ο ναύαρχος Στόκντεϊλ απάντησε: «Οι αισιόδοξοι. Αυτοί που έλεγαν “θα έχουμε γυρίσει μέχρι τα Χριστούγεννα” – και τα Χριστούγεννα έρχονταν και πέρναγαν. Μετά έλεγαν “θα έχουμε γυρίσει μέχρι το Πάσχα” – και το Πάσχα ερχόταν και έφευγε. Μετά έλεγαν για την Ημέρα των Ευχαριστιών και ύστερα έλεγαν ξανά για τα Χριστούγεννα. Τελικά πέθαιναν από μαράζι».
Έδωσα τον ορισμό «ανώφελη αισιοδοξία» για να περιγράψω την προσέγγιση που υιοθέτησαν αυτοί οι αιχμάλωτοι. Ενώ η ανώφελη αισιοδοξία τους πρόσφερε μια προσωρινή ελπίδα, στο τέλος το αποτέλεσμα ήταν η καταρράκωση της θέλησής τους και ο θάνατος. Τι ήταν αυτό που διαφοροποιούσε την προσέγγιση και τη στάση του ναυάρχου Στόκντεϊλ ως αιχμαλώτου πολέμου που τον βοήθησε να επιβιώσει;
Advertisment
Ενώ οι ανώφελα αισιόδοξοι στήριζαν την πίστη και την ελπίδα τους στην εσφαλμένη ιδέα ότι θα διασώζονταν μια συγκεκριμένη ημερομηνία, ο ναύαρχος Στόκντεϊλ αναγνώρισε την πραγματικότητα της κατάστασης και αποδέχτηκε ότι ίσως να περνούσαν χρόνια μέχρι την απελευθέρωσή του. Ο ναύαρχος Στόκντεϊλ είχε θέσει ως στόχο την επιστροφή του στην πατρίδα, αλλά δεν είχε ορίσει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.
Στόχος του ήταν να επιβιώσει μέχρι το τέλος. Θεωρούσε ότι κάθε μέρα σημείωνε μια νίκη επειδή είχε καταφέρει να επιβιώσει για άλλη μία μέρα. Ο ναύαρχος Στόκντεϊλ άντεξε στη φυλακή 2.712 ημέρες, μέχρι τη στιγμή που πέτυχε τον στόχο του να επιστρέψει στο σπίτι του στις 12 Φεβρουαρίου 1973.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Cameron C. Taylor με τίτλο «8 Γνωρίσματα Σπουδαίων Προσωπικοτήτων» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος
