Κάθε άνθρωπος, από πολύ νωρίς στη ζωή του, παλεύει ανάμεσα στα «θέλω» και στα «πρέπει». Το «πραγματικό εγώ» σου ξέρει ακριβώς τι θέλεις, και σε σπρώχνει να το αποκτήσεις. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει πάντα να το υπακούς. Πολλές φορές θέλει απλά να κάθεσαι σε έναν καναπέ και να μην κάνεις τίποτα. Άλλες, πάλι, να βγεις στον δρόμο και να κάνεις τα όνειρά σου πραγματικότητα. Πρέπει να μάθουμε να το ακούμε, να το κατανοούμε και να επιλέγουμε αν θα το υπακούσουμε. Σκέψου το κάπως έτσι: Το «εγώ» είναι τα «πρέπει» και το «πραγματικό εγώ» είναι τα «θέλω». Πολλές φορές είναι καλύτερα να ακολουθήσεις τα «πρέπει» τού «εγώ» από τα «θέλω» τού «πραγματικού εγώ».
Για παράδειγμα, αν θέλεις να κοιμάσαι δώδεκα ώρες την ημέρα, σίγουρα δεν βρίσκεσαι στον δρόμο της προόδου. Εδώ είναι καλό να ακολουθήσεις το «πρέπει» που σε ωθεί να κοιμηθείς λιγότερο. Αν πάλι θέλεις να κάνεις την τέχνη σου επάγγελμα, αλλά όλοι σου λένε ότι πρέπει να έχεις μία «κανονική» δουλειά, τότε είναι στο χέρι σου να ακολουθήσεις το «θέλω» σου και όχι το «πρέπει».
Advertisment
Το «πραγματικό εγώ» θα προσπαθήσει να σε οδηγήσει προς τα «θέλω» σου, όποια κι αν είναι αυτά, με κάθε τρόπο. Όταν βρισκόμουν στο πανεπιστήμιο, η διάθεσή μου να γράψω ήταν πάντα μεγαλύτερη κατά την εξεταστική περίοδο. Το «πραγματικό εγώ» μου χρησιμοποιούσε ως όπλο την έμπνευση, για να αποφύγω τη δυσαρέσκεια του διαβάσματος. Με έσπρωχνε να κάνω κάτι που θεωρούσα δημιουργικό αντί μιας, όπως πίστευα τότε, πιεστικής και άκαρπης διαδικασίας.
Έχεις δει ανθρώπους χωρίς εμπειρία στον δημόσιο λόγο, να κάνουν δηλώσεις μπροστά σε κάμερα ή να μιλούν επί σκηνής; Η αμηχανία τους φωνάζει από μακριά. Παίζουν με τα μαλλιά τους, ξύνουν τα χέρια, τα πόδια τους. Νιώθουν αμήχανα. Το «πραγματικό εγώ» τους θέλει να αποφύγει αυτήν τη δυσαρέσκεια. Προσπαθεί με κάθε τρόπο να τους αποσπάσει την προσοχή. Ένας τρόπος είναι να προκαλεί φαγούρα στο σώμα. Ως θέαμα είναι αστείο, αλλά το «πραγματικό εγώ» έχει τους δικούς του περίεργους τρόπους να επιβάλλει τα «θέλω» του.
Οι τύψεις δεν είναι παρά μία μάχη τού «θέλω» με το «πρέπει» και το «κάνω», του «πραγματικού εγώ» με το «εγώ», της αλήθειας μέσα σου και εκείνου που επιλέγεις να κάνεις ή να μην κάνεις. Όσο και να καταπιέσεις το «πραγματικό εγώ» σου, δεν μπορείς να του ξεφύγεις. Σκέψου πώς λειτουργεί ο ορός της αλήθειας. Όσο και αν θέλεις να πεις κάτι άλλο από αυτό που ισχύει, οι χτύποι της καρδιάς σου στο τέλος θα σε προδώσουν. Η λύση δεν είναι να κάνεις το «πραγματικό εγώ» σου να πει πειστικά ψέματα, αλλά το «εγώ» σου να πει την αλήθεια. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος να εξαφανιστούν οι τύψεις. Πολλές φορές αισθανόμαστε αμήχανα απέναντι σε κάποιον, χωρίς να γνωρίζουμε τον λόγο.
