Πολλοί άνθρωποι βλέπουν τον θυμό ως κάτι κακό, κάτι που πρέπει να καταπιέσουν, να κρύψουν ή να αναιρέσουν γρήγορα. Σε αντίθεση με αυτή την κοινή εντύπωση, όμως, ο θυμός είναι ένα φυσικό συναίσθημα – ούτε καλό ούτε κακό, απλώς υπάρχει και εξυπηρετεί μια λειτουργία.
Δυστυχώς, εξαιτίας μιας πληθώρας λόγων, από την οικογενειακή εμπειρία της παιδικής ηλικίας μέχρι την κοινωνική διαμόρφωση, πολλοί άνθρωποι έχουν εκλάβει λανθασμένα τον θυμό ως κάτι «κακό» ή ακόμη και ανήθικο και έχουν ασυνείδητα καταπιέσει βαθιά αυτό το φυσικό συναίσθημα. Ωστόσο, αυτό που καταπιέζεται, δεν εξαφανίζεται αυτόματα.
Advertisment
Οι άνθρωποι που εσωτερικεύουν το θυμό τον κρατούν μέσα στο σώμα και τον ψυχισμό τους. Μπορεί να κατευθύνουν το θυμό προς τον εαυτό τους και να τον κατηγορούν τελικά στις περισσότερες καταστάσεις. Καθώς στρέφουν το θυμό τους προς τον εαυτό τους, μπορεί να υποφέρουν από κατάθλιψη, άγχος και σωματοποίηση (συναισθήματα που μετατρέπονται σε σωματικό πόνο ή σωματικές παθήσεις).
Συμπτώματα καταπιεσμένου θυμού
1. Κατάθλιψη
Νιώθετε θλίψη χωρίς φαινομενικά κανένα λόγο; Αισθάνεστε συχνά απελπισμένοι και άδειοι; Σας λείπουν η ενέργεια και τα κίνητρα, ακόμη και προς τους στόχους που έχετε θέσει; Βιώνετε ένα υποβόσκον κύμα θλίψης για μεγάλο χρονικό διάστημα;
Οι ψυχαναλυτές γνωρίζουν από καιρό ότι όταν ο θυμός στρέφεται προς τα μέσα, μετατρέπεται σε κατάθλιψη. Οι άνθρωποι που έχουν αυτή την τάση βρίσκουν τους εαυτούς τους να αισθάνονται θλίψη και ανορεξία για τα πάντα, ενώ στην πραγματικότητα είναι θυμωμένοι για κάτι συγκεκριμένο.
Advertisment
Οι άνθρωποι των οποίων ο καταπιεσμένος θυμός μετατρέπεται σε κατάθλιψη μπορεί να έχουν υιοθετήσει τον αμυντικό μηχανισμό που είναι γνωστός ως «ταύτιση με τον επιτιθέμενο». Όταν κακοποιήθηκαν ή εκφοβίστηκαν ως παιδιά, ένα μέρος του ψυχισμού τους πήρε τη φωνή του επιτιθέμενου και αυτό το μέρος αποκτά δική του ζωή, διαιωνίζοντας την κακοποίηση στο μυαλό του ατόμου. Μπορεί να κουβαλούν μέσα τους μια επικριτική «εσωτερική φωνή» που τους υποτιμά συνεχώς. Ο εσωτερικός τους κριτής τους επιτίθεται συνεχώς, όπως ακριβώς έκαναν κάποτε οι επικριτικοί γονείς ή άλλα άτομα στη ζωή τους.
Κάποιος που καταπιέζει το θυμό μπορεί να φοβάται ότι αν τον εκφράσει άμεσα, θα τον απορρίψουν ή θα τον εγκαταλείψουν. Όταν συμβαίνουν συγκρούσεις, ο φόβος ότι ο θυμός θα διαταράξει τις σχέσεις υπερισχύει όλων των άλλων συναισθημάτων. Όταν ο θυμός ανακατευθύνεται προς τα μέσα, μπορεί να φουντώσει και να μετατραπεί σε τοξική ντροπή και ενοχή. Είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα, αυτή η ντροπή και η ενοχή ανοίγουν το δρόμο για την κατάθλιψη.
2. Υποταγή
Ορισμένοι άνθρωποι έχουν μάθει από την οικογένειά τους, το σχολείο ή τη θρησκεία τους ότι ο θυμός είναι κάτι κακό ή ακόμη και ανήθικο. Αρχίζουν να φοβούνται τη δύναμη της οργής τους. Όταν αναδύεται ο θυμός, νιώθουν μια έντονη εσωτερική σύγκρουση. Ταυτόχρονα, υπάρχει μια δύναμη που προσπαθεί να την καταπνίξει. Μπορεί αμέσως να στρέψουν την προσοχή τους στις ανάγκες των άλλων ανθρώπων ή «τι απαιτεί η περίσταση από αυτούς», αντί για τις δικές τους ανάγκες. Για να αποφύγουν τις συγκρούσεις, επιλέγουν να είναι ο ακροατής ή ο ειρηνοποιός και θα κάνουν τα πάντα για να διατηρήσουν την ειρήνη και την αρμονία.
