Όλοι περιγελάμε το γεγονός ότι ένα παιδί δεν γεννιέται με Οδηγίες χρήσεως. Είναι δεδομένο ότι το να μεγαλώνεις παιδιά είναι μια φυσική διαδικασία. Εμπνεόμαστε από τη φύση, εμπιστευόμαστε το ένστικτο, επαναλαμβάνουμε συνήθειες των γονιών μας ακολουθώντας τη «πεπατημένη» ετών των προηγούμενων γενεών. Εάν θέλουμε όμως να πάμε ένα βήμα παραπέρα, να μεγαλώσουμε – να αναθρέψουμε και να διαπαιδαγωγήσουμε τα παιδιά μας πιο αποτελεσματικά, αποφεύγοντας όσο το δυνατό συγκρούσεις και διαμάχες, τότε είναι σημαντικό να έχουμε πληροφόρηση και εκπαίδευση.
Υπάρχουν τεχνικές διαπαιδαγώγησης;
Σαφώς. Υπάρχουν δεξιότητες επικοινωνίας, τις οποίες μπορούν να αναπτύξουν οι γονείς και να τις θέτουν σε εφαρμογή στις σχέσεις τους με τα παιδιά τους. Οι δεξιότητες αυτές μάλιστα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε όλο το φάσμα των ανθρωπίνων σχέσεων, στην οικογένεια, το σχολείο, ακόμα και στην εργασία.
Advertisment
Γιατί να τις μάθει κάποιος γονιός; Τι προσφέρουν;
Η βασικότερη χρησιμότητα – αν μπορούμε να το πούμε έτσι – είναι η δημιουργία αποτελεσματικών και ανθεκτικών σχέσεων, εξ’ ου και ο όρος «Εργαστήρι Αποτελεσματικού Γονέα» το οποίο βασίζεται στο μοντέλο Gordon.
Τι είναι το μοντέλο Gordon;
Το μοντέλο Gordon επινοήθηκε από τον έγκριτο κλινικό ψυχολόγο Thomas Gordon και παρουσιάστηκε για 1η φορά το 1962. Βασισμένο στη Προσωποκεντρική ψυχοθεραπευτική μεθοδολογία του Carl Rogers, δίνει έμφαση στη σοφία της ομάδας για την αντιμετώπιση των προβλημάτων. Οι σχέσεις γονέων – παιδιών παύουν να είναι σχέσεις κυριαρχίας κατά τις οποίες η «κυρίαρχη» πλευρά χρησιμοποιεί Τιμωρίες και Ανταμοιβές για τον έλεγχο της συμπεριφοράς της άλλης πλευράς.
Πώς επιλύονται τα προβλήματα;
Τα προβλήματα εδώ αντιμετωπίζονται αρχικά με Ενεργητική (ή ενσυναισθητική) ακρόαση. Στα Εργαστήρια Αποτελεσματικού Γονέα μαθαίνουμε στους γονείς αυτή τη δεξιότητα ακρόασης ώστε να βοηθούν τα παιδιά τους να επιλύσουν από μόνα τους τα προβλήματά τους.
Advertisment
Τι συμβαίνει όμως όταν ο γονιός έχει πρόβλημα;
Εδώ χρησιμοποιούμε άλλη τεχνική. Μηνύματα-Εγώ, όπως τα αποκαλούμε, για τη μετάδοση του μηνύματος προς το παιδί. Το μήνυμα αυτό μπορεί να εμπεριέχει κάποιο πρόβλημα ή ανεκπλήρωτη ανάγκη του γονιού εξαιτίας κάποιας συγκεκριμένης συμπεριφοράς του παιδιού. Τα Μηνύματα-Εγώ συνδυάζονται με την αποκαλούμενη Εναλλαγή ταχύτητας από πλευράς του γονιού στη περίπτωση που το παιδί αντιδράσει αμυντικά.
Υπάρχουν κι άλλες τεχνικές;
Υπάρχουν. Είναι η τεχνική για την επίλυση Συγκρούσεων η οποία επίσης βρίσκει εφαρμογή γενικότερα στις ανθρώπινες σχέσεις και είναι η λεγόμενη μέθοδος Win-Win όπου ο στόχος είναι και οι 2 πλευρές να βγουν «κερδισμένες» και να αισθάνονται καλά.
Κάτι ακόμα πολύ σημαντικό που αποτελεί μέρος της εκπαίδευσής μας είναι η σύγκρουση αξιών γονιών – παιδιών. Συμβαίνει πολύ συχνά κυρίως κατά τη διάρκεια της εφηβείας αλλά και νωρίτερα, όταν τα πιστεύω ή οι προτιμήσεις των 2 γενεών συγκρούονται. Στο σημείο εκείνο είναι που θα πρέπει οι γονείς να αντιμετωπίσουν τη κατάσταση με μη εξουσιαστικό τρόπο ούτως ώστε να επιτευχθεί μακροχρόνιο και ουσιαστικό αποτέλεσμα.
Πώς μαθαίνονται οι τεχνικές αυτές; Τι απαιτείται για την εκμάθηση και τι για την εφαρμογή;
Οι τεχνικές αυτές δεν είναι δύσκολες. Μαθαίνονται εύκολα στο πλαίσιο του Εργαστηρίου Αποτελεσματικού Γονέα (ΕΑΓ), με τη χρήση κατάλληλου εκπαιδευτικού εγχειριδίου Ασκήσεων καθώς και βιβλίου και πάντα σε αλληλεπίδραση με άλλους γονείς. Για το σκοπό αυτό γίνεται χρήση ασκήσεων οι οποίες εκπονούνται στο χώρο. Στη συνέχεια οι γονείς εξασκούν τις δεξιότητες αυτές στη πράξη με τα παιδιά τους και στην επόμενη συνάντηση γίνεται ανατροφοδότηση και επίλυση τυχόν προβλημάτων που προέκυψαν από την εφαρμογή.
Σε ποιους απευθύνεται η εκπαίδευση αυτή;
Τα σεμινάρια αυτά δεν απευθύνονται μόνο σε γονείς. Αφορούν επιπρόσθετα στη γιαγιά και τον παππού και για να το προεκτείνουμε οποιονδήποτε έχει αναλάβει σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό την ευθύνη, το καθήκον ανατροφής ενός παιδιού. Ένα άτομο που περνάει κάποιες ώρες την ημέρα με ένα παιδί δεν μπορεί παρά να είναι συνυπεύθυνος για το τρόπο που θα εξελιχθεί το παιδί αυτό ως ενήλικας. Η άποψή μας είναι ότι τα παιδιά μας δεν τα φροντίζουμε απλώς και μόνο για να μεγαλώσουν και να λάβουν κάποια μόρφωση. Φροντίζουμε από τώρα να έχουμε μία ποιοτική σχέση με αυτά για να έχουμε ειρήνη στο οικογενειακό περιβάλλον αλλά και για να συμβάλλουμε στη δημιουργία ενός ατόμου ανεξάρτητου, αυτοπειθαρχημένου, αυτόνομου και με αυτοπεποίθηση.
Μαρία Ελευθερίου – The Mental Health Gate