Advertisment
Το «πραγματικό εγώ» μας τον γνωρίζει καλύτερα από τον πιο κοντινό του άνθρωπο. Έχει συλλάβει τα συναισθήματα που εκπέμπει, έχει αποκωδικοποιήσει τις κινήσεις του σώματός του, ενός σώματος που μας μαρτυρά τα «θέλω» του πραγματικού εαυτού του. Κι αυτό γιατί το σώμα είναι δύσκολο να ελεγχθεί εξ ολοκλήρου από το «εγώ».
Μπορούμε να τιθασεύσουμε τα πόδια μας για να βγούμε στη σκηνή, όμως πόσο εύκολο είναι να τους επιβάλλουμε να μην τρέμουν μπροστά στους θεατές; Τα «πραγματικά εγώ» των ανθρώπων επικοινωνούν μεταξύ τους, κατανοούν το ένα το άλλο, όπως εμείς δεν θα καταλάβουμε ποτέ κανέναν άνθρωπο. Το «πραγματικό εγώ» μας, λοιπόν, δεν εκφράζει μόνο τα δικά μας «θέλω», αλλά αντιλαμβάνεται τις προθέσεις και τα «θέλω» των ανθρώπων γύρω μας. Κι αυτό γιατί μεταφράζει τα μη λεκτικά μηνύματα, τα οποία αποτελούν το ενενήντα τοις εκατό της επικοινωνίας μας.
Στο κεφάλαιο Γλώσσα του σώματος θα αναλυθούν πολλά από αυτά τα μη λεκτικά μηνύματα και πώς μπορεί κάποιος να τα αναγνωρίσει.
Πρόταση: Άκου τα «θέλω» σου. Έλα σε επαφή με εσένα. Πώς; Δίνοντας λίγο χρόνο στον εαυτό σου να αναρωτηθεί τι αγαπάς, τι επιθυμείς, ποιες είναι οι βαθύτερες ανάγκες σου, τι σου δίνει ευχαρίστηση και τι σε δυσαρεστεί. Επίσης, παρατήρησε τις κινήσεις και τις αντιδράσεις σου. Αυτές που αποκαλούμε μηχανικές κινήσεις. Πόσες φορές κατά τη διάρκεια της ημέρας πειράζεις τα μαλλιά σου, βάζεις το δάχτυλο στο στόμα ή τρίβεις τη μύτη σου; Μετά από ποια γεγονότα; Αν συνειδητοποιήσεις τι κάνεις και πότε, μπορείς να κατανοήσεις τον εαυτό σου καλύτερα, να ελέγξεις τις αντιδράσεις σου και την εικόνα σου. Αν ξέρεις ότι τρίβεις τη μύτη σου κάθε φορά που λες ψέματα, μπορείς να σταματήσεις να τρίβεις τη μύτη σου όταν λες ψέματα ή να σταματήσεις τα ψέματα για να μην τρίβεις τη μύτη σου. Έπειτα, παρατήρησε τον άνθρωπο δίπλα σου.
Τη γυναίκα σου, τον σύζυγό σου, τον φίλο, τον πελάτη σου. Δες τις κινήσεις που προβάλλονται στο σώμα τους. Είναι οι βαθιές προθέσεις του «πραγματικού εγώ» τους. Το σώμα δείχνει όσα κρύβουν τα λόγια, είναι η ταινία που προβάλλει τα βαθύτερα συναισθήματά μας. Έπειτα, νιώσε πώς αντιδρά το δικό σου σώμα στο «πραγματικό εγώ» του ανθρώπου που έχεις απέναντί σου. Τι σου λέει η έκτη σου αίσθηση; Πώς νιώθεις όταν είσαι με κάποιον; Είναι σαν να τον ξέρεις χρόνια ή κάτι δεν σου πάει καλά; Η έκτη αίσθηση δεν είναι τίποτα άλλο πέρα από τις πέντε ενδυναμωμένες. Όπως είπαμε, το «πραγματικό εγώ» συνδέεται πιο άμεσα με το σώμα από ό,τι με τη γλώσσα. Μπορείς να πεις «χάρηκα», εύκολα. Δεν μπορείς να χαμογελάσεις πειστικά με την ίδια ευκολία ή να ελέγξεις την αμηχανία σου μπροστά σε κάποιον που αντιπαθείς.
Η γλώσσα του σώματος λέει όσα επιμελώς κρύβει η γλώσσα του στόματος. Όταν προστατεύουμε το πρόσωπό μας σε μια απότομη και επιθετική κίνηση, είναι γιατί το προστάζει το «πραγματικό εγώ». Προστάζει την αυτοσυντήρησή μας. Αυτό είναι ένα από τα πρωταρχικά και βαθύτερα «θέλω» μας.
