Η παράλυση υπό στρες περιγράφει μια κατάσταση κατά την οποία δεν μπορούμε να αποδώσουμε όσο θα θέλαμε, όταν υπάρχουν πιεστικοί παράγοντες. Το άγχος επίδοσης επηρεάζει τον κόσμο με διάφορους τρόπους, σε συνεντεύξεις για θέσεις εργασίας, σε περιπτώσεις ομιλίας σε κοινό, σε παραστάσεις και σε projects. Το άγχος επίδοσης απειλεί την αυτοπεποίθησή μας τη στιγμή ακριβώς που τη χρειαζόμαστε.
Το άγχος επίδοσης δεν σχετίζεται όμως μόνο με την ίδια την επίδοση. Το άγχος ξεκινά πολύ πριν το άτομο μπει στο επίκεντρο της κατάστασης. Το ψυχικό ιστορικό του, αλλά και οι στάσεις του απέναντι στα γεγονότα της ζωής προδιαθέτουν για μια τέτοια αντίδραση. Εν ολίγοις, το άγχος επίδοσης αντανακλά και τη μοναδικότητα του κάθε ξεχωριστού νου.
Advertisment
10 λόγοι που παραλύουμε απέναντι στο άγχος επίδοσης
1. Το ευαίσθητο σημείο του στρες
Μία σημαντική έρευνα που διεξήχθη από δύο ψυχολόγους του Χάρβαρντ, τον Robert M. Yerkes και τον John Dillingham Dodson, έδειξε ότι η βέλτιστη επίδοση σχετίζεται με μέτρια επίπεδα στρες. Αυτό σημαίνει πως όταν τα επίπεδα του στρες είναι πολύ χαμηλά (βαρεμάρα) ή πολύ υψηλά (άγχος ή φόβος), το πιθανότερο είναι ότι η επίδοση θα επηρεαστεί αρνητικά. Οι αγχώδεις σκέψεις αλληλεπιδρούν αρνητικά με τη συγκέντρωση και τελικά βλάπτουν την ίδια την επίδοση.
2. Προβολή ανασφάλειας
Το κοινό, με την ικανότητά του να επαινεί ή να απορρίπτει την εκτέλεση, μπορεί να αποκτήσει τέτοια βαρύτητα που να θυμίζει την αποδοχή ή απόρριψη των ίδιων των γονιών ή των σημαντικών άλλων. Για παράδειγμα, ένας άνθρωπος που έχει μεγαλώσει σε μια δυσλειτουργική οικογένεια μπορεί να φοβάται την απόρριψη του κοινού και να λαχταρά την αγάπη και τον θαυμασμό. Αυτό σημαίνει ότι οι παλαιότερες τραυματικές μας εμπειρίες μπορεί να επαναληφθούν σε μια εργασία μας.
3. Η επίδοση ως βάση της αυτοεκτίμησης
Οι φιλόδοξοι καλλιτέχνες ή μουσικοί επενδύουν τα μέγιστα στην ταυτότητά τους ως τέτοιοι και δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν την αυτοεκτίμησή τους από την καλλιτεχνική τους ικανότητα. Αν αποτύχουν ως καλλιτέχνες, αποτυγχάνουν επίσης και ως άνθρωποι. Συνεπώς, θα νιώσουν μεγαλύτερη πίεση να επιτύχουν (ή να αποφύγουν την αποτυχία ώστε να αυτο-επιβεβαιωθούν.
Advertisment
4. Η δυσκολία της εργασίας
Το επίπεδο του άγχους που βιώνεται είναι ανάλογο της δυσκολίας και πολυπλοκότητας της εργασίας. Το άγχος επίδοσης μπορεί να αυξηθεί όταν το επίπεδο των απαιτήσεων υπερβαίνει της ικανότητας του ατόμου.
5. Αυτο-εστιασμένη προσοχή
Η υψηλή συγκέντρωση προαπαιτεί έντονη εστίαση στον εαυτό, κάτι που διαταράσσει την αυτόματη εκτέλεση μιας δεξιότητας. Ως εκ τούτου, τα άτομα συνειδητά ελέγχουν μια δεξιότητα που σε μια μη πιεστική κατάσταση θα εκτελούσαν αυτοματοποιημένα. Δηλαδή το ότι αγχωνόμαστε για να μην τα πάμε άσχημα δημιουργεί τις συνθήκες για να γίνει ακριβώς αυτό τελικά.
6. Η πίεση για καλή επίδοση
Το άγχος επίδοσης συνδέεται με το φόβο της κριτικής και των συνεπειών αυτής. Όταν διακυβεύονται πολλά, ο μεγαλύτερος φόβος για κάθε άνθρωπο είναι ότι θα παραλύσει και δεν θα μπορέσει τελικά να ανταποκριθεί.
7. Ο φόβος της έκθεσης
Η απλή παρουσία ενός κοινού μπορεί να είναι αρκετή για να μετατρέψει την εκτέλεση σε μια απολύτως αγχώδης δραστηριότητα. Ένα κοινό επικοινωνεί τις προσδοκίες στον πομπό και η πίεση να εκπληρώσει αυτές τις προσδοκίες θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν άγχος. Το μέγεθος του πλήθους ή παρουσία υψηλών προσώπων επίσης συνεισφέρει στην πίεση.
8. Τελειομανία
Αποτελεί ένα χαρακτηριστικό της προσωπικότητας που περιλαμβάνει την εγκαθίδρυση μη ρεαλιστικών στόχων. Αυτά τα άτομα τείνουν να έχουν αυστηρούς στόχους και ιδέα για το τι συνιστά επιτυχία και αποτυχία. Η συνεχή πάλη με την τελειομανία αναδύει πολλά διαφορετικά είδη άγχους.
9. Άγχος αναμονής
Αναφέρεται σε μια σταθερή και έντονη τάση να ερμηνεύουμε συγκεκριμένες καταστάσεις ως απειλητικές και προειδοποιητικές για επερχόμενο άγχος ή κριτική. Έτσι, η ανησυχία γίνεται μια συνήθεια, μια σταθερά.
10. Κοινωνικό άγχος
Το άγχος επίδοσης μπορεί να θεωρηθεί ένας συγκεκριμένος τύπος του κοινωνικού άγχους. Το κοινωνικό άγχος χαρακτηρίζεται από φόβο αρνητικής αξιολόγησης με αποτέλεσμα να αποφεύγονται οι κοινωνικές καταστάσεις.
Συμπερασματικά, το άγχος για καλή επίδοση οδηγεί τα άτομα να στρέψουν την προσοχή τους από την ίδια την εργασία σε άλλα ερεθίσματα περισπασμού, όπως ανησυχίες για τις συνέπειες. Γι’ αυτό, η νοητική προετοιμασία είναι το ίδιο κρίσιμη όσο και η τεχνική γνώση ώστε να ενισχύσουμε την ικανότητά μας να διαχειριστούμε άνετα και δημιουργικά το άγχος.
Πηγή:
www.psychologytoday.com/intl/blog/science-choice/202012/10-reasons-why-we-choke-under-pressure
