Είναι συχνό φαινόμενο, στην καθημερινότητά μας, να λειτουργούμε και να κινούμαστε με ταχύτητες που δεν μας επιτρέπουν να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να βιώσουμε τη στιγμή…
Τα περισσότερα πράγματα που κάνουμε, τα κάνουμε γρήγορα για να προλάβουμε το επόμενο. Το μυαλό μας δεν είναι σχεδόν ποτέ συγκεντρωμένο στο τώρα, αλλά συνεχώς στην επόμενή μας δραστηριότητα, ανάγκη ή υποχρέωση. Έτσι, χάνουμε την πραγματική σημασία των πραγμάτων και την αληθινή έννοια της πληρότητας.
Advertisment
Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι να μην απολαμβάνουμε τις στιγμές που ζούμε, η διάθεσή μας να πέφτει και ο φαύλος κύκλος του αδιάκοπου «πρέπει» να μας γεμίζει άγχος και στρες.
Τα τελευταία χρόνια, ακούμε ολοένα και πιο συχνά, για έννοιες που αφορούν την γενικότερη ψυχική μας υγεία και για πρακτικές που «αδειάζουν» το μυαλό μας και μας βοηθούν να μειώσουμε ταχύτητα, αποκτώντας επαφή με το τώρα. Μία από αυτές τις έννοιες, που σίγουρα έχετε ακούσει αλλά μπορεί να μην γνωρίζετε ακριβώς τη σημασία και την προέλευσή της, είναι η Ενσυνειδητότητα ή αλλιώς Mindfulness.
Για το Mindfulness έχουμε μιλήσει αρκετές φορές μέσα από τα άρθρα μας και σίγουρα θα μιλήσουμε ξανά στο μέλλον. Ας κάνουμε όμως μια μικρή «επανάληψη» πριν προχωρήσουμε στον απώτερο σκοπό αυτού του άρθρου – αφιερώματος.
Advertisment
Ενσυνειδητότητα (Mindfulness) είναι το να βρισκόμαστε σε κατάσταση κατά την οποία είμαστε πλήρως παρόντες στη στιγμή, με πλήρη συνείδηση του πού βρισκόμαστε και τι κάνουμε.
Ο σκοπός, λοιπόν, αυτού του αφιερώματος είναι να γνωρίσουμε τον άνθρωπο που αποτέλεσε ορόσημο για την έννοια του Mindfulness αλλά και του ευρύτερου ενσυνείδητου τρόπου ζωής, καθώς θεωρείται πρωτεργάτης της εξάπλωσης του Mindfulness στη Δύση. Το όνομά του είναι Thich Nhat Hanh (Τικ Νυάτ Χαν) και ήταν ένας ταπεινός μοναχός που εξορίστηκε από την πατρίδα του, το Βιετνάμ, με αποτέλεσμα να ταξιδέψει στη Δύση και να φέρει μαζί του μια ολόκληρη φιλοσοφία.
Ένας ταπεινός μοναχός τον οποίο ο Martin Luther King αποκάλεσε «Απόστολο της ειρήνης και της μη βίας» όταν τον πρότεινε για το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης στις 25 Ιανουαρίου του 1967.
Ο Δάσκαλος του Ζεν Thich Nhat Hanh ήταν ένας πνευματικός ηγέτης, ποιητής, ακτιβιστής της ειρήνης, αναγνωρισμένος για την εμπνευσμένη του διδασκαλία και συγγραφέας βιβλίων για τον διαλογισμό και την ειρήνη που έχουν γίνει best seller.
Τα πρώτα του χρόνια
Στην wikipedia διαβάζουμε ότι ο Thich Nhat Hanh (Γεννημένος το 1926 στο κεντρικό Βιετνάμ), ένιωσε την κλήση του προς τον βουδιστικό μοναχισμό όταν σε μια σχολική εκδρομή, επισκέφτηκε ένα βουνό όπου ζούσε ένας ερημίτης που έλεγαν ότι καθόταν ήσυχος μέρα και νύχτα για να γίνει ειρηνικός όπως ο Βούδας. Εξερευνώντας την περιοχή βρήκε ένα φυσικό πηγάδι, από το οποίο ήπιε και ένιωσε αγαλλίαση. Σε ηλικία 12 ετών, εξέφρασε ενδιαφέρον να γίνει μοναχός και στα 16 του χειροτονήθηκε στον ναό Tu Hieu στην πόλη Hue. Ως νέος μοναχός έλαβε μέρος στο πρώτο κίνημα ανανέωσης του Βιετναμέζικου Βουδισμού. Ήταν ο πρώτος μοναχός που σπούδασε κοινωνιολογία στο πανεπιστήμιο της Σαϊγκόν.
Η κοινωνική του δράση κατά την διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ
Όταν ξεκίνησε ο πόλεμος στο Βιετνάμ, οι μοναχοί και οι μοναχές, βρέθηκαν μπροστά στο δίλημμα για το αν θα παρέμειναν πιστοί στον ρόλο της αφοσίωσης και προσευχής στα μοναστήρια ή θα βοηθούσαν την δοκιμαζόμενη κοινωνία από τον πόλεμο που είχε ξεσπάσει. Λέγεται ότι ο Thich Nhat Hanh ήταν ένας από εκείνους που διάλεξε να κάνει και τα δύο, δημιουργώντας το κίνημα του εμπλεκόμενου Βουδισμού δίνοντας και τον τίτλο στο βιβλίο του “Βιετνάμ: Λοτός μέσα σε θάλασσα της φωτιάς”. Όλη του η ζωή από τότε ήταν αφιερωμένη στην εσωτερική μεταμόρφωση του ανθρώπου προς όφελος της κοινωνίας.
Το 1961 ο Thich Nhat Hanh ταξίδεψε στις ΗΠΑ, όπου με υποτροφία σπούδασε Συγκριτική Θρησκεία στο Princeton Theological Seminary και την επόμενη χρονιά σπούδασε έρευνα και διδαχή του Βουδισμού στο Columbia University. Στις αρχές της δεκαετίας του 60, ο Thich Nhat Hanh ίδρυσε μια κοινότητα κοινωνικών υπηρεσιών που συμμετείχαν 10.000 νέοι εθελοντές, όπου η δράση της ήταν βασισμένη στην Βουδιστική αρχή της μη βίας αλλά και της ανθρώπινης αλληλεγγύης.
«Ο διαλογισμός δεν είναι για να ξεφύγουμε από την κοινωνία, αλλά για να επιστρέψουμε στον εαυτό μας και να δούμε τι συμβαίνει. Από τη στιγμή που υπάρχει αυτογνωσία, πρέπει να υπάρχει και η ανάλογη πρακτική. Με τo mindfulness ξέρουμε τι πρέπει να κάνουμε και τι όχι για να βοηθηθούμε».
Ως μαθητής, δάσκαλος και ακτιβιστής κατά τη δεκαετία του 60, ο Thich Nhat Hanh ίδρυσε το βουδιστικό πανεπιστήμιο Van Hanh στην Σαϊγκόν, τον εκδοτικό οίκο La Boi και κυκλοφόρησε και ένα περιοδικό αφιερωμένο στον αγώνα για την ειρήνη. Το 1966 ίδρυσε την το τάγμα της αλληλεπίδρασης, ένα τάγμα που λειτουργούσε σύμφωνα με τις Βουδιστικές αξίες του Μποντισάτβα.
Την 1η Μαΐου του 1966 στον ναό Tu Hieu, ο Thich Nhat Hanh έλαβε το αξίωμα του «μεταφορέα του φωτός» από τον Δάσκαλο Chan That.
Η εξορία από το Βιετνάμ
Μερικούς μήνες μετά, ταξίδεψε στις Ηνωμένες πολιτείες και στην Ευρώπη σε μια προσπάθεια ειρήνευσης και το τέλος του πολέμου στο Βιετνάμ. Στο ταξίδι που πραγματοποίησε το 1966 συνάντησε για πρώτη φορά τον Dr. Martin Luther King, ο οποίος και του έδωσε το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης του 1967. Ως αποτέλεσμα αυτής της βράβευσης, το Βόρειο αλλά και το Νότιο Βιετνάμ δεν του επέτρεψαν την επιστροφή και έμεινε στην εξορία για 39 χρόνια!
Ο Martin Luther King Jr τον ονόμασε ως «Απόστολο της Ειρήνης και της μη βίας»!
Ίδρυση της κοινότητας “Plum village” στην Γαλλία
Μπορεί οι περισσότεροι από εμάς να μην γνωρίζουμε την ύπαρξη του Plum Village και τη βαρύτητα αυτού του χώρου, αλλά θεωρείται το μεγαλύτερο βουδιστικό μοναστήρι στη Δύση!
Κατά τα χρόνια της εξορίας του, ο Thich Nhat Hanh, βρέθηκε στη Γαλλία. Στις αρχές της δεκαετίας του ’70, ήταν λέκτορας και ερευνητής του Βουδισμού στο πανεπιστήμιο της Σορβόνης. Το 1975 ίδρυσε την κοινότητα the Sweet Potato κοντά στο Παρίσι και το 1982 την μετακόμισε σε μια πολύ μεγαλύτερη έκταση στην Βόρεια Γαλλία με το όνομα Plum Village.
Κάτω από την πνευματική καθοδήγηση του Thich Nhat Hanh, το Plum Village έχει εξελιχθεί από ένα μικρό αγροτικό αγρόκτημα σε αυτό που είναι τώρα, το μεγαλύτερο και πιο ενεργό βουδιστικό μοναστήρι της Δύσης με πάνω από 200 μοναχούς, με 10.000 επισκέπτες σε ετήσια βάση που έρχονται από διάφορες περιοχές του κόσμου για να μάθουν να ζουν σύμφωνα με το “the art of mindful living”.
Στο Plum Village είναι ευπρόσδεκτοι άνθρωποι κάθε ηλικίας, μορφωτικού επιπέδου και δογμάτων. Εκεί, σε απομόνωση, μπορούν να μάθουν τεχνικές όπως ο περιπατητικός διαλογισμός, ο καθήμενος διαλογισμός, ο διαλογής της τροφής, συνολική χαλάρωση, διαλογισμός εργασιακού χώρου, χαμογελώντας αλλά και αναπνέοντας με ενσυνειδητότητα. Πρόκειται για αρχαίες πρακτικές από τις οποίες όμως ο Thich Nhat Hanh αφαίρεσε κάθε θρησκευτική χροιά ώστε να είναι πιο εύκολη η εφαρμογή τους στην σύγχρονη εποχή.
Από το Plum Village της Γαλλίας στην Ελλάδα
Στις 23 Φεβρουαρίου 2023, δύο μοναχές από το Plum Village έρχονται στην Ελλάδα όπου θα πραγματοποιηθεί μια σειρά από εκδηλώσεις, με πρώτη, ένα απόγευμα mindfulness στο Σεράφειο του Δήμου Αθηναίων. Όπως διαβάζουμε στo enallaktikiagenda.gr όπου προβάλλεται η εκδήλωση, πρόκειται για δύο μοναχές με καταγωγή από την Ελλάδα και την Ιαπωνία. Για την Ελληνικής καταγωγής μοναχή διαβάζουμε ότι τη λένε αδελφή Tu Nghiem (γνωστή και ως Sister Eleni, ή Αδελφή Ελένη ή Αδελφή Καλοσύνη, ή Αδελφή Ευγένεια). Γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη και η μητέρα της ήταν κόρη Ελλήνων μεταναστών από την Κερασιά της Πελοποννήσου. Αυτή και ο αδερφός της περνούσαν τα καλοκαίρια τους με τους Έλληνες παππούδες τους, όπου έμαθαν να εκτιμούν την ελληνική κουλτούρα, ακούγοντας τους να μιλούν ελληνικά, να τρώνε ελληνικό φαγητό και να πηγαίνουν στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία. Αργότερα, η Sr Tu Nghiem εργάστηκε ως νοσοκόμα και πήγε στο Plum Village της Γαλλίας το 1990. Χειροτονήθηκε το 1991, ως δόκιμη μοναχή, και έγινε η ενδέκατη μαθήτρια του σεβάσμιου Thich Nhat Hanh. Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε εδώ
Το πολύ ενδιαφέρον στην περίπτωση του Thich Nhat Hanh, είναι πως παρόλο που δεν μπορούμε πολύ εύκολα να τον κατατάξουμε στους πασίγνωστους πνευματικούς ηγέτες που έζησαν τον 20ο αιώνα, η επιρροή και η αναγνώριση του έργου του φτάνει μέχρι την κορυφή του κόσμου, αφού έχει μιλήσει και συνεργαστεί με μερικούς από τους μεγαλύτερους εκπαιδευτικούς και επιχειρηματικούς φορείς του κόσμου.
Ενδεικτικά, αξίζει να αναφέρουμε, πως κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού που πραγματοποίησε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2013, είχε την ευκαιρία να παρευρεθεί σε υψηλού επιπέδου εκδηλώσεις με θέμα την ενσυνειδητότητα που διοργανώθηκαν από την Google, την Παγκόσμια Τράπεζα, το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ αλλά και άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα παγκόσμιου κύρους. Στο παρακάτω ντοκιμαντέρ, μπορείτε να δείτε διάφορες προσωπικότητες όπως ο Μπαράκ Ομπάμα να αναφέρονται σε εκείνον.