Τέτοιες αντανακλαστικές κινήσεις φόβου, άμεσα συνδεδεμένες με το ένστικτο της αυτοσυντήρησης, αποτελούν έκφραση του «πραγματικού εγώ». Έστω ότι κάποιος δεν σε συμπαθεί, όμως σου μιλάει ευγενικά. Εσύ δεν γνωρίζεις ότι δεν σε συμπαθεί. Το «πραγματικό εγώ» του δεν μπορεί να πει ψέματα και δίνει οδηγία στο σώμα του να έχει τα χέρια κλειστά, δεμένα στο στήθος, όταν σου μιλάει. Το δικό σου «πραγματικό εγώ» το αντιλαμβάνεται.
Το «εγώ» σου όμως όχι. Το «εγώ» σου ακούει τα ευγενικά του λόγια. Ωστόσο, κάτι δεν σου πηγαίνει καλά, χωρίς να ξέρεις τι. Το «πραγματικό εγώ» σου ξέρει όμως. Δίνει εντολή στο σώμα σου να γείρει προς την αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν που βρίσκεται ο άνθρωπος με τον οποίο συνομιλείς. Προσπαθεί να πείσει το σώμα σου να προστατευτεί. Έχεις δύο επιλογές: να αλλάξεις στάση σώματος και να κάνεις τις απαραίτητες κινήσεις για να σε συμπαθήσει, αν αυτό επιθυμείς, ή απλά να απομακρυνθείς.
Ο λόγος που απέκτησες αυτές τις δύο επιλογές είναι, πρώτον, γιατί παρατήρησες και αποκωδικοποίησες τις προθέσεις του «πραγματικού εγώ» του συνομιλητή σου, και, δεύτερον, γιατί αναγνώρισες και έπειτα έλεγξες τις δικές σου αντιδράσεις. Να ξέρεις ότι: Η υποψία σου δεν είναι παρά μία μεταμφιεσμένη αιτία. Μάθε να ακούς το «πραγματικό εγώ» σου. Θα σε βοηθήσει να βρεις τι αγαπάς, τι ποθείς. Με συνεχή εξάσκηση θα μπορείς να ελέγξεις τις αντιδράσεις του, αφού πρώτα τις κατανοήσεις. Ταυτόχρονα, θα καταλάβεις καλύτερα τους άλλους και θα μπορέσεις να έρθεις πιο κοντά τους. Συχνά, πρέπει να αντιστέκεσαι στο «πραγματικό εγώ» σου, όμως πρώτα πρέπει να το σεβαστείς και να το καταλάβεις. Για να γίνει αυτό, είναι απαραίτητο να έρθετε σε επαφή.
Εκείνο, άλλωστε, ψάχνει συνεχώς διαύλους επικοινωνίας, τρόπους να εξωτερικεύσει τα «θέλω» του. Ένας τρόπος για να έρθεις σε επαφή μαζί του είναι να του δώσεις ένα όνομα και να του απευθύνεις τον λόγο. Μπορείς να τον ονομάσεις Νικητή, Πρωταθλητή, Κάλλιστο, Δημιουργικό, όπως εσύ επιθυμείς. Είναι προτιμότερο το όνομα που θα του δώσεις να έχει κάποια σημασία για σένα, να το ονομάσεις αυτό που θέλεις να γίνεις. Μια ημέρα λοιπόν αισθάνεσαι περίεργα, χωρίς να γνωρίζεις τον λόγο. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν μπαίνουν καν στη διαδικασία να καταλάβουν τι αισθάνονται, πόσο μάλλον τον λόγο που αισθάνονται όμορφα ή άσχημα.
Όχι όμως εσύ. Εσύ γνωρίζεις πώς να έρθεις σε επαφή με τον πραγματικό σου εαυτό. Ρώτησέ τον, όπως θα ρωτούσες έναν φίλο σου: «Τι θέλεις να μου πεις σήμερα, Κάλλιστε; Τι νιώθεις; Γιατί αισθάνεσαι έτσι;». Και περίμενε την απάντηση. Όταν αντιμετωπίζεις ένα πρόβλημα ρώτησε το «πραγματικό εγώ» σου: «Τι χρειάζεται να κάνω για να το ξεπεράσω, Νικητή;» Η απάντηση που θα σου δώσει, θα είναι απάντηση νίκη Από το 2003 με ακολουθεί ο Άνθρωπος στο ΝηΣί. Προέκυψε κατά τη διάρκεια της συγγραφής ενός ανέκδοτου, ακόμα, μυθιστορήματος. Πολλοί θεωρούν ότι είναι ψευδώνυμο.
