Η κατανόηση των τοξικών συμπεριφορών, όπως η χειραγώγηση και η μη ανάληψη ευθύνης, μπορεί να σας βοηθήσει να βρείτε θετικούς τρόπους για να βελτιώσετε τις σχέσεις με τους άλλους και τον εαυτό σας.
Αναρωτηθήκατε ποτέ: “Εγώ είμαι το πρόβλημα;” όταν τα πράγματα πηγαίνουν συνεχώς στραβά στις σχέσεις σας; Αν ναι, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι εμφανίζετε τοξικά χαρακτηριστικά.
Advertisment
Ένα άτομο με τοξικά χαρακτηριστικά μπορεί να προκαλέσει αρκετές συγκρούσεις στις ζωές των γύρω του. Υπάρχουν όμως τρόποι να αξιολογήσετε αυτές τις συμπεριφορές και να τις αλλάξετε, πράγμα που μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της ζωής σας και των σχέσεών σας με τους γύρω σας. Η κατανόηση των σημείων τοξικότητας μπορεί να σας βοηθήσει να εντοπίσετε τις τοξικές συμπεριφορές.
Αποφυγή συζητήσεων
Κάποιος που επιδεικνύει τοξική συμπεριφορά, μπορεί να μην θέλει να συμμετέχει σε σημαντικές συζητήσεις. Εξαιτίας αυτού, τα ζητήματα μπορεί συχνά να μένουν άλυτα.
Αν δεν μπορείτε να αποφύγετε τη συζήτηση του θέματος, μπορεί να παρατηρήσετε ότι καταφεύγετε σε μεθόδους που κάνουν το άλλο άτομο να αισθάνεται λιγότερο σίγουρο για τον εαυτό του.
Advertisment
Μη ανάληψη ευθύνης
Μπορεί να δυσκολεύεστε να αναγνωρίσετε τα λάθη σας ή να κατηγορείτε τους άλλους για τυχόν ελλείψεις που βιώνετε. Αν δεν είστε σε θέση να αναλογιστείτε πώς οι συμπεριφορές σας μπορεί να συμβάλλουν σε ζητήματα που προκύπτουν, αυτό πιθανότατα θα επηρεάσει τις σχέσεις σας με τους άλλους.
Σύμφωνα με έρευνα του 2017, ο αναστοχασμός των αποφάσεων που παίρνετε μπορεί να επηρεάσει θετικά τον τρόπο με τον οποίο προσδιορίζετε τον εαυτό σας.
Αρνείστε να ζητήσετε συγγνώμη
Αν έχετε τοξικά χαρακτηριστικά προσωπικότητας, μπορεί συχνά να διαστρεβλώνετε την αλήθεια για να φανεί ότι έχετε πέσει θύμα ή να μετατοπίζετε την ευθύνη. Ακόμα και όταν δεν μπορεί να παρακαμφθεί ένα λάθος, μπορεί να αποφεύγετε να ζητάτε συγγνώμη, γεγονός που μπορεί να κόψει τους δεσμούς με όσους σας ενδιαφέρουν.
Η τοξικότητα μπορεί επίσης να σας δυσκολεύει να ακούσετε τις απόψεις των άλλων, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει στο να μην απολογείστε όταν είναι απαραίτητο.
Χειραγώγηση των άλλων
Οι τοξικές συμπεριφορές μπορεί να περιλαμβάνουν τη χειραγώγηση των άλλων για προσωπικό όφελος και έλεγχο. Κάποιος που το κάνει αυτό μπορεί να λέει ψέματα, να υπερβάλλει ή να παραλείπει πληροφορίες για να κάνει κάποιον να κάνει αυτό που θέλει. Μπορεί να το κάνει επίσης για να επηρεάσει μια θετική γνώμη για τον εαυτό του στους άλλους.
Η χειραγώγηση μπορεί να περιλαμβάνει προσβολές, αστεία για τις ευαισθησίες κάποιου και ακόμα και μη εκδήλωση στοργής.
Μια άλλη μορφή χειραγώγησης που μπορεί να χρησιμοποιηθεί είναι το gaslighting, το οποίο συμβαίνει όταν κάποιος προσπαθεί να κάνει ένα άλλο άτομο να αμφισβητήσει την πραγματικότητά του. Αν έχετε τοξικά χαρακτηριστικά, μπορεί να είναι πιο πιθανό να κάνετε αυτό που κάνει τους άλλους να μην εμπιστεύονται τον εαυτό τους και τις προσωπικές τους εμπειρίες.
Μη σεβασμός των ορίων
Ο μη σεβασμός των ορίων μπορεί να επηρεάσει την αίσθηση ασφάλειας και εμπιστοσύνης ενός ατόμου. Αν έχετε τοξικά χαρακτηριστικά, μπορεί να αγνοείτε τις ανάγκες των άλλων ή να παρατηρείτε ότι δεν είστε παρόντες σε σημαντικά γεγονότα στη ζωή τους.
Αν δεν θέλετε να ανταποδώσετε την ικανοποίηση των αναγκών των άλλων, αυτό μπορεί να επηρεάσει τη σχέση σας με όσους αγαπάτε.
Είστε ασυνεπής
Κανείς δεν είναι τέλειος. Ο καθένας μπορεί να είναι ασυνεπής κατά καιρούς. Αλλά αν επιδεικνύετε συχνά ασυνεπή συμπεριφορά, οι άνθρωποι θα μπορούσαν να το θεωρήσουν αυτό ως ένα τοξικό χαρακτηριστικό.
Αν σας είναι δύσκολο να τηρείτε δεσμεύσεις ή υποσχέσεις, αυτό μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο υποστηρίζετε τους αγαπημένους σας. Αν είστε συνήθως ασυνεπείς, μπορεί να παρατηρείτε παρορμητικές, καιροσκοπικές ή αλλοπρόσαλλες συμπεριφορές στον εαυτό σας.
