Έχω αποκτήσει τη φήμη ανθρώπου που ενθαρρύνει τους άλλους να συμμαζέψουν το δωμάτιό τους. Ίσως να οφείλεται στο ότι βλέπω πολύ σοβαρά αυτήν την τετριμμένη συμβουλή και στο ότι ξέρω ότι είναι πολύ πιο δύσκολη αποστολή απ’ ό,τι φαίνεται. Παρεμπιπτόντως, εδώ και τρία χρόνια περίπου προσπαθώ χωρίς μεγάλη επιτυχία να συμμαζέψω το δικό μου δωμάτιο – δηλαδή το γραφείο του σπιτιού μου (το οποίο σε γενικές γραμμές διατηρώ σε σχετικά άψογη κατάσταση).
Η ζωή μου βυθίστηκε σε τέτοιο χάος το εν λόγω χρονικό διάστημα εξαιτίας των πολλαπλών αλλαγών που βίωσα –πολιτικές διενέξεις, στροφή στην καριέρα μου, ατέλειωτα ταξίδια, βουνά αλληλογραφίας, διαδοχικές ασθένειες– ώστε απλούστατα πελάγωσα. Η αποδιοργάνωση οξύνθηκε εξαιτίας του γεγονότος ότι με τη γυναίκα μου είχαμε μόλις ολοκληρώσει την ανακαίνιση μεγάλου μέρους του σπιτιού μας, και ό,τι δεν έβρισκε τη σωστή του θέση κατέληγε στο γραφείο μου.
Advertisment
Κυκλοφορεί ένα μιμίδιο στο διαδίκτυο που με κατηγορεί για υποκρισία εξαιτίας ενός καρέ απομονωμένου από κάποιο βίντεο που γύρισα στο γραφείο μου, όπου στο βάθος διακρίνεται αρκετή ακαταστασία (όχι ότι κι εγώ ο ίδιος δείχνω σε πολύ καλύτερη κατάσταση). Ποιος νομίζω ότι είμαι και κάθομαι και λέω στους άλλους να συμμαζέψουν τον χώρο τους πριν επιχειρήσουν να βάλουν σε τάξη τον υπόλοιπο κόσμο, τη στιγμή που καταπώς φαίνεται αδυνατώ να το κάνω εγώ ο ίδιος; Η συγκεκριμένη ένσταση έχει ιδιαίτερη επικαιρότητα και νόημα, καθώς επί του παρόντος δεν έχω βάλει σε τάξη τη ζωή μου και το δίχως άλλο αυτό καθρεφτίζεται στην κατάσταση που επικρατεί στο γραφείο μου.
Λόγω των ταξιδιών μου, κάθε μέρα συσσωρεύονταν όλο και περισσότερα και όλα συγκεντρώνονταν γύρω μου. Επικαλέστηκα εξαιρετικές περιστάσεις και κατάφερα να βάλω μια τάξη σε πολλά άλλα πράγματα την εποχή που το γραφείο μου εξόκειλλε, μολαταύτα και πάλι έχω την ηθική υποχρέωση να μπω εκεί μέσα και να διορθώσω την κατάσταση. Και το θέμα είναι ότι δεν θέλω απλώς να μαζέψω τις ακαταστασίες. Θέλω επίσης να το ομορφύνω: να ομορφύνω τον χώρο μου, το σπίτι μου και κατόπιν, ίσως, με όποιον τρόπο μπορέσω, την κοινότητα. Ένας Θεός ξέρει πόσο το χρειάζεται.
Δεν είναι καθόλου εύκολο να φτιάξεις κάτι όμορφο, αλλά αξίζει πραγματικά τον κόπο. Αν μάθεις να κάνεις κάτι στη ζωή σου πραγματικά όμορφο –έστω και ένα πράγμα–, τότε έχεις εδραιώσει μια σχέση με το κάλλος. Από εκεί μπορείς να αρχίσεις να επεκτείνεις αυτήν τη σχέση και σε άλλα στοιχεία της ζωής σου και του κόσμου. Κι αυτό αποτελεί πρόσκληση για μέθεξη με το θείο. Πρόκειται για επανασύνδεση με την αθανασία της παιδικής ηλικίας και με τη γνήσια ομορφιά και το μεγαλείο του Είναι που δεν βλέπεις πια. Κι αυτό απαιτεί τόλμη.
Advertisment
Όποιος καταπιάνεται με τις εικαστικές τέχνες (και τη λογοτεχνία και τις ανθρωπιστικές σπουδές), το κάνει για να εξοικειωθεί με τη συλλογική σοφία του πολιτισμού μας. Είναι πολύ καλή ιδέα –πραγματική αναγκαιότητα, θα λέγαμε–, γιατί η ανθρωπότητα προσπαθεί εδώ και αιώνες να δώσει απάντηση στο ερώτημα πώς πρέπει να ζούμε. Το απότοκο αυτής της αναζήτησης είναι παράξενο αλλά και ασύλληπτα πλούσιο, επομένως γιατί να μην το χρησιμοποιήσεις ως οδηγό; Η οπτική σου θα διευρυνθεί και τα σχέδιά σου θα γίνουν εκτενέστερα. Θα λάβεις υπ’ όψιν τους άλλους ευφυέστερα και πληρέστερα.
