Οι ενήλικες που μεγάλωσαν με ναρκισσιστές γονείς συχνά δεν διαθέτουν συναισθηματική αυτοπεποίθηση και ασφάλεια. Ο γονεϊκός ναρκισσισμός δημιουργεί βαθιές ανασφάλειες, αφού οι ανάγκες των παιδιών έχουν συγχωνευτεί με εκείνες των γονιών. Τα παιδιά μαθαίνουν να «καταπίνουν» τα συναισθήματά τους, τα οποία όμως θεριεύουν μέσα τους.
Ο σοβαρός ναρκισσισμός ακόμα και σε έναν από τους δύο γονείς ορισμένες φορές οδηγεί στη Σύνθετη Διαταραχή Μετατραυματικού στρες ή CPTSD. Το CPTSD αποτελείται κυρίως από 5 συμπτώματα. Εδώ θα αναφερθούμε στο ίσως πιο έντονο σύμπτωμα, τα συναισθηματικά flashbacks.
Advertisment
Τι είναι τα συναισθηματικά flashbacks;
Πολλοί άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια ενός συναισθηματικού flashback εξαιτίας της έλλειψης ενός οπτικού στοιχείου. Συχνά, μετά από κάποιο γεγονός που συνέβη, δημιουργείται ένα πολύ τρομακτικό, αλλά ασαφές εναπομένον συναίσθημα. Δεν υπάρχει οπτικό στοιχείο για να το προσδιορίσουμε ως ένα παρελθοντικό γεγονός από το παρελθόν. Ουσιαστικά, δημιουργείται ένα μαύρο σύννεφο χωρίς όμως μορφή.
Σε ανύποπτο χρόνο, το άτομο εισέρχεται σε κατάσταση υπερ-εγρήγορσης που έχει πυροδοτήσει μια μη-οπτική ανάμνηση. Ενεργοποιείται η απόκριση μάχης-φυγής. Κατακλύζεται από έντονα συναισθήματα που είναι πολύ βαθύτερα απ’ ότι αντιστοιχεί στην τρέχουσα κατάσταση στην οποία βρίσκεται. Τα συναισθηματικά flashbacks ποικίλουν σε ένταση και στα συναισθήματα που προκαλούν:
Φόβος: Αν ενεργοποιηθεί ο φόβος, μπορεί να νιώθουμε ότι έχουμε κατακλυστεί από αυτόν, να εμφανίζουμε έντονο άγχος και πανικό χωρίς να καταλαβαίνουμε γιατί. Η λογική μας λέει ότι ο πανικός είναι υπερβολικός και γι’ αυτό νιώθουμε και αβοήθητοι.
Advertisment
Απελπισία: Αν ενεργοποιηθεί η απόγνωση, ξαφνικά αποσυνδεόμαστε από το έντονο συναίσθημα, ακόμα και από τις αισθήσεις του σώματος. Η αίσθηση είναι κυρίως μούδιασμα.
Πόνος: Στον πόνο, υπερ-αντιδράμε προστατευτικά με ακραίο θυμό και συχνά αυτό-κατηγορίες.
Η σύνθετη διαταραχή stress οφειλόμενη σε ψυχοτραυματισμό (CPTSD) δεν υποχωρεί εύκολα αν δεν γίνει η απαραίτητη προσπάθεια ώστε να επιλυθούν τα προβλήματα του παρελθόντος. Το πρώτο βήμα προς την επούλωση από ναρκισσιστική παραμέληση ή κακοποίηση είναι η αποδοχή. Στη συνέχεια, συνήθως έρχεται το πένθος· πένθος για όλα όσα χάσαμε ως παιδιά λόγω του γονεϊκού ναρκισσισμού.
Η απόκτηση αυτεπίγνωσης αυξάνει την αυτοπεποίθηση. Η αποδοχή του εαυτού μας, τόσο των δυνατών σημείων, όσο και των ευαίσθητων, βοηθά στη μείωση των συναισθηματικών flashbacks σταδιακά. Τα σαρωτικά συναισθήματα απόρριψης (ειδικά της αυτο-απόρριψης) μπορεί να αποτελούν ένα συναισθηματικό flashback σε πρότερες παιδικές εμπειρίες απόρριψης και εγκατάλειψης, οι οποίες δημιούργησαν έντονη θλίψη και άγχος.
