Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble παρατήρησε το πιο μακρινό αστέρι που έχει εντοπιστεί ποτέ – το Earendel, που σημαίνει άστρο της αυγής. Παρόλο που το Earendel έχει 50 φορές τη μάζα του Ήλιου και είναι εκατομμύρια φορές φωτεινότερο, κανονικά δεν θα μπορούσαμε να το δούμε. Μπορούμε να το δούμε λόγω της ευθυγράμμισης του άστρου με ένα μεγάλο σμήνος γαλαξιών μπροστά του, του οποίου η βαρύτητα κάμπτει το φως από το άστρο για να το κάνει φωτεινότερο και πιο εστιασμένο – ουσιαστικά δημιουργώντας έναν φακό.
Οι αστρονόμοι βλέπουν στο βαθύ παρελθόν όταν βλέπουμε μακρινά αντικείμενα. Το φως ταξιδεύει με σταθερή ταχύτητα (3×10⁸ μέτρα ανά δευτερόλεπτο), οπότε όσο πιο μακριά βρίσκεται ένα αντικείμενο, τόσο περισσότερο χρόνο χρειάζεται το φως για να φτάσει σε εμάς. Μέχρι τη στιγμή που το φως φτάνει σε εμάς από πολύ μακρινά αστέρια, το φως που βλέπουμε μπορεί να έχει ηλικία δισεκατομμυρίων ετών. Επομένως, εξετάζουμε γεγονότα που συνέβησαν στο παρελθόν.
Advertisment
Όταν παρατηρούμε το φως του άστρου, βλέπουμε φως που εκπέμφθηκε από το άστρο πριν από 12,9 δισεκατομμύρια χρόνια. Αυτό είναι μόλις 900 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη (το Big Bang). Επειδή όμως το σύμπαν έχει επίσης επεκταθεί ραγδαία στο χρόνο που χρειάστηκε αυτό το φως για να φτάσει σε εμάς, το Earendel απέχει τώρα 28 δισεκατομμύρια έτη φωτός από εμάς.
Τώρα που ο διάδοχος του Hubble, το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb (JWST), είναι στη θέση του, μπορεί να είναι σε θέση να ανιχνεύσει ακόμη πιο πρώιμα αστέρια, αν και μπορεί να μην υπάρχουν πολλά που να είναι όμορφα ευθυγραμμισμένα ώστε να σχηματίσουν έναν «βαρυτικό φακό» ώστε να μπορούμε να το δούμε.
Για να δούμε πιο πίσω στο χρόνο, τα αντικείμενα πρέπει να είναι πολύ φωτεινά. Και τα πιο μακρινά αντικείμενα που έχουμε δει είναι οι πιο ογκώδεις και φωτεινοί γαλαξίες. Οι λαμπρότεροι γαλαξίες είναι αυτοί με κβάζαρ – φωτεινά αντικείμενα που πιστεύεται ότι τροφοδοτούνται από υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες – μέσα τους.
Advertisment
Πριν από το 1998, οι πιο απομακρυσμένοι γαλαξίες κβάζαρ που είχαν εντοπιστεί ήταν περίπου 12,6 δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Η βελτιωμένη ανάλυση του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble αύξησε τον χρόνο αυτό στα 13,4 δισεκατομμύρια έτη, και με το JWST αναμένουμε να βελτιωθεί αυτό ενδεχομένως στα 13,55 δισεκατομμύρια έτη για τους γαλαξίες και τα αστέρια.
Τα αστέρια άρχισαν να σχηματίζονται μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια μετά το Big Bang, σε μια εποχή που ονομάζουμε κοσμική αυγή. Θα θέλαμε να είμαστε σε θέση να δούμε τα αστέρια στην κοσμική αυγή, καθώς αυτό θα μπορούσε να επιβεβαιώσει τις θεωρίες μας για το πώς σχηματίστηκαν το σύμπαν και οι γαλαξίες. Τούτου λεχθέντος, οι έρευνες δείχνουν ότι ίσως να μην μπορέσουμε ποτέ να δούμε τα πιο μακρινά αντικείμενα με τα τηλεσκόπια με όσες λεπτομέρειες θα θέλαμε – το σύμπαν μπορεί να έχει ένα θεμελιώδες όριο ανάλυσης.
Ένας από τους κύριους στόχους του JWST είναι να μάθουμε πώς έμοιαζε το πρώιμο σύμπαν και πότε σχηματίστηκαν τα πρώτα αστέρια και οι γαλαξίες, που πιστεύεται ότι ήταν μεταξύ 100 και 250 εκατομμυρίων ετών μετά το Big Bang. Και, ευτυχώς, μπορούμε να πάρουμε ενδείξεις γι’ αυτό κοιτάζοντας ακόμη πιο πίσω από ό,τι μπορεί να καταφέρει το Hubble ή το JWST.
Μπορούμε να δούμε φως πριν από 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια, αν και δεν είναι φως αστεριών – τότε δεν υπήρχαν αστέρια. Το πιο μακρινό φως που μπορούμε να δούμε είναι το κοσμικό μικροκυματικό υπόβαθρο (CMB), το οποίο είναι το φως που έχει απομείνει από τη Μεγάλη Έκρηξη, που σχηματίστηκε μόλις 380.000 χρόνια μετά την κοσμική μας γέννηση.
Πηγή:
theconversation.com/most-distant-star-to-date-spotted-but-how-much-further-back-in-time-could-we-see