Ο Thich Nhat Hanh εξασκεί τoν τρόπο επίτευξης της συνειδητής ζωής σε συνέδριο του Πανεπιστημίου του Harvard
Στο παρακάτω βίντεο μπορείτε να δείτε την ομιλία του στο Πανεπιστήμιο του Stanford
Μπορούμε να τον δούμε, ακόμα, σε ομιλία του στη Google και τη Silicon Valley για την αξία του διαλογισμού και του mindfulness στους εργαζομένους
Επίσης, έχει παρευρεθεί σε συνεδριάσεις του Αμερικανικού Κονγκρέσου, της Βουλής των Αντιπροσώπων στο Ηνωμένο Βασίλειο αλλά και σε πολλά κοινοβούλια ανά τον κόσμο Έχει μιλήσει στο Διεθνές συμβούλιο της πανθρησκείας στην Μελβούρνη και στην UNESCO στο Παρίσι, προτείνοντας μέτρα ώστε να αναστραφεί ο κύκλος της βίας, του πολέμου αλλά και της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Στις 11 Νοεμβρίου του 2014, ακριβώς έναν μήνα μετά τα ογδοηκοστά όγδοα γενέθλιά του και μετά από αρκετούς μήνες που αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας, ο Thich Nhat Hanh έπαθε εγκεφαλικό. Παρά το γεγονός ότι πλέον δεν ήταν σε θέση να μιλήσει και είχε παραλύσει από την δεξιά πλευρά του σώματος του, συνέχισε να διαλογίζεται και να προσφέρει έμπνευση μέσα από την ειρηνική και γαλήνια παρουσία του.
Τον Νοέμβριο του 2017, το Πανεπιστήμιο Εκπαίδευσης του Χονγκ Κονγκ έδωσε τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορα στον Thich Nhat Hanh για τη «δια βίου συνεισφορά του στην προώθηση της ενσυνειδητότητας, της ειρήνης και της ευτυχίας σε όλο τον κόσμο».
Τον Νοέμβριο του 2018, ο Thich Nhat Hanh επανήλθε στο μοναστήρι Từ Hiếu στο Βιετνάμ από όπου είχε λάβει το αξίωμα από τον δάσκαλο του σε ηλικία 16 ετών. Εξέφρασε την επιθυμία να μείνει εκεί μέχρι το τέλος της ζωής του. Ο Thay έφυγε από τα εγκόσμια το ξημέρωμα της 22ης Ιανουαρίου του 2022, περιτριγυρισμένος από τους αγαπημένους του μαθητές στην βουδιστική μονή του Từ Hiếu. Για μια εβδομάδα οι ακόλουθοί του στο Plum Village συμμετείχαν σε διαλογισμό εκφράζοντας έτσι την ευνωμοσύνη τους για το έργο του. Η αποτέφρωση του Thich Nhat Hanh έγινε το Σάββατο 29 Ιανουαρίου και η στάχτη του μοιράστηκε σε όλα τα κέντρα στην Ευρώπη, στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ασία.
Η πνευματική κληρονομιά του Thich Nhat Hanh συνεχίζεται από 700 μαθητές, σε 11 Βουδιστικές Μονές και από εκατοντάδες δασκάλους Ντάρμα και χιλιάδες μέλη της Τάξης της Εσωτερικής Ύπαρξης, αλλά και χιλιάδες απλούς πιστούς σε ολόκληρο τον κόσμο, με διαδικτυακές ομιλίες, στο Plum Village, με ταξίδια μάθησης και ασκήσεις συμμετοχής υπό τις οδηγίες και επίβλεψη του International Plum Village Community of Engaged Buddhism.
Ο Thich Nhat Hanh έχει εκδώσει περισσότερα από 130 βιβλία, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 100 στα αγγλικά, τα οποία μέχρι τον Ιανουάριο του 2019 είχαν πουλήσει πάνω από πέντε εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως. Τα βιβλία του, τα οποία καλύπτουν θέματα όπως πνευματικούς οδηγούς και βουδιστικά κείμενα, διδασκαλίες για την ενσυνειδητότητα, ποίηση, συλλογές ιστοριών και επιστημονικά δοκίμια για την πρακτική του Ζεν, έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 40 γλώσσες ως τον Ιανουάριο του 2022.