Ήταν τα ίδια συναισθήματα που σας κυρίευαν ως παιδιά. Το παιδί μέσα σας χρειάζεται ακόμη την αγάπη και τη στήριξή σας. Η αναγνώριση αυτών των flashbacks θα σας βοηθήσει να επικυρώσετε τα συναισθήματά σας και θα σας υπενθυμίσει ότι το παρελθόν έχει φύγει και ότι δεν μπορεί πλέον να σας πληγώσει.
Ερχόμενοι αντιμέτωποι με τα συναισθηματικά flashbacks
1. Προστατεύουμε τον εαυτό μας
Τα συναισθηματικά flashbacks μας παρασέρνουν σε ένα άχρονο κομμάτι του ψυχισμού μας που νιώθει απελπισία, απόγνωση και περιτριγυρίζεται από κίνδυνο, όπως όταν ήμασταν παιδιά. Τα συναισθήματα και οι αισθήσεις που βιώνετε είναι αναμνήσεις που δεν μπορούν να σας πληγώσουν. Σας υπενθυμίζουν ότι ακόμα νιώθετε φόβο, αλλά δεν βρίσκεστε πια σε κίνδυνο και είστε ασφαλείς στο παρόν.
2. Οριοθέτηση
Αν κάποιος σας προκαλεί στο παρόν τέτοια συναισθήματα, υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι δεν χρειάζεται να δέχεστε την κακομεταχείριση. Είστε πάντα ελεύθεροι να αφήσετε τις άβολες, συναισθηματικά τοξικές καταστάσεις.
3. Καθησυχάστε το παιδί μέσα σας
Τα παιδιά χρειάζονται να γνωρίζουν ότι τα αγαπάμε άνευ όρων και ότι θα τα παρηγορήσουμε και θα τα προστατεύουμε. Κάντε το ίδιο και στο εσωτερικό παιδί σας που ακόμα πονά και σας πονά.
4. Υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι είστε πλέον ενήλικας και έχετε περισσότερους πόρους και εργαλεία πια για να προστατεύσετε τον εαυτό σας
5. Ανακουφίστε το σώμα σας
Οι φόβοι και οι ανασφάλειες μας προκαλούν μούδιασμα και αποσύνδεση. Δοκιμάστε να αποφορτιστείτε μέσω αναπνοών, άσκησης, σωστής διατροφής, επαρκούς ύπνου και φυσικά διασκέδασης. Βρείτε το πάθος σας και βυθιστείτε σε αυτό με σκοπό.
6. Αντισταθείτε στον εσωτερικό κριτή σας
Και αντικαταστήστε τα αρνητικά μοτίβα σκέψης με μια έτοιμη λίστα που θα περιέχει όλα τα επιτεύγματα και τις θετικές σας ποιότητες.
7. Έχετε υπομονή και επιτρέψτε στον εαυτό σας να πενθήσει
Τα flashbacks είναι ευκαιρίες να απελευθερώσουμε εκείνα τα μη εκφρασμένα συναισθήματα πόνου και εγκατάλειψης. Αναζητήστε τη βοήθεια επαγγελματία ψυχικής υγείας για να αντιμετωπίσετε μαζί τους φόβους σας. Ακόμα και οι ομάδες στήριξης μπορούν να σας βοηθήσουν.
8. Καλλιέργεια ασφαλών και υποστηρικτικών σχέσεων
Πάρτε χρόνο μόνοι σας όπως χρειάζεστε χωρίς όμως την απόλυτη απομόνωση. Να θυμάστε ότι τα συναισθήματα δεν είναι γεγονότα και δεν προσδιορίζουν το ποιοι είστε. Είναι αναπαραστάσεις του πώς επεξεργάζεστε κάτι. Η ντροπή δηλαδή που νιώθετε δεν σας προσδιορίζει ως άτομο. Ο φόβος δεν σημαίνει ότι δεν είστε γενναίοι. Εκπαιδεύστε τους στενότερους φίλους σας για τα flashbacks. Ρωτήστε και δεχτείτε τη στήριξή τους.
Πηγή: Caroline Foster. 2019. Mothers: How to Handle a Narcissistic Parent and Recover from CPTSD