Αυτή η τάση είναι ιδιαίτερα συχνή μεταξύ των συναισθηματικά ευαίσθητων και ιδιαίτερα ενσυναισθητικών ατόμων. Η κοινωνία τους λέει ότι είναι «πολύ δραματικοί», «πολύ εκδηλωτικοί», «νοιάζονται πολύ για μικρά πράγματα» κ.λπ. Για να ενταχθούν ή ακόμα και για να επιβιώσουν, έχουν μάθει να σιωπούν. Με συνειδητούς ή ασυνείδητους τρόπους, προσπαθούν να περιορίσουν τον ενθουσιασμό και την ενέργειά τους. Προτιμούν να κατευνάσουν τους άλλους για να διατηρήσουν την ειρήνη παρά να εκφράσουν δυσαρέσκεια και να διακινδυνεύσουν να υπάρξει σύγκρουση.
3. Παράνοια
Η παράνοια είναι μια λιγότερο γνωστή επίπτωση του καταπιεσμένου θυμού, αλλά μπορεί να εμφανιστεί. Όταν κάποιος έχει καταπιεσμένο θυμό, μπορεί μερικές φορές να τον προβάλλει προς τα έξω. Αντί να αναγνωρίσουν ότι κάτι τους έκανε να αισθάνονται εχθρικά, προβάλλουν αυτά τα συναισθήματα στους άλλους και αντιλαμβάνονται ότι οι άλλοι είναι εχθρικοί απέναντί τους. Βιώνουν τον κόσμο ως ένα παράξενο και επικίνδυνο μέρος και δυσκολεύονται να εμπιστευτούν οποιονδήποτε. Κάθε φορά που διεκδικούν τον εαυτό τους, έστω και ήπια, βιώνουν έναν παράλογο φόβο ότι οι άλλοι θα ανταποδώσουν και θα τους τιμωρήσουν.
4. Αυτο-διόρθωση
Αυτό το είδος θυμού είναι πιο ήσυχο, και ακόμη και αν εκφραστεί, διατυπώνεται ως «ενόχληση». Όταν ο καταπιεσμένος θυμός συνδυάζεται με τελειομανείς ή ιδεοψυχαναγκαστικές τάσεις, μπορεί να εκδηλωθεί με έναν «αυτο-διορθωτικό» τρόπο, κατά τον οποίο το άτομο γίνεται ιδιαίτερα επικριτικό απέναντι στον εαυτό του και τους άλλους με ακραία πρότυπα. Οι άνθρωποι που είναι άκρως τελειομανείς συσσωρεύουν δυσαρέσκεια για δύο λόγους: το συσσωρευμένο μίσος για τον εαυτό τους επειδή δεν μπορούν να ανταποκριθούν στα δικά τους πρότυπα ή για την έλλειψη ηθικής των άλλων ανθρώπων. Όταν έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στο να κάνουν τα σωστά πράγματα, και μάλιστα με υψηλά πρότυπα, είναι κατανοητό ότι αισθάνονται αγανάκτηση όταν οι άλλοι δεν το κάνουν, αλλά παρόλα αυτά φαίνεται να «τη γλιτώνουν».
5. Παθητικο-επιθετικότητα
Ο παθητικο-επιθετικός θυμός περιλαμβάνει συχνά συμπεριφορές απόκρυψης. Ένα άτομο μπορεί να ξεχάσει κάτι, να παραμελήσει τις ευθύνες του, να αναβάλει ή να αποδώσει άσχημα σε μια εργασία. Μπορεί να επιδεικνύει στους συντρόφους του ψυχρότητα, να κάνει σαρκαστικά σχόλια, να ξεχνά τις υποσχέσεις του ή να αρνείται πεισματικά να συμμορφωθεί σε οποιοδήποτε αίτημα. Κάποιος με παθητικοεπιθετικό θυμό μπορεί επίσης να ενοχοποιήσει διακριτικά τους άλλους και να τους κάνει τους άλλους να αισθάνονται υπεύθυνοι.
Ο παθητικο-επιθετικός θυμός μπορεί να βλάψει τις σχέσεις με σιωπηλό και σταδιακό τρόπο. Εκείνοι που δέχονται τον παθητικο-επιθετικό θυμό αισθάνονται τιμωρημένοι και χωρίς να γνωρίζουν το γιατί. Ακόμη και με τις καλύτερες προθέσεις, δεν γνωρίζουν τι μπορούν να κάνουν για να βελτιώσουν τη σχέση με κάποιον που διατηρεί παθητικο-επιθετικό θυμό.
Ο θυμός είναι ένα σημαντικό συναίσθημα στον ανθρώπινο ψυχισμό και δεν πρέπει να εξορίζεται ή να αποκηρύσσεται. Μπορεί να είναι χρήσιμος αν μάθουμε να τον παρατηρούμε και να λαμβάνουμε το μήνυμα που προσπαθεί να μας μεταφέρει ο θυμός. Μέσω του διεκδικητικού θυμού, αξιοποιούμε το πολύ ανθρώπινο και φυσικό συναίσθημα για να αποκαταστήσουμε τα όριά μας και να παλέψουμε για τα εκ γενετής δικαιώματά μας. Ο θυμός απλά είναι και θα είναι, και το να μπορούμε να θυμώνουμε όταν κάποιος κάνει ξεπερνά τα όρια, είναι ένδειξη ψυχολογικής υγείας.
Πηγή:
www.psychologytoday.com/intl/blog/living-emotional-intensity/202201/5-symptoms-repressed-anger
