Ερευνητές που διεξάγουν γενετική ανάλυση στα λείψανα ενός κυνηγού-τροφοσυλλέκτη ηλικίας 5.000 ετών εντόπισαν το αρχαιότερο στέλεχος του Y. pestis, του βακτηρίου που ευθύνεται για την πανούκλα. Η εργασία τους, η οποία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Cell Reports, τοποθετεί την εμφάνιση του Y. pestis 2.000 χρόνια νωρίτερα από ό,τι θεωρούταν προηγουμένως.
Το 1875, ο ερασιτέχνης αρχαιολόγος Carl George Count Sievers ολοκλήρωσε την πρώτη συστηματική ανασκαφή στο Rinnukalns, που βρίσκεται στη σημερινή Λετονία. Ο Sievers βρήκε τα σκελετικά υπολείμματα μιας έφηβης γυναίκας και ενός άνδρα ηλικίας 20-30 ετών, που ονομάστηκαν «RV 2039».
Advertisment
Αργότερα, έστειλε τα κρανία των δύο ατόμων στον Γερμανό γιατρό Rudolf Virchow, ο οποίος είναι διάσημος για τη χρήση της κυτταρικής θεωρίας για την εξήγηση των επιπτώσεων των ασθενειών και για τη συμβολή του στην ανάπτυξη της ανθρωπολογίας.
Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, τα κρανία των δύο ατόμων εξαφανίστηκαν μέχρι το 2011, οπότε και εντοπίστηκαν κατά τη διάρκεια μιας απογραφής της συλλογής του Virchow. Οι ερευνητές βρήκαν αργότερα τα λείψανα δύο ακόμη ατόμων στο Rinnukalns. Πιστεύουν ότι και οι τέσσερις έζησαν πριν από 5.000 χρόνια.
Αναζητώντας συσχετίσεις
Ο επικεφαλής συγγραφέας Dr. Ben Krause-Kyora, επικεφαλής του εργαστηρίου αρχαίου DNA (aDNA) στο Πανεπιστήμιο του Κιέλου στη Γερμανία, δήλωσε στο medicalnewstoday ότι ο ίδιος και η ομάδα των ερευνητών ξεκίνησαν μια προσπάθεια για να δουν πώς τα τέσσερα άτομα σχετίζονται με άλλα ανθρώπινα από τη νεολιθική περίοδο.
Advertisment
Χρησιμοποιώντας δείγματα από τα δόντια και τα οστά και των τεσσάρων κυνηγών-τροφοσυλλεκτών, οι ερευνητές έκαναν αναλύσεις aDNA που περιλάμβαναν επίσης ελέγχους παθογόνων παραγόντων. Το Y pestis, ο μολυσματικός παράγοντας που ευθύνεται για τουλάχιστον τρεις ιστορικές επιδημίες πανώλης, εμφανίστηκε στα λείψανα του RV 2039.
«Ήμασταν πραγματικά τυχεροί και έκπληκτοι που το βρήκαμε αυτό», δήλωσε η Dr. Krause-Kyora. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι o RV 2039 έφερε το παλαιότερο στέλεχος του Y. pestis που έχει ανακαλυφθεί ποτέ. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ήταν πιθανότατα μέρος ενός γενεαλογικού δέντρου που εμφανίστηκε πριν από περίπου 7.000 χρόνια, μόλις μερικές εκατοντάδες χρόνια μετά τη διάσπαση του Y. pestis από τον προκάτοχό του, την Yersinia pseudotuberculosis.
Από πού προήλθε η ασθένεια
Οι κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες σκότωναν συχνά τρωκτικά για τροφή και διακόσμηση. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ο RV 2039 μπορεί να έχει προσβληθεί από Y. pestis ή Y. pseudotuberculosis από ένα από αυτά. «Θεωρητικά, θα μπορούσε να είναι πιθανό ένα ζώο να δάγκωσε τον άνθρωπο αυτό», δήλωσε η Dr. Krause-Kyora.
Ο κάστορας ήταν το πιο συχνό είδος που βρέθηκε στην περιοχή Rinnukalns. Επί του παρόντος, σύμφωνα με τη Dr. Krause-Kyora, οι ερευνητές εξετάζουν τα υπολείμματα κάστορα για να δουν αν έφεραν Y. pseudotuberculosis ή Y. pestis.
Από την ανάλυση, οι ερευνητές γνωρίζουν ότι αυτό το αρχαίο στέλεχος του Y. pestis δεν διέθετε το γονίδιο που επέτρεπε στους ψύλλους να λειτουργούν ως φορείς και να εξαπλώνουν την πανούκλα. Κατά πάσα πιθανότητα, σύμφωνα με τους ερευνητές, θα χρειάζονταν περισσότερα από 1.000 χρόνια για να αποκτήσει η Y. pestis τις μεταλλάξεις που απαιτούνται για τη μετάδοση μέσω ψύλλων.
Το γεγονός ότι ο RV 2039 θάφτηκε προσεκτικά και ότι τα πτώματα κοντά του δεν είχαν Y. pestis οδήγησε τους ερευνητές να υποθέσουν ότι είναι λιγότερο πιθανό να πέθανε από μια εξαιρετικά μεταδοτική αναπνευστική εκδοχή της πανώλης.
«Έτσι, η υπόθεσή μας είναι περισσότερο ότι αυτά τα βακτήρια στερούνται μερικά γονίδια και ίσως και επτά μεταλλάξεις, γεγονός που καθιστά αυτά πραγματικά ικανά να μεταδίδονται αρκετά γρήγορα και γρήγορα σε πληθυσμούς», δήλωσαν οι ερευνητές.
«Έτσι, ίσως πρόκειται για πιο σποραδικά κρούσματα με λίγους νεκρούς. Αλλά το βακτήριο δυσκολεύεται να επιβιώσει και εξαφανίζεται στη συνέχεια». Η κατανόηση της ιστορίας του Y. pestis θα μπορούσε να είναι επωφελής για τους επιστήμονες που μελετούν τους σημερινούς ιούς και ασθένειες, σύμφωνα με τη Dr. Krause-Kyora.
Πηγή:
www.medicalnewstoday.com/articles/oldest-strain-of-black-death-bacteria-found-in-5000-year-old-human-remains