Τότε έλεγα ότι, αν με κόψεις στα δύο, ο μισός είμαι σάρκα και οστά και ο άλλος μισός γράμματα. Έλεγα ότι είναι ο συγγραφέας μέσα μου. Και, πράγματι, πολλές φορές ένιωθα ότι γράφει εκείνος αντί για μένα. Συχνά τελείωνα ένα κείμενο και αναρωτιόμουν ποιος το έγραψε, σαν να μην το αναγνώριζα ως δικό μου. Αυτό είναι και το θέμα του συγκεκριμένου μυθιστορήματος. Ακόμη, μπορεί να τελείωνα μια ομιλία μου και απορούσα πώς βγήκαν οι συγκεκριμένες λέξεις από το στόμα μου. Κάποιοι αυτό το αποκαλούν έμπνευση. Η έμπνευση όμως μοιάζει τυχαία, ουρανοκατέβατη. Στην πραγματικότητα, εκείνες τις στιγμές έδινα τα ηνία στο «πραγματικό εγώ» μου, αφού πρώτα είχαμε συμφωνήσει ότι τα «θέλω» μας συμπίπτουν.
Εκείνο ξέρει ακριβώς πώς να εκφράσει αυτό που θέλει. Αυτή είναι η απόλυτη αρμονία. Να θέλεις, να πρέπει και να κάνεις ακριβώς το ίδιο πράγμα. Κι αυτό είναι κάτι που χτίζεται με τον καιρό. Το 2003, λοιπόν, με τον Άνθρωπο στο ΝηΣί, ουσιαστικά είχα δώσει όνομα στο «πραγματικό εγώ» μου, χωρίς να το ξέρω. Πλέον ο Άνθρωπος στο ΝηΣί δεν αφορά εμένα και κανένα άλλο «εγώ». Είναι κάτι πολύ ευρύτερο, ένα σύνολο ιδεών, μια στάση και φιλοσοφία ζωής.
Το ΝηΣί είναι οι ιδέες και, όσοι τις ενστερνίζονται, τις εξελίσσουν, τις συνδημιουργούν και τις διαδίδουν, αποτελούν τους ανθρώπους πάνω σε αυτό. Τους Ανθρώπους στο ΝηΣί. Στη συνέχεια του βιβλίου θα βρεις εξαιρετικά χρήσιμες ιδέες και τεχνικές για να έρθεις σε επαφή με τον δικό σου Άνθρωπο στο ΝηΣί, αυτόν που κατοικεί βαθιά μέσα σου. Να τον πείσεις να θέλει αυτά που θέλεις. Αν πείσεις το «πραγματικό εγώ» σου να θέλει αυτά που θέλεις, θα πετύχεις ό,τι θέλεις. Το «πραγματικό εγώ» σου είναι η αλήθεια μέσα σου. Αν το κατανοήσεις, γίνεις φίλος του, μπορείς να το καθοδηγήσεις εκεί που επιθυμείς.
Αυτή κι αν είναι τεράστια δύναμη, να επηρεάζεις το «πραγματικό εγώ» σου περισσότερο από ό,τι εκείνο το «εγώ» σου. Γίνε καλύτερος από εσένα, καταλαβαίνοντας εσένα. Και να θυμάσαι: Από σήμερα απέκτησες έναν καινούριο φίλο. Τον πραγματικό εαυτό σου.
Συμβουλές για άμεσα αποτελέσματα:
1) Δώσε λίγο χρόνο στον εαυτό σου να αναρωτηθεί τι αγαπάς, τι επιθυμείς, τι σου δίνει ευχαρίστηση και τι σε δυσαρεστεί. Κάνε μια λίστα με τα «θέλω», δηλαδή τις βαθύτερες ανάγκες σου, και τα «πρέπει», δηλαδή αυτά που επιβάλλεις στον εαυτό σου. Πόση απόσταση έχουν μεταξύ τους;
2) Άρχισε να παρατηρείς τον εαυτό σου και τους άλλους με σκοπό να αποκωδικοποιήσεις τις κινήσεις τους, αλλά και τις δικές σου. Έπειτα προσπάθησε να τις ελέγξεις. Να θυμάσαι ότι χρειάζεται συνεχή εξάσκηση.
3) Δώσε όνομα στο «πραγματικό εγώ» σου και ξεκίνα να επικοινωνείς μαζί του.
Το απόσπασμα είναι από το βιβλίο “Η επιτυχία κρυβόταν στο κομοδίνο μου” του Νικόλα Σμυρνάκη που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα
