Τα ιατρικά οφέλη της μεσογειακής διατροφής έχουν αναφερθεί πολλές φορές ως «φάρμακο» πρόληψης για ασθένειες, εμφάνισης διαβήτη, υψηλής χοληστερόλης, άνοιας, απώλειας μνήμης, κατάθλιψης και καρκίνου του μαστού
Το αμερικανικό πρακτορείο ειδήσεων «U.S. News & World Report» και για έκτη συνεχόμενη χρονιά την κατέταξε πρώτη σε ψηφοφορία που έγινε στις 3/1 συγκρινόμενη με άλλες διατροφικά μοντέλα.
Advertisment
Σε έκθεση του CNNi η Μεσογειακή κουζίνα κατατάσσεται πρώτη ως η πιο υγιεινή διατροφή.
Το 2023, συμμετέχουν και δυο ακόμη κατηγορίες διατροφής, που έχουν να κάνουν με θεραπευτικές αλλαγές στις καθημερινές συνήθειες και για το πώς η διατροφή, μπορεί να συντελέσει στη μείωση της υψηλής πίεσης, όπως η δίαιτα DASH και την μεσογειακή διατροφή να συμβάλει στην μείωση της χοληστερόλης TLC , αλλά και το πώς μπορεί ολόκληρη η οικογένεια να συμμετέχει σε μια διατροφή που συμβάλει στην προστασία και καλύτερη λειτουργία των αρθρώσεων αλλά και την καλύτερη υγεία στα οστά.
Σχετικά με αυτή την μελέτη, η αρχισυντάκτρια του περιοδικού, Γκρέτελ Σούλλερ ανέφερε πως, «Αναζητούμε πάντα περισσότερες συνθήκες υγείας που μπορούμε να αντιμετωπίσουμε. Συχνά, όμως δεν υπάρχουν αρκετά επιστημονικά δεδομένα τα οποία εξετάζουν τη δίαιτα Χ και την συνθήκη Χ» και συνεχίζει, «ωστόσο, η υγεία των οστών και αρθρώσεων είναι ένα πεδίο στο οποίο υπάρχει ένας αξιόλογος όγκος επιστημονικής βιβλιογραφίας.» ενώ πρόσθεσε ότι «Επιπλέον, αναγνωρίζουμε ότι ο πληθυσμός μας γίνεται γηραιότερος οπότε εστιάζοντας σε δίαιτες οι οποίες αυξάνουν την ποιότητα ζωής των μεγαλύτερων ανθρώπων είναι σημαντικό στοιχείο».
Advertisment
Ποιες δίαιτες είναι στην κορυφή της επιλογής των ανθρώπων;
Στην αξιολόγηση που ζητήθηκε από τους αναγνώστες, παρουσιάστηκαν 24 δίαιτες αρκετά λιγότερες από τις 40 σε παλαιότερες έρευνες. Πέντε δίαιτες από την παραδοσιακή λίστα, βετζετέριαν, βίγκαν, σκανδιναβική, παραδοσιακή ασιατική και η δίαιτα γλυκαιμικού δείκτη, ενσωματώθηκαν στη μεσογειακή και σε άλλες δίαιτες βασισμένες σε φυτικά πιάτα.
Η Σούλλερ ανέφερε ότι, «Σημαντικό στοιχείο που πρέπει να ληφθεί υπόψιν είναι η αναγνώριση ότι η μεσογειακή διατροφή δεν αφορά τόσο τροφές που βρίσκονται στη Μεσόγειο», προσθέτοντας ότι «Μπορεί κανείς να οικειοποιηθεί την προσέγγιση του μεσογειακού διατροφικού προτύπου και να το εφαρμόσει σε οποιοδήποτε μενού και χώρα». Αυτά τα στοιχεία απαντώνται κυρίως σε δυο διαιτητικές συνήθεις, την Κέυτο και Πριτίκιν που συμπληρώθηκαν στην συγκριτική μελέτη το 2022 ανέφερε η Σούλλερ η οποία σε άλλο σημείο αναφέρει, «Αναγνωρίζουμε ότι ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι προσανατολίζονται σε μια διατροφή βασισμένη στα λαχανικά ή τουλάχιστον προσπαθούν να κινηθούν σε αυτή την κατεύθυνση. Η δίαιτα Κέυτο θεωρείται ιδιαίτερα ευέλικτη, βασισμένη στο με χαμηλές θερμίδες μεσογειακό πρότυπο»
Η διατροφή «Πριτίκιν», που είναι επίσης ευέλικτη επιλογή, σύμφωνα με τη Σούλλερ, εστιάζει στην κατανάλωση μη επεξεργασμένων τροφών με χαμηλά λιπαρά και πλούσια σε φυτικές ίνες. Σημειώνεται ότι, παρατηρείται μια συνολικότερη τάση κατανάλωσης μη επεξεργασμένων τροφών, κάτι το οποίο αξιολογείται πολύ θετική εξέλιξη.
Ποια είναι όμως τα συστατικά του μεσογειακού τρόπου διατροφής;
Πέρα από την χρόνια εμπειρία, υπάρχουν και πολλές έρευνες και μελέτες, που συνδέουν την μεσογειακή διατροφή με την προστασία του οργανισμού από πολλές ασθένειες όπως εμφάνισης διαβήτη, υψηλής χοληστερόλης, άνοιας, απώλειας μνήμης, κατάθλιψης και καρκίνου του μαστού. Η μεσογειακή διατροφή δεν αποτελεί αυστηρή δίαιτα, αλλά κάποιος θα μπορούσε να την κατατάξει περισσότερο σε διατροφική συνήθεια που συμβάλει στην διατήρηση πιο υγειών οστών, καρδιάς αλλά και αύξηση του προσδόκιμου ζωής.
Το «μενού» αυτής της διατροφικής συνήθειας αποτελείται από φρούτα και λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης, φασόλια και σπόρους, με λίγους ξηρούς καρπούς και έμφαση στον παρθένο ελαιόλαδο. Λιπαρά εκτός του ελαιόλαδου, όπως το βούτυρο καταναλώνονται σπάνια αν όχι καθόλου, ενώ η ζάχαρη και οι επεξεργασμένες τροφές επιτρέπονται σε εξαιρετικά ειδικές περιστάσεις, ένα η κατανάλωση του κόκκινου κρέατος είναι σημαντικά περιορισμένη.
Είναι πολύ πλούσια σε κατανάλωση ψαριών, πλούσιων σε ωμέγα τρία, ενώ τα αυγά, τα γαλακτοκομικά και τα πουλερικά προτιμώνται σε μικρότερες ποσότητες απ’ ότι στην παραδοσιακή «δυτική» δίαιτα.
Την μεσογειακή διατροφή την απολαμβάνει κανείς πολύ καλύτερα συντροφιά με την οικογένεια αλλά και φίλους. Σε αυτή την διατροφική συνήθεια πέρα από την διάθεση της συντροφικότητας και απόλαυσης με την οικογένεια, τις γνωριμίες μέσω των γευμάτων συνυπάρχουν και διάφορες κατηγορίες ασκήσεων.
Ποια θέση καταλαμβάνουν άλλες δίαιτες στην έρευνα;
H δίαιτα «DASH» βρίσκεται στην δεύτερη θέση που επιλέγουν εκείνοι που έχουν υπέρταση, καθώς και η δίαιτα «flexitarian», που αφορά όσους προσπαθούν να μην καταναλώνουν κρέας, αλλά κάποιες φορές υποκύπτουν. Οι δίαιτες αυτές υιοθετούν παρόμοιο τρόπο διατροφής με τη μεσογειακή και έχουν ως συστατικό στοιχείο τους την κατανάλωση, λιγότερο ή και καθόλου, επεξεργασμένων τροφών. Ένα πιάτο βασισμένο στις δίαιτες αυτές είναι πλούσιο σε φρούτα, λαχανικά, φασόλια, προϊόντα ολικής άλεσης, ξηρούς καρπούς και σπόρους.
Η δίαιτα DASH εστιάζει στην μείωση της χρήσης αλατιού, στοχεύοντας στην μείωση της πίεσης στο αίμα, ενώ η flexitarian, περιορίζει στο ελάχιστο την κατανάλωση κρέατος ή πουλερικών.
33 ειδικοί, αφού ανέλυσαν τις κορυφαίες δίαιτες τις κατέταξαν σε διάφορες κατηγορίες. Πόσο πλήρεις είναι μια δίαιτα; Υπάρχουν ή μπορούν να βρεθούν εύκολα τα βασικά διατροφικά συστατικά της διατροφικής πρόταση στα ράφια του σουπερμάρκετ; Πόσο μπορεί κάποιος να συμμορφωθεί με τις διαιτητικές απαιτήσεις; Είναι επαρκείς σε κάλυψη βιταμινών ή θα χρειαστεί να υπάρξουν συμπληρωματικές προσθήκες;
Η Σούλλερ σημειώνει ότι, «Επικεντρωνόμαστε περισσότερο στην ποιότητα, παρά στην ποσότητα» και εξηγεί ότι «Υπάρχουν ορισμένες δίαιτες όπως η «Dukan» οι οποίες δεν άξιζαν να συμπεριληφθούν στην παρούσα λίστα».
