Το ογδόντα τοις εκατό των παιδιών στην Αμερική μεγαλώνουν με τουλάχιστον έναν αδερφό ή αδερφή. Ωστόσο, για περισσότερο από έναν αιώνα, η ψυχολογική έρευνα δεν έχει ασχοληθεί αρκετά με τη σημασία των σχέσεων μεταξύ αδελφών.
Η έλλειψη ενδιαφέροντος για το αντικείμενο οφείλεται στον Sigmund Freud. Ο ιδρυτής της ψυχανάλυσης αναφέρεται στην σχέσεις μεταξύ αδελφών μόνο πέντε φορές στους δεκάδες τόμους του έργου του. Περισσότερο από έναν αιώνα αργότερα, οι ερευνητές άρχισαν να κάνουν ουσιαστικές μελέτες για το πώς τα αδέρφια διαμορφώνουν το ένα τη ζωή του άλλου.
Advertisment
Τα παιδιά περνούν περισσότερο χρόνο εκτός σχολείου με τα αδέρφια τους παρά με οποιονδήποτε άλλο, συμπεριλαμβανομένων των γονέων και των φίλων, τα αδέρφια συνήθως έχουν πιο ουσιαστικές σχέσεις κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Από τις πρώτες τους μέρες μαζί, τα αδέρφια ασκούν βαθιά επιρροή στην ανάπτυξη και ευημερία του άλλου.
Το νέο βιβλίο του ψυχιάτρου του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ Ρόμπερτ Γουόλντινγκερ, “The Good Life”, είναι το τελευταίο έργο που επιβεβαιώνει τη σημασία των σχέσεων μεταξύ αδελφών. Χρησιμοποιώντας δεδομένα από τη Μελέτη Ανάπτυξης Ενηλίκων του Χάρβαρντ, ο Δρ Waldinger και οι συνεργάτες του έχουν καθορίσει ότι «οι καλές αδελφικές σχέσεις μας κρατούν πιο ευτυχισμένους, πιο υγιείς και μας βοηθούν να ζήσουμε περισσότερο».
Μεταξύ πολλών παραγόντων επιρροής, η μελέτη ανακάλυψε στοιχεία για το πώς μια δια βίου σχέση αδελφών επηρεάζει την ευημερία. Οι συμμετέχοντες που ανέφεραν λιγοστές σχέσεις με αδέρφια σε ηλικία 18 ή 19 ετών, είχαν αυξημένη πιθανότητα τόσο μείζονα κατάθλιψη όσο και χρήση αντικαταθλιπτικών μέχρι την ηλικία των 50 ετών.
Advertisment
Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι στενές σχέσεις αδελφών στην παιδική ηλικία συνεχίζουν να επηρεάζουν την ευημερία μέχρι τη μέση ηλικία.
Η αδελφική σχέση ήταν πιο κρίσιμη για τη δια βίου ευημερία από άλλους παράγοντες όπως η παιδική εγγύτητα με τους γονείς, τα συναισθηματικά προβλήματα στην παιδική ηλικία, το διαζύγιο των γονέων ή ακόμα και ο γάμος και η καριέρα. Είναι λογικό, λοιπόν, ότι η σύγκρουση μεταξύ των αδελφών μπορεί να είναι μια δύσκολη κατάσταση όχι μόνο για τα αδέρφια που διαφωνούν, αλλά και για ολόκληρες οικογένειες και μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην κατάθλιψη και τη μοναξιά των ενηλίκων μελών.
Άλλες μελέτες επιβεβαιώνουν αυτά τα ευρήματα
Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι οι αδερφικές σχέσεις έχουν σημαντική επίδραση στην ανάπτυξη. Για παράδειγμα:
- Οι έφηβοι που αντιλήφθηκαν ότι τα αδέρφια τους επικύρωσαν τις πεποιθήσεις και τα συναισθήματά τους ανέφεραν υψηλότερα επίπεδα αυτοεκτίμησης.
- Η υποστήριξη των αδελφών και η ισχυρή αδελφική σχέση συσχετίζονται με καλύτερες ακαδημαϊκές επιδόσεις.
- Για τα παιδιά που βρίσκονται σε ή κινδυνεύουν από φτώχεια – με συνθήκες όπως οικογενειακή διχόνοια, γονική ψυχική ασθένεια ή/και διαζύγιο – η σταθερή παρουσία ενός συναισθηματικά σταθερού ατόμου, όπως ενός μεγαλύτερου αδερφού, βελτίωσε τις πιθανότητές τους να γίνουν καλά προσαρμοσμένοι ενήλικες.