Σύμφωνα με μια έρευνα, αν και αυτά τα σημάδια δεν διαφέρουν μεταξύ ανδρών και γυναικών, οι γυναίκες τείνουν να κρίνονται πιο αυστηρά για αυτές τις συμπεριφορές.
Τι να κάνετε αν “εσείς είστε το πρόβλημα”
Αν συνειδητοποιήσετε ότι εμφανίζετε τοξικά χαρακτηριστικά, υπάρχουν βήματα που μπορείτε να κάνετε για να αλλάξετε. Μια θετική αλλαγή θα βελτιώσει τη σχέση σας με τα αγαπημένα σας πρόσωπα και τους γνωστούς σας. Μερικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε είναι τα παρακάτω:
Ενισχύστε την αυτεπίγνωσή σας
Αν παρατηρείτε ότι οι μη βοηθητικές συμπεριφορές επηρεάζουν την ψυχική σας υγεία και τις σχέσεις σας με τους άλλους, σκεφτείτε να κάνετε ασκήσεις mindfulness (ενσυνειδητότητας), όπως βαθιές αναπνοές και διαλογισμό. Αυτή η πρακτική μπορεί να σας βοηθήσει να παρατηρείτε τις σκέψεις και τα συναισθήματα που ενδεχομένως συμβάλλουν στην εμπειρία σας με τις τοξικές συμπεριφορές.
Απευθυνθείτε σε έναν επαγγελματία Ψυχικής Υγείας
Μπορείτε επίσης να εξετάσετε το ενδεχόμενο να μιλήσετε με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας, ο οποίος μπορεί να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε τις ανθυγιεινές σκέψεις, συναισθήματα και συμπεριφορές.
Να ζητάτε ειλικρινά συγγνώμη όταν έχετε κάνει λάθος
Όταν κάνετε κάτι που δικαιολογεί μια συγγνώμη, σκεφτείτε να επανορθώσετε αμέσως. Η Becca Smith, LPC και επικεφαλής της κλινικής της Basepoint Academy, προτείνει: “Αν κάνετε ένα λάθος, παραδεχτείτε το και ζητήστε συγγνώμη. Δείξτε ότι είστε πρόθυμοι να αναλάβετε την ευθύνη για τις πράξεις σας και να είστε ανοιχτοί στα σχόλια των άλλων”.
Η συγγνώμη απαλύνει την τοξικότητα της κατάστασης και σας επιτρέπει να δημιουργείτε πιο θετικές αναμνήσεις με το άλλο άτομο. Μια ειλικρινής συγγνώμη δείχνει επίσης στους άλλους ότι εργάζεστε με τον εαυτό σας.
Ενισχύστε την ενσυναίσθησή σας
Αν μερικές φορές ξεπερνάτε τα όρια, σίγουρα θα σας βοηθήσει να αναθεωρήσετε και να τα σέβεστε στο μέλλον. Μπορείτε επίσης να αναρωτηθείτε πώς θα μπορούσε να αισθανθεί κάποιος με τις πράξεις ή τα λόγια σας. Ή μπορείτε να προσπαθήσετε να βάλετε τον εαυτό σας στα “παπούτσια” του άλλου. Το να προσπαθήσετε να αισθανθείτε όπως ο άλλος θα σας οδηγήσει στην αύξηση της ενσυναίσθησης και θα βελτιώσει τις σχέσεις σας.
Ανάληψη ευθύνης
Αντί να κατηγορείτε τους άλλους για τα λάθη σας, μπορείτε να αναλάβετε την ευθύνη, ακόμη και αν αυτό είναι άβολο. Όλοι κάνουν λάθη και το να μεταθέτετε την ευθύνη μπορεί να σας κάνει να φαίνεστε χειρότεροι από ό,τι αν παραδεχόσασταν το λάθος σας.
Η Laren Narapareddy, PhD, RN, και ειδικός σε θέματα σχέσεων, εξηγεί: “Ένα από τα πιο σημαντικά βήματα για την εδραίωση της αλλαγής είναι να παραδεχτείτε πώς οι πράξεις σας έχουν επηρεάσει τον εαυτό σας και τις σχέσεις σας”.
Η ανάληψη της ευθύνης συχνά περιλαμβάνει δυσάρεστες συζητήσεις, ώστε οι άνθρωποι γύρω σας να γνωρίζουν ότι λυπάστε και ότι θέλετε να αλλάξετε.
Συμπέρασμα
Η αυτοκριτική μπορεί να σας βοηθήσει να απαντήσετε στο ερώτημα: “Εγώ είμαι το πρόβλημα;”. Αν παρατηρήσετε τα σημάδια τοξικότητας στον εαυτό σας, μπορείτε να κάνετε θετικές αλλαγές για να βελτιώσετε τις σχέσεις σας.
Η αναγνώριση του προβλήματος είναι το πρώτο βήμα για την έναρξη θετικών αλλαγών στη ζωή σας, οπότε βρίσκεστε στο σωστό δρόμο.
Πηγές:
- American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.) text revision. Arlington, VA: American Psychiatric Association.
- https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/17456916211011963?url_ver=Z39.88-2003&rfr_id=ori:rid:crossref.org&rfr_dat=cr_pub%20%200pubmed
Johnson VE, et al. (2021). It’s not in your head”: Gaslighting, ‘splaining, victim blaming and other harmful reaction to microaggressions.
- Narapareddy L. (2023). Personal interview.
- Smith B. (2023). Personal interview.
- https://uhs.berkeley.edu/sites/default/files/relationships_personal_boundaries.pdf
What are personal boundaries? (2016).
