Πάνω από την κορυφογραμμή του βουνού, πέρα από τα σύνορα, ήταν η γη της επαγγελίας, η ουδέτερη περιοχή της Ισπανίας – μια απόδραση, μια δεύτερη ευκαιρία, ένα μέλλον.
Πίσω τους ήταν η κατεχόμενη από τους Ναζί Γαλλία και βέβαιος ο εγκλεισμός ή ο θάνατος. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, μια επικίνδυνη διαδρομή μέσα από τα βουνά των Πυρηναίων παρείχε ένα μέσο για εκατοντάδες χιλιάδες αγωνιστές της αντίστασης, πολίτες, Εβραίους, συμμάχους στρατιώτες που δραπέτευσαν για να αποφύγουν τις διώξεις των Ναζί.
Advertisment
Για πολλούς, το ταξίδι προς τα πάνω μέσα από βραχώδεις ογκόλιθους και παγωμένους παγετώνες ήταν η τελική ευθεία σε ένα μακρύ και γεμάτο κινδύνους ταξίδι στην Ευρώπη εν καιρώ πολέμου, κρυμμένοι από τον γερμανικό στρατό, τη μυστική αστυνομία της Γκεστάπο και τις παραστρατιωτικές δυνάμεις των SS.
Η διαδρομή που ξεκινά από το Ariege Pyrenees της Γαλλίας, περιλαμβάνει πεζούς καθώς και 87 άτομα που ανέβηκαν από τη Γαλλία στην Ισπανία, συμπεριλαμβανομένων των απογόνων εκείνων που διέφυγαν, περπατώντας μόνο και μόνο για να τιμήσουν τους συγγενείς τους. Το Μονοπάτι της Ελευθερίας, του οποίου η τελική ανάβαση γίνεται ένα μονοπάτι ζιγκ-ζαγκ μέσα από ένα στρώμα πάγου, είναι ένα ετήσιο «περιπατητικό μνημείο», όπως το λέει ο Άγγλος Paul Williams, οδηγός του βουνού και φύλακας της τοπικής ιστορίας.
Επίσημα αναγνωρισμένο με γαλλικό προεδρικό διάταγμα το 1994 για τον εορτασμό της 50ης επετείου από την απόβαση της Νορμανδίας της D-Day που ξεκίνησε την απελευθέρωση της Γαλλίας, το ταξίδι θυμάται όσους κατέφυγαν στην Ισπανία κατά τη διάρκεια του πολέμου. Ανάμεσα στους προηγούμενους πεζοπόρους είναι ο Luke Janiszewski, ένας 25χρονος από την περιοχή της Βαλτιμόρης.
Advertisment
«Προσπάθησα πολλές φορές να σκεφτώ πως ο προπάππους μου το έκανε αυτό με κίνδυνο τη ζωή του και σώθηκε τελικά».
Ο υπολοχαγός Richard Christenson, ένας πιλότος B-17, καταρρίφθηκε πάνω από τη βόρεια Γαλλία και κατέληξε πάνω στα Πυρηναία ενώ ο πόλεμος ήταν ακόμη σε εξέλιξη. Επέστρεψε στο σπίτι του για να ζήσει τις υπόλοιπες μέρες του με τη Ruth, τη γυναίκα του. Η κόρη του Cathreen, 81 ετών, που έχει γράψει ένα βιβλίο για την απόδρασή του, και τα εγγόνια Mari, 52 και Tim, 54 ετών, ενώθηκαν με τα δισέγγονα Luke και Jake για να περπατήσουν το 2018, την 25η επέτειό της πτώσης του αεροπλάνου.
Το δεύτερο Σαββατοκύριακο του Ιουλίου κάθε έτους, αυτή η βόλτα δημιουργεί τις δικές της αναμνήσεις. Φέτος αφιερώθηκε, συγκεκριμένα, στον Paul Broué, Γάλλο αντιστασιακό και έναν από τους ιδρυτές του Freedom Trail Association. Γεννημένος στις 9 Ιουλίου 1923, έκανε τη διαφυγή του πάνω από τα Πυρηναία τον Ιούλιο του 1944. Αν δεν είχε πεθάνει το 2020, φέτος θα ήταν τα 100α γενέθλιά του.
Ο Broué ήταν η ενσάρκωση των τοπικών ιστοριών εν καιρώ πολέμου – όχι μόνο οι «διαβάτες» των οδηγών βουνού αλλά και οι οικογένειες που κρύφτηκαν, καθοδήγησαν και πέθαναν για να βοηθήσουν άντρες όπως ο Christenson. Περίπου το 50% των Βρετανών και Αμερικανών δραπετών πέρασαν από αυτήν την περιοχή των βουνών, σύμφωνα με τον Guy Seris, έναν απόστρατο Γάλλο συνταγματάρχη που είναι τώρα πρόεδρος της FTA, η οποία οργανώνει την τετραήμερη πεζοπορία 40 μιλίων. Ο Seris είναι επίσης ντόπιος, από το Seix, μια πόλη στους καταπράσινους δασώδεις πρόποδες που είναι το πρώτο σημείο στάσης στο μονοπάτι, και όπου ο τοπικός δήμαρχος διοργανώνει ένα βραδινό γεύμα «vin d’honneur» για να σηματοδοτήσει την περίσταση.
«Η πόλη και οι άνθρωποι του Seix το βλέπουν ως τιμή, δεδομένου του ρόλου που έπαιξε η κοινότητα κατά τη διάρκεια του πολέμου», είπε ο Seris στο CNNi.
Φέτος στις ομιλίες του στους περιπατητές, τόνισε ότι όσοι ήταν αρκετά μεγάλοι, που πολέμησαν στον πόλεμο «ή τον έζησαν ή τον άκουσαν κυρίως από το σπίτι τους», είχαν καθήκον να το πουν στις νεότερες γενιές. Είναι αυτές οι αναμνήσεις που κουβαλούν οι περιπατητές μαζί τους και στην Ισπανία. Οι δύο χώρες δένονται από την κοινή ζωή στα βουνά – μια ζωή με δέντρα πευκοδάσους και κοπάδια με αγελάδες που ένα σύνορο δεν μπορεί να χωρίσει.
Με πληροφορίες από cnn.gr / Photo: Marie Janiszewski