Την τελευταία θέση, καταλαμβάνει μια διαιτητική πρόταση που προτείνει την κατανάλωση ωμών τροφών, καθώς δεν έχουν καμία διατροφική αξία, ενώ εγείρονται ανησυχίες εάν είναι καν ασφαλείς. Συγκεκριμένα, αυτή διατροφική πρόταση είναι ιδιαίτερα δύσκολο να εκτελεστεί μιας και πρέπει να καταναλώνουν φαγητό το οποίο δεν μπορούν να μαγειρέψουν, να το βάλουν στο φούρνο μικροκυμάτων, να το ψήσουν και γενικώς να μην το υποβάλλουν σε οποιαδήποτε επεξεργασία.
Την 20η θέση κατέλαβε η ιδιαίτερα γνωστή δίαιτα «keto», καθώς και μια παραλλαγή της, με τις δίαιτες «Atkins», «SlimFast» και «Optavia» να ακολουθούν. Οι εν λόγω δίαιτες επικεντρώνονται στην κατανάλωση υψηλών σε πρωτεΐνες και λιπαρά τροφές και ελάχιστους υδατάνθρακες, και κατατάσσονται στις χαμηλότερες θέσεις, γιατί είναι πολύ δύσκολο να ακολουθηθούν καθώς αποκλείονται ολόκληρες διατροφικές ομάδες.
Οι κριτές όμως έδωσαν στην «Keto” την πρώτη θέση γιατί βοηθά ουσιαστικά στην απώλεια βάρους είπε η Σούλλερ, προσθέτοντας βέβαια ότι αυτές οι δίαιτες δεν θεωρούνται υγιείς ως τρόπος ζωής.
Χαριτολογώντας ανέφερε ότι «αυτές είναι δίαιτες για κάποιον ή κάποια που έχει ένα γάμο ή κάποια άλλη κοινωνική εκδήλωση, στην οποία πρέπει να παραστούν τους επόμενους μήνες. Πρόκειται να χάσεις βάρος σε σύντομο χρονικό διάστημα; Φυσικά. Θα μπορεί να την ακολουθήσει για τα επόμενα δύο χρόνια; Μάλλον όχι».
Στην κατηγορία των πιο αποτελεσματικών διατροφών (μακροπρόθεσμα) για απώλεια βάρους, αναδείχθηκε η δίαιτα «WW» (Weight Watchers), με τις δίαιτες «DASH» και «TLC» να ακολουθούν. Παράλληλα, η δίαιτα «WW» έλαβε κορυφαία διάκριση για το καλύτερο (εμπορικά) πρόγραμμα, ενώ ακολουθεί η δίαιτα «NOOM» και «Jenny Craig».
Επιπλέον, οι δίαιτες «Flexitarian» και «TLC» αναδείχθηκαν στις πιο εύκολες να ακολουθηθούν, ενώ η μεσογειακή και η δίαιτα «DASH» έλαβαν την τρίτη θέση της κατηγορίας αυτής.
Η δίαιτα «DASH», αποτελεί την καλύτερη επιλογή για την υγεία της καρδιάς και για τους ανθρώπους που έχουν διαβήτη, ενώ ακολουθούν για μια ακόμη φορά η μεσογειακή διατροφή, οι δίαιτες «flexitarian» και «Ornish».
Σημειώνεται ότι, η δίαιτα «Ornish» δημιουργήθηκε το 1977 από τον γιατρό Dean Ornish, ιδρυτή της μη κυβερνητικής οργάνωσης «Ινστιτούτο Ερευνών Προληπτικής Ιατρικής» (Preventive Medicine Research Institute) στην Καλιφόρνια. Το δεδομένο μοντέλο διατροφής, συνδυάζει τεχνικές διαχείρισης άγχους, άσκηση, κοινωνική στήριξη, διακοπή του καπνίσματος και σύμφωνα με τον Όρνις είναι το μόνο επιστημονικά αποδεδειγμένο διατροφικό πρόγραμμα, το οποίο βοηθά την αναστροφή καρδιακών νόσων χωρίς να απαιτείται φαρμακευτική αγωγή ή χειρουργική επέμβαση.
