Η αγάπη αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο κάθε σχέσης. Δυστυχώς, για όσους είναι σε σχέσεις με άτομα που έχουν εθιστική ή ναρκισσιστική προσωπικότητα, η αγάπη αυτή μπορεί να αρχίσει να γίνεται αντιληπτή ως εθισμός. Οι άνθρωποι σε αυτές τις μορφές σχέσης αναπτύσσουν μη υγιείς μηχανισμούς συμπεριφοράς που μιμούνται τις συμπεριφορές εκείνες που συχνά σχετίζονται με εθισμούς.
Μέσα σε μια τέτοια σχέση, ξεδιπλώνεται μια συγκεκριμένη δυναμική. Τα άτομα με εθιστική ή ναρκισσιστική προσωπικότητα τείνουν να προσελκύουν ανθρώπους που αντίστοιχες συμπληρωματικές προσωπικότητες, ώστε να μπορούν να αντέχουν ή να επιτρέπουν την τοξική συμπεριφορά τους. Σε αντίθετη περίπτωση, οι άνθρωποι που δεν τους «συμπληρώνουν» φεύγουν πολύ σύντομα.
Advertisment
Όταν όμως πιστεύουν ότι μπορούν να αντέξουν, ο χωρισμός γίνεται όλο και δυσκολότερος, καθώς επενδύουν χρόνο, ενέργεια και συναισθήματα, αφού πολλές φορές θεωρούν ότι μπορούν να αλλάξουν ένα άτομο με εθιστική ή ναρκισσιστική προσωπικότητα. Ο/Η σύντροφος αντιλαμβάνεται λογικά ότι ο εθισμός αυτός δεν του/της κάνει καλό, αλλά το συναισθηματικό δέσιμο στη σχέση περιορίζει την ικανότητα να αποχωρήσει.
Αναγνωρίζοντας τα σημάδια
Για να μπορέσουμε όμως να κάνουμε το βήμα της «ελευθερίας», χρειάζεται να μπορούμε να αναγνωρίσουμε τα σημάδια. Αν και αυτά εμφανίζονται σχετικά νωρίς στη σχέση, συχνά παραβλέπονται, όπως ακριβώς και τα εθισμένα άτομα μπορεί να αρνηθούν στην αρχή την καταστρεπτική συμπεριφορά τους.
– Έλλειψη συνοχής στη σχέση: Οι σχέσεις με άτομα που έχουν εθιστική ή ναρκισσιστική προσωπικότητας συχνά είναι σαν τρενάκια του τρόμου. Η δύσκολη περίοδος δεν εμφανίζεται πού και πού, αλλά υφίσταται ένα συνεχές μοτίβο με εναλλαγές καλού και κακού. Και είναι συνηθισμένο, τα συναισθήματα της απογοήτευσης και του θυμού να υπερισχύουν των θετικών.
Advertisment
– Βρισκόμαστε συνεχώς σε εγρήγορση: Όλοι έχουμε πού και πού μια κακή μέρα, αλλά αν συνεχώς ανησυχείτε ότι η συμπεριφορά σας, οι συζητήσεις ή η συναισθηματική σας κατάσταση θα πυροδοτήσουν κακές αντιδράσεις από τον/τη σύντροφό σας, είναι πιθανό να υπάρχει μια μορφή εθισμού στη σχέση. Οι σύντροφοι χρειάζεται να στηρίζουν ο ένας τον άλλο και να μην υπάρχει μονομερής προσπάθεια χωρίς αμοιβαιότητα και ανταπόκριση.
– Φόβος χωρισμού: Όλοι δυσκολευόμαστε να διακόψουμε μια σχέση. Αν όμως η σκέψη του χωρισμού δημιουργεί ακραίο άγχος, φόβο, κατάθλιψη ή φόβος μοναξιάς, δεν υπάρχει μια υγιής ισορροπία.
– Απώλεια αίσθησης εαυτού: Σε μια σχέση με κάποιον που εμφανίζει ναρκισσιστική ή εθιστική συμπεριφορά, είναι συχνό να νιώθουμε ότι έχουμε χάσει την αίσθηση της μονάδας και του εαυτού. Αρχίζουμε να αμφισβητούμε τις αξίες, την ταυτότητα και την αυταξία μας. Η απώλεια εαυτού δεν είναι μόνο εσωτερική, και ο ναρκισσιστής συνεισφέρει σε αυτές τις σκέψεις διατηρώντας τη σύγκρουση μέσα στη σχέση, κατηγορώντας πάντα τον άλλο.
– Αδυνατούμε να λέμε όχι: Στις εθιστικές σχέσεις χάνουμε πολλές φορές τα όρια και αδυνατούμε να πούμε όχι. Συμπεριφορές και επιλογές που είναι ακατάλληλες ή μη υγιείς, κανονικοποιούνται στη σχέση.
– Κρύβουμε την αλήθεια από φίλους και οικογένεια: Όπως και στον εθισμό, οι άνθρωποι στις καταστρεπτικές σχέσεις κρύβουν την πραγματική δυσλειτουργία από τα μέλη της οικογένειας και τους φίλους. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει παραλειπόμενες λεπτομέρειες, ψευδείς αφηγήσεις για τη σχέση ή απλώς αποφυγή σχετικών συζητήσεων.
Όπως και στον εθισμό, το άτομο πρέπει να αναγνωρίσει τη δυσλειτουργία στη σχέση για να κάνει την αλλαγή. Είναι επίσης σημαντικό να κατανοήσει ότι η προσπάθεια διόρθωσης του προβλήματος δεν μπορεί να γίνει μόνο από τη μία πλευρά. Χρειάζεται και οι δύο να είναι πρόθυμοι να εργαστούν πάνω στα προβλήματα ώστε να χτίσουν στη συνέχεια μια θετική και υγιής σχέση στο μέλλον.
Sherry Gaba, ψυχοθεραπεύτρια