Θα φροντίσεις τον εαυτό σου πιο αποτελεσματικά. Θα αποκτήσεις βαθύτερη κατανόηση του παρόντος, καθώς είναι ριζωμένο στο παρελθόν, και θα εξαγάγεις συμπεράσματα πολύ πιο προσεκτικά. Επίσης θα αρχίσεις να αντιμετωπίζεις το μέλλον σαν μια περισσότερο απτή πραγματικότητα (καθώς θα έχεις αναπτύξει ακριβέστερη αίσθηση του χρόνου) και θα είναι λιγότερο πιθανό να το θυσιάσεις στον βωμό παρορμητικών απολαύσεων.
Θα αναπτύξεις εμβρίθεια, σοβαρότητα και πραγματική σύνεση. Θα εκφράζεσαι με μεγαλύτερη ακρίβεια και οι άλλοι θα τείνουν να σε ακούν και να συνεργάζονται μαζί σου με παραγωγικό τρόπο, ενώ το ίδιο θα κάνεις κι εσύ απέναντί τους. Θα γίνεις περισσότερο ο εαυτός σου και λιγότερο ένα ανιαρό και άμοιρο θύμα των κοινωνικών πιέσεων, της μόδας, των τάσεων του συρμού και της ιδεολογίας.
Αγόρασε ένα έργο τέχνης. Βρες κάποιο που σου μιλάει και απόκτησέ το. Αν είναι γνήσιο καλλιτεχνικό δημιούργημα, θα εισβάλει στη ζωή σου και θα την αλλάξει. Ένα αληθινό έργο τέχνης συνιστά παράθυρο στο υπερβατικό, κι αυτό είναι κάτι που χρειάζεσαι στη ζωή σου, επειδή εσύ ο ίδιος είσαι ένα πεπερασμένο και περιορισμένο ον, περιχαρακωμένο στην άγνοιά του.
Αν δεν μπορέσεις να συνδεθείς με το υπερβατικό, δεν θα βρεις τη δύναμη να υπερισχύσεις όταν οι προκλήσεις της ζωής αποδειχθούν τρομακτικές. Χρειάζεται να εδραιώσεις έναν σύνδεσμο με κάτι που είναι πέρα από σένα, σαν άνθρωπος ριγμένος στη θάλασσα που παλεύει με τα κύματα και χρειάζεται επειγόντως σωσίβιο, και ένας τρόπος για να το πετύχεις αυτό είναι να προσκαλέσεις το κάλλος στη ζωή σου.
Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο είναι ανάγκη να κατανοήσουμε τον ρόλο της τέχνης και να πάψουμε να την έχουμε στο μυαλό μας σαν μια προαιρετική επιλογή, σαν πολυτέλεια ή, ακόμη χειρότερα, σαν ακκισμό. Η τέχνη είναι το υπόβαθρο του ίδιου του πολιτισμού. Είναι το θεμέλιο της διεργασίας με την οποία πετυχαίνουμε την ψυχολογική ενότητα του εαυτού μας και εδραιώνουμε παραγωγική ειρήνη με τους άλλους.
Όπως λένε, «ουκ επ’ άρτω μόνω ζήσεται άνθρωπος» (Κατά Ματθαίον 4:4). Πολύ σωστά. Δεν ζούμε μονάχα με ψωμί, ζούμε με λογοτεχνία, ζούμε με τέχνη. Δεν είναι δυνατό να ζήσουμε χωρίς κάποια σύνδεση με το θείο στοιχείο –και το κάλλος είναι αυτό ακριβώς–, γιατί χωρίς αυτό η ζωή είναι αβάσταχτα σύντομη, θλιβερή και τραγική.
Και πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση, σε επιφυλακή και σε ετοιμότητα, ώστε να μπορέσουμε να επιβιώσουμε καταπώς πρέπει και να προσανατολιστούμε στον κόσμο καταπώς πρέπει, χωρίς να καταστρέφουμε διάφορα πράγματα, μεταξύ των οποίων και τον εαυτό μας – και η ομορφιά μπορεί να μας βοηθήσει να εκτιμήσουμε το θαύμα του Είναι και να μας δώσει το κίνητρο να αναζητήσουμε την ευγνωμοσύνη εκεί που σε διαφορετική περίπτωση μπορεί να τείναμε προς την ολέθρια μνησικακία.
Απόσπασμα από το διεθνές bestseller του Jordan B. Peterson “Πέρα από την τάξη” που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Key Books. Δείτε περισσότερα για το βιβλίο εδώ
