Ερευνητές ανανέωσαν τα κύτταρα του δέρματος μιας 53χρονης γυναίκας, ώστε να είναι αντίστοιχα με αυτά μιας 23χρονης. Οι επιστήμονες στο Κέιμπριτζ πιστεύουν ότι μπορούν να καταφέρουν το ίδιο και με άλλους ιστούς του σώματος.
Ο τελικός στόχος είναι να αναπτυχθούν θεραπείες για ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία, όπως ο διαβήτης, οι καρδιακές παθήσεις και οι νευρολογικές διαταραχές. Η τεχνολογία βασίζεται στις τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν για τη δημιουργία του κλωνοποιημένου προβάτου Ντόλι πριν από 25 και πλέον χρόνια.
Advertisment
Ο επικεφαλής της ομάδας, καθηγητής Wolf Reik, του Ινστιτούτου Babraham στο Cambridge, δήλωσε στο BBC News ότι ελπίζει ότι η τεχνική θα μπορούσε τελικά να χρησιμοποιηθεί για να διατηρήσει τους ανθρώπους υγιείς για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα καθώς μεγαλώνουν. «Ονειρευόμασταν κάτι τέτοιο. Πολλές κοινές ασθένειες χειροτερεύουν με την ηλικία και η σκέψη ότι μπορούμε να βοηθήσουμε τους ανθρώπους με αυτόν τον τρόπο είναι εξαιρετικά συναρπαστική», δήλωσε.
Ο καθηγητής Reik τόνισε ωστόσο ότι το πείραμα, το οποίο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό eLife, βρίσκεται σε πολύ πρώιμο στάδιο. Είπε ότι πρέπει να ξεπεραστούν αρκετά επιστημονικά ζητήματα προτού μπορέσει να βγει από το εργαστήριο και να περάσει στην κλινική. Είπε όμως ότι το να καταδειχθεί για πρώτη φορά ότι η αναζωογόνηση των κυττάρων είναι δυνατή αποτελεί ένα κρίσιμο βήμα προς τα εμπρός.
Οι απαρχές της τεχνικής προέρχονται από τη δεκαετία του 1990, όταν ερευνητές του Ινστιτούτου Roslin, λίγο έξω από το Εδιμβούργο, ανέπτυξαν μια μέθοδο μετατροπής ενός ενήλικου κυττάρου του μαστικού αδένα που ελήφθη από ένα πρόβατο σε έμβρυο. Αυτό οδήγησε στη δημιουργία του κλωνοποιημένου προβάτου Ντόλι.
Advertisment
Στόχος της ομάδας του Roslin δεν ήταν να δημιουργήσει κλώνους προβάτων ή και ανθρώπων, αλλά να χρησιμοποιήσει την τεχνική για τη δημιουργία των λεγόμενων ανθρώπινων εμβρυϊκών βλαστικών κυττάρων. Αυτά, όπως ήλπιζαν, θα μπορούσαν να αναπτυχθούν σε συγκεκριμένους ιστούς, όπως μύες, χόνδρους και νευρικά κύτταρα για την αντικατάσταση φθαρμένων τμημάτων του σώματος.
Η τεχνική Dolly απλοποιήθηκε το 2006 από τον καθηγητή Shinya Yamanaka, τότε στο Πανεπιστήμιο του Κιότο. Η νέα μέθοδος, που ονομάζεται IPS, περιλάμβανε την προσθήκη χημικών ουσιών σε ενήλικα κύτταρα για περίπου 50 ημέρες. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα γενετικές αλλαγές που μετέτρεπαν τα ενήλικα κύτταρα σε βλαστοκύτταρα.
Τόσο στην τεχνική Dolly όσο και στην IPS, τα βλαστικά κύτταρα που δημιουργούνται πρέπει να αναπτυχθούν μέσα στα κύτταρα και τους ιστούς που χρειάζεται ο ασθενής. Αυτό έχει αποδειχθεί δύσκολο και παρά τις προσπάθειες δεκαετιών, η χρήση των βλαστικών κυττάρων για τη θεραπεία ασθενειών είναι επί του παρόντος εξαιρετικά περιορισμένη.
Η ομάδα του καθηγητή Reik χρησιμοποίησε την τεχνική IPS σε κύτταρα δέρματος 53 ετών. Όμως μείωσαν τη χημική έγχυση από 50 ημέρες σε περίπου 12. Η δρ Dilgeet Gill διαπίστωσε έκπληκτη ότι τα κύτταρα δεν είχαν μετατραπεί σε εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα – αλλά είχαν αναζωογονηθεί σε δερματικά κύτταρα που έμοιαζαν και συμπεριφέρονταν σαν να προέρχονταν από έναν 23χρονο.
Ο ίδιος δήλωσε: «Θυμάμαι την ημέρα που πήρα τα αποτελέσματα και δεν μπορούσα να πιστέψω ότι ορισμένα από τα κύτταρα ήταν 30 χρόνια νεότερα από ό,τι υποτίθεται ότι ήταν. Ήταν μια πολύ συναρπαστική μέρα!»
Η τεχνική δεν μπορεί να μεταφερθεί άμεσα στην κλινική, επειδή η μέθοδος IPS αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Αλλά ο καθηγητής Reik ήταν βέβαιος ότι τώρα που έγινε γνωστό ότι είναι δυνατή η αναζωογόνηση των κυττάρων, η ομάδα του θα μπορούσε να βρει μια εναλλακτική, ασφαλέστερη μέθοδο. «Ο μακροπρόθεσμος στόχος είναι να επεκτείνουμε το εύρος της ανθρώπινης υγείας και όχι τη διάρκεια ζωής, ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να γερνούν με πιο υγιή τρόπο», δήλωσε.
Ο καθηγητής Reik λέει ότι μερικές από τις πρώτες εφαρμογές θα μπορούσαν να είναι η ανάπτυξη φαρμάκων για την αναζωογόνηση του δέρματος των ηλικιωμένων σε μέρη του σώματος όπου έχουν κοπεί ή καεί – ως ένας τρόπος για να επιταχυνθεί η επούλωση. Οι ερευνητές απέδειξαν ότι αυτό είναι κατ’ αρχήν δυνατό, δείχνοντας ότι τα αναζωογονημένα κύτταρα του δέρματός τους κινούνται ταχύτερα σε πειράματα που προσομοιώνουν μια πληγή. Το επόμενο βήμα είναι να δούμε αν η τεχνολογία θα λειτουργήσει και σε άλλους ιστούς, όπως οι μύες, το συκώτι και τα κύτταρα του αίματος.
Πηγή:
www.bbc.com/news/science-environment-60991675
