Ως ψυχολόγος, έχω βοηθήσει στην εκπαίδευση χιλιάδων επαγγελματιών τα τελευταία 15 χρόνια σε όλο τον κόσμο ώστε να μπορούν να στηρίξουν επιζώντες καταστροφών άλλων σοκαριστικών γεγονότων. Χωρίς αμφιβολία, η πιο συχνή ερώτηση που μου κάνουν κατά τη διάρκεια αυτών των εκπαιδεύσεων είναι: «Τι δεν πρέπει να λέω;»
Πάντα μοιράζομαι στις εκπαιδεύσεις μου ότι αν και υπάρχουν κάποιες συνηθισμένες φράσεις και κλισέ που όλοι πρέπει να αποφεύγουμε (π.χ. “θα μπορούσε να είναι χειρότερα”), όλοι μας, ασχέτως του πόσο καλές είναι οι προθέσεις μας, θα πούμε κάτι λάθος. Υπενθυμίζω επίσης στους ειδικούς ότι η παρουσία τους όσο βοηθούν είναι το ίδιο πολύτιμη με τα λόγια που λένε όσο προσπαθούν να βοηθήσουν. Και πως όταν λέμε κάτι που πληγώνει, είναι καθήκον τους να αναλάβουν την ευθύνη, να απολογηθούν και να πάρουν την πρωτοβουλία να διορθώσουν την κατάσταση.
Advertisment
Τονίζω τη σημασία αυτών των πράξεων – όχι επειδή έχω μελετήσει και βοηθήσει μετά από αμέτρητες καταστροφές – αλλά επειδή έχω επίσης ζήσει πολλές. Ο τυφώνας Κατρίνα επηρέασε και άλλαξε εντελώς τη ζωή μου. Και έπειτα από κάποια χρόνια, πέρασα μια άλλου είδους καταστροφή. Στην ηλικία των 35 ετών διαγνώστηκα με καρκίνο. Υποβλήθηκα σε πολλές σκληρές θεραπείες και συνεχίζω να παλεύω με τις χρόνιες παρενέργειες αυτών. Κάθε χρόνο σχεδόν νοσηλεύομαι για κάτι.
Ο Κατρίνα μου δίδαξε τι να μην λέω ως ειδικός. Αλλά ο καρκίνος με δίδαξε τι να κάνω όταν ένας ειδικός λέει κάτι που πληγώνει. Μετά την διάγνωση του καρκίνου, ο ογκολόγος μου με έστειλε για μια εξέταση ώστε να δούμε αν ο καρκίνος είχε εξαπλωθεί και αλλού στο σώμα μου. Εκείνη τη στιγμή, σκέφτηκα ότι πρέπει να πάω σπίτι και να πω στις τρεις κόρες μου ότι ο μπαμπάς τους έχει καρκίνο.
Έκανα τα ακριβώς αντίθετα απ’ ότι μου έλεγαν οι γιατροί στην εξέταση. Αντί να στέκομαι ακίνητος και να κρατώ την αναπνοή μου, άρχισα να κλαίω γοερά. Όλο μου το σώμα τρανταζόταν ανεξέλεγκτα. Και ξαφνικά βγήκα από τη θλίψη μου καθώς συνειδητοποίησα ότι ο νοσηλευτής είχε σταματήσει το μηχάνημα και τώρα στεκόταν δίπλα μου και ακουμπούσε τρυφερά το χέρι της στον ώμο μου. Αυτή η απλή χειρονομία μου υπενθύμισε ότι δεν ήμουν μόνος.
Advertisment
Αλλά η αίσθηση παρηγοριάς που ένιωσα ήταν φευγαλέα. Όσο άμεσα είχε βοηθήσει να βγω από την απελπισία, τόσο γρήγορα έφερε περισσότερο πόνο, όταν μου είπε: «Jamie, ο Θεός δοκιμάζει μόνο τους δυνατούς». Βρισκόμουν σε σοκ και θυμάμαι ότι δεν μπορούσα να πιστέψω πως μου είχε πει κάτι τέτοιο, σε μια στιγμή απόλυτης ευαλωτότητας.
Και σα να μην έφτανε αυτό, συνέχισε προσθέτοντας «Τουλάχιστον δεν το ζεις τόσο άσχημα όσο εγώ όταν είχα καρκίνο». Απομακρύνθηκα ακόμα περισσότερο από τα αναίσθητα σχόλιά της.
Καθώς πέρασα την καριέρα μου βοηθώντας άλλους σε δύσκολες καταστάσεις, γνωρίζω ότι τις περισσότερες φορές, οι άνθρωποι έχουν καλές προθέσεις, ακόμα κι αν λένε λόγια που πληγώνουν. Φυσικά, αυτό δεν συμβαίνει πάντα· ορισμένες φορές οι άνθρωποι μετατρέπουν τα σχόλια και τις ερωτήσεις σε όπλα.
Και ακόμα κι αν οι «καρδιές» των ανθρώπων βρίσκονται στο σωστό σημείο, αυτό δεν δικαιολογεί τις πράξεις τους. Αλλά έχω ζήσει αρκετές καταστάσεις για να γνωρίζω ότι προσπαθούσε να με βοηθήσει με τον δικό τους αναποτελεσματικό τρόπο. Θα μπορούσα να είχα θυμώσει εκείνη τη στιγμή. Αλλά για κάποιο λόγο, η ακόλουθη σκέψη πέρασε σαν σίφουνας από το νου μου: «Τώρα έχω το τέλειο παράδειγμα για το τι να μην λέω όταν βοηθώ τους άλλους».
Έχουν περάσει πολλά χρόνια από αυτή την αλληλεπίδραση, αλλά ακόμα μοιράζομαι τακτικά αυτό το παράδειγμα. Αποφάσισα να πω αυτό που θα μπορούσε να με τραβήξει στον πάτο και να το χρησιμοποιήσω έτσι ώστε να βοηθήσω πραγματικά τους άλλους. Και κάνοντας αυτό, βοήθησα τον εαυτό μου.
Πηγή:
www.psychologytoday.com/intl/blog/hope-resilience/202010/using-your-trauma-help-others