- Η υποστήριξη και η εγγύτητα των αδελφών συσχετίστηκαν με μειωμένα επίπεδα μοναξιάς και κατάθλιψης, καθώς και με μεγαλύτερη ικανοποίηση αργότερα στη ζωή.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;
Οι γονείς θέτουν τις βάσεις για τις αδερφικές σχέσεις και μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να δημιουργήσουν ισχυρούς δεσμούς. Ακολουθούν μερικοί τρόποι με τους οποίους οι γονείς μπορούν να ενισχύσουν τους δεσμούς των παιδιών τους:
- Ποτέ μην συγκρίνετε το ένα παιδί με έναν άλλο και μην παίρνετε ποτέ το μέρος κάποιου όταν τα αδέρφια διαφωνούν. Αντίθετα, βοηθήστε τα παιδιά να βρουν μια λύση που να ταιριάζει και στους δύο.
- Προσέξτε να μην ευνοείτε το ένα παιδί έναντι του άλλου. Η εύνοια αυτή δημιουργεί ανταγωνισμό και σύγκρουση.
- Μιλήστε στα παιδιά σας για το πώς να τα πάνε καλά. Βοηθήστε τα παιδιά σας να αναπτύξουν τις δεξιότητες διαχείρισης των συγκρούσεων. Όταν υπάρχει διαφωνία, διδάξτε τους να εκφράζουν τις απόψεις τους αλλά με τέτοιο τρόπο ώστε να συμβάλει στην επίλυση των διαφορών. Δημιουργήστε ευκαιρίες για τα αδέρφια να καλλιεργήσουν μια στενή σχέση μέσω κοινών οικογενειακών δραστηριοτήτων όπως αθλητισμό, επιτραπέζια παιχνίδια, τακτικές εκδηλώσεις όπως μια εβδομαδιαία οικογενειακή πεζοπορία ή βραδιά ταινίας.
- Επαινέστε τα αδέρφια όταν τα πάνε καλά. Αυτό δείχνει στα παιδιά ότι οι γονείς τους εκτιμούν μια αρμονική σχέση.
- Προωθήστε στενές σχέσεις με φίλους και μέλη της οικογένειας. Μια μελέτη συμπέρανε ότι τα παιδιά προσχολικής ηλικίας που είχαν τουλάχιστον μία σχέση φιλίας πριν γεννηθεί ένα αδερφάκι, είχαν περισσότερες πιθανότητες να έχουν καλή σχέση με τον νέο τους αδελφό ή αδελφή.
Ο Waldinger συνιστά στους ανθρώπους όλων των ηλικιών, ιδιαίτερα στους ενήλικες, να στραφούν στις σχέσεις «αντικαθιστώντας τον χρόνο οθόνης με τον χρόνο των ανθρώπων ή ανανεώνοντας μια παλιά σχέση κάνοντας κάτι νέο μαζί, όπως περιπάτους ή βραδιές εξόδους ή προσεγγίζοντας το μέλος της οικογένειας που δεν έχετε σχέση»
Οι σχέσεις είναι περίπλοκες και μπορεί να είναι προκλητικές, παραδέχεται ο Waldinger αλλά ενθαρρύνει τους ανθρώπους να δεσμευτούν στην πρόκληση της διατήρησης μακροχρόνιων σχέσεων. Αξίζει την προσπάθεια, εξηγεί, επειδή με βάση στοιχεία της μελέτης του διαπιστώνεται ότι οι δυνατές ενδοοικογενειακές σχέσεις μεταξύ μελών της ίδιας οικογένειας αλλά και μεταξύ φίλων είναι αυτό δίνει αξία και νόημα στην ζωή.
«… η καλή ζωή δεν είναι προορισμός», γράφει ο Waldinger, «είναι το ίδιο το μονοπάτι και οι άνθρωποι που το διαβαίνουν μαζί σου. Κάθε δευτερόλεπτο, μπορείς να αποφασίσεις σε ποιον και σε τι θα δώσεις προσοχή. Εβδομάδα με την εβδομάδα, μπορείτε να δώσετε προτεραιότητα στις σχέσεις σας και να επιλέξετε να είστε με τους ανθρώπους που έχουν σημασία. Χρόνο με το χρόνο, μπορείτε να βρείτε σκοπό και νόημα μέσα από τις ζωές που εμπλουτίζετε και τις σχέσεις που καλλιεργείτε. Αναπτύσσοντας την περιέργειά σας για νέες γνωριμίες και προσεγγίζοντας άλλους όπως οικογένεια, αγαπημένους, συναδέλφους, φίλους, γνωστούς ακόμα και αγνώστους, ενισχύετε τα θεμέλια μιας καλής ζωής».
