Όπως με πολλές άλλες συναισθηματικές και ψυχικές διαταραχές, το PTSD (διαταραχή μετατραυματικού στρες) συνοδεύεται συχνά από ένα στίγμα που από μόνο του αποδεικνύεται επικίνδυνο, καθώς πολλές φορές είναι αυτό που αποθαρρύνει τους ασθενείς να αναζητήσουν βοήθεια. Το στίγμα πυροδοτείται από παραπληροφόρηση και παρερμηνεία των πολιτών και είναι η στιγμή να καταρρίψουμε επιτέλους αυτούς τους μύθους.
1ος μύθος: Το PTSD είναι μια αόρατη ασθένεια και όλα είναι στο μυαλό μας
Λάθος. Η απουσία ορατών συμπτωμάτων μας δυσκολεύει να την εντοπίσουμε. Η αόρατη πληγή κάνει δύσπιστους τους γύρω μας στο να πιστέψουν ότι είναι αλήθεια, ειδικά αν ο ασθενής δεν έχει ο ίδιος υποστεί το βίαιο ή τραυματικό γεγονός.
Advertisment
Οι επιστήμονες όμως μπορούν πλέον να εντοπίσουν αλλαγές στα νευροχημικά συστήματα σε συγκεκριμένες εγκεφαλικές περιοχές και μονοπάτια που τις συνδέουν μεταξύ τους. Αυτές οι εξελίξεις στο πεδίο της φροντίδας τραύματος μας βοηθά να δούμε όχι μόνο το ψυχολογικό, αλλά και το βιολογικό τραύμα.
2ος μύθος: Οι περισσότεροι άνθρωποι που θα εκτεθούν σε τραύμα θα αναπτύξουν PTSD
Λάθος. Η διάρκεια εμφάνισης των συμπτωμάτων είναι σημαντική και βασική για τη διάγνωση της διαταραχής. Ο διαγνωστικός ορισμός της απαιτεί τα συμπτώματα να επιμένουν για πάνω από 30 μέρες. Για το υπόλοιπο 90% των ανθρώπων που εμφανίζει σχετικά συμπτώματα που μοιάζουν με τραύμα, τα τελευταία συνήθως υποχωρούν μέσα σε ένα μήνα, ειδικά με τη σωστή συναισθηματική στήριξη.
Μια πιο συνηθισμένη αιτία αυτών των συμπτωμάτων είναι η διαταραχή από οξύ στρες. Πρόκειται για μια σύντομη περίοδο ψυχολογικού στρες που ακολουθεί ενός τραυματικού ή έντονου γεγονότος. Αν και συνηθισμένα συμπτώματα όπως το άγχος, η αϋπνία και η υψηλή αντιδραστικότητα διευκολύνουν τη σύγχυση των δύο διαταραχών, η δεύτερη (διαταραχή από οξύ στρες) δεν επιμένει για πάνω από 30 μέρες. Και οι δύο όμως χρειάζονται προσοχή και φροντίδα.
Advertisment
3ος μύθος: Μόνοι οι βετεράνοι που έχουν βιώσει πόλεμο μπορούν να αναπτύξουν PTSD
Λάθος. Αν και πράγματι πολλοί βετεράνοι που έχουν βιώσει πόλεμο και βιαιότητες υποφέρουν από μετατραυματικό στρες, δεν είναι ο γενικός στρατιωτικός πληθυσμός που εμφανίζει αυτή τη διαταραχή, αλλά όσοι έχουν βιώσει στρατιωτικό σεξουαλικό τραύμα. Πρόκειται για αποτέλεσμα βιασμού ή παρενόχλησης που συμβαίνει κατά τη διάρκεια της θητείας. Όμως, σε καμία περίπτωση η διαταραχή μετατραυματικού στρες δεν εμφανίζεται στο συγκεκριμένο πληθυσμό, καθώς τα αίτια τραύματος δεν υπάρχουν μόνο σε αυτή την περίπτωση, αλλά εμφανίζονται σε όλα τα περιβάλλοντα.
4ος μύθος: Πρέπει να έχουμε βιώσει ακραία βία για να εμφανίσουμε PTSD
Λάθος. Σύμφωνα με το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (4η έκδοση), το PTSD εμφανίζεται αν ένα άτομο βιώσει, γίνει μάρτυρας ή έρθει αντιμέτωπο με ένα γεγονός ή γεγονότα που περιλαμβάνουν θάνατο ή κίνδυνο θανάτου ή σοβαρό τραυματισμό ή απειλή σωματικής ακεραιότητας προς το ίδιο ή προς άλλους. Επιπροσθέτως, η διαταραχή μετατραυματικού στρες εμφανίζεται όταν η απόκριση του ατόμου περιλαμβάνει έντονο φόβο, απόγνωση ή τρόμο.
Αν και περίπου το 49% των θυμάτων βιασμού αναπτύσσει τη διαταραχή, ένα λιγότερο εμφανές παράδειγμα είναι ο καρκίνος του μαστού. Το ¼ των γυναικών που έχουν υποστεί μαστεκτομή αναπτύσσουν PTSD. Βιώνουν απειλή της ζωής τους από τον καρκίνο με επιπλέον άγχος για την αλλαγή που θα υποστεί η εικόνα του σώματός τους.
5ος μύθος: Το PTSD είναι μια «ισόβια καταδίκη»
Λάθος. Η πλειονότητα των ασθενών βρίσκει τελικά ανακούφιση. Υπάρχουν επιτυχημένες θεραπείες και μάλιστα εξελίσσονται μέρα με τη μέρα. Οι παραδοσιακές θεραπείες περιλαμβάνουν μια συνδυασμένη προσέγγιση πληροφόρησης του ασθενή, ψυχοθεραπείας και φαρμακευτικής αγωγής. Όμως, καθώς η έρευνα πάνω στη διαταραχή συνεχίζεται, και η θεραπεία λαμβάνει σταδιακά πιο αποτελεσματική δομή. Σημασία ωστόσο έχει σε κάθε περίπτωση η αντιμετώπιση του στίγματος ώστε όλοι όσοι νιώθουν ότι έχουν συμπτώματα να μπορούν να μιλήσουν και να ακούγονται.
Shauna Springer, Ph.D., ψυχολόγος
