Το Μοντέλο Εσωτερικών Οικογενειακών Συστημάτων (IFS) αποτελεί μια θεραπευτική προσέγγιση που εστιάζει στην διερεύνηση και κατανόηση του πολυδιάστατου εσωτερικού κόσμου του ατόμου. Το μοντέλο αυτό αντιμετωπίζει το νου ως φυσικά διαιρεμένο σε κομμάτια, το καθένα με θετικές προθέσεις, ενώ τονίζει τη σημασία του Εαυτού ως συμπονετικού ηγέτη. Αναπτύχθηκε από τον Dr. Richard Schwartz και επικεντρώνεται στην επουλωτική σημασία της αυτοσυμπόνιας προς όλα τα κομμάτια του Εαυτού, συμπεριλαμβανομένων των επικριτικών κομματιών.
Για παράδειγμα, φανταστείτε ένα άτομο που αντιμετωπίζει αυτοαμφισβήτηση και έντονη αυτοκριτική. Μέσα από τον φακό του IFS, αυτές οι επικριτικές φωνές αντιμετωπίζονται ως κομμάτια του Εαυτού που αποτελούν προστατευτικούς μηχανισμούς και προέρχονται από παρελθοντικές τραυματικές εμπειρίες ή εξωτερικές επιρροές. Αυτά τα κομμάτια έχουν πάντα θετικές προθέσεις αν και συνήθως ο τρόπος με τον οποίο προστατεύουν το άτομο στο παρόν προκαλεί ακριβώς αυτό το οποίο φοβούνται. Αυτό όμως δεν το γνωρίζουν διότι είναι «παγωμένα» στο τραυματικό παρελθόν και προστατεύουν το άτομο με έναν τρόπο που κάποτε ήταν βοηθητικός και το βοήθησε να επιβιώσει. Έτσι λοιπόν τα κομμάτια αυτά δεν καταλαβαίνουν ότι ο ίδιος τρόπος που κάποτε προστάτευσε το άτομο, τώρα το θέτει σε κίνδυνο.
Advertisment
Κατανόηση και Επούλωση του Εσωτερικού Κριτή
Ο εσωτερικός κριτής, αναγνωρίζεται ως ψυχική υποπροσωπικότητα ή «κομμάτι» στην Θεραπεία Εσωτερικών Οικογενειακών Συστημάτων (IFS) και παίζει καθοριστικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο τα άτομα αντιλαμβάνονται και αξιολογούν τον εαυτό τους. Όταν έρχονται αντιμέτωποι με τον εσωτερικό κριτή, οι άνθρωποι συχνά αντιδρούν είτε θέλοντας να τον εξαφανίσουν, είτε αδιαφορώντας, είτε με φόβο, είτε επιζητώντας τη σύγκρουση, είτε ασκώντας του έλεγχο. Συμπεριφορές που προκαλούν την ακόμα πιο έντονη παρουσία του κομματιού στο σύστημα μας.
Η πρόσκληση σε συμπονετικό διάλογο με τα εσωτερικά μας κομμάτια, συμπεριλαμβανομένου και του εσωτερικού κριτή, είναι μια θεμελιώδης πτυχή της θεραπείας IFS, που μας επιτρέπει να αποκτήσουμε την βαθιά κατανόηση που χρειάζονται τα κομμάτια μας για να μας εμπιστευτούν, να μαλακώσουν και να μας διηγηθούν την τραυματική τους ιστορία και τους λόγους για τους οποίους έχουν αποκτήσει τέτοιους ακραίους ρόλους προστασίας. Μόνο μέσα από αυτή την διαδικασία έρχεται η πραγματική επούλωση και θεραπεία ακόμα και των πιο επιβαρυμένων κομματιών.
Κατανοώντας το σύμπτωμα έρχεται η ειρήνη
Το μοντέλο IFS υποστηρίζει ότι όταν τα άτομα προσεγγίσουν τις διαφορετικές τους πλευρές από θέση συμπόνιας, δημιουργείται μέσα τους ένας επουλωτικός χώρος φροντίδας, διαθέσιμος και ανοιχτός σε όλα τα κομμάτια που υποφέρουν και που νιώθουν αποκλεισμένα λόγω «κακής συμπεριφοράς». Σε αυτόν τον χώρο και κάτω από συνθήκες αποδοχής και αγάπης, ο Εαυτός γίνεται ένας συμπονετικός μάρτυρας των επίπονων εμπειριών τους, τα βοηθάει να απαλλαχτούν από τα τραυματικά τους βάρη και να επανέλθουν στην αρχική υπέροχη φύση τους. Μέσα από τα 8 C της ηγεσίας του Εαυτού (compassion, curiosity, clarity, creativity, calm, confidence, courage, and connectedness)- που περιλαμβάνουν την ηρεμία, την περιέργεια, τη σύνδεση, την αυτοπεποίθηση, τη σαφήνεια, το θάρρος, τη συμπόνια και τη δημιουργικότητα – τα άτομα μπορούν να βοηθήσουν να μαλακώσει ο αντίκτυπος της επικριτικής εσωτερικής φωνής, αφού το κομμάτι θα έχει πλέον εμπιστευτεί ότι ο Εαυτός είναι παρόν και διαθέσιμος να κατανοήσει σε βάθος τους λόγους που οδήγησαν το κομμάτι σε έναν τόσο ακραίο προστατευτικό ρόλο επιβίωσης.
Advertisment
Όταν το άτομο βρίσκεται σε ενέργεια Εαυτού (Self energy), δρα σαν ένας στοργικός γονιός για τα όλα τα διαφορετικά κομμάτια μέσα του. Κατά αυτόν τον τρόπο, δημιουργείται ένα υποστηρικτικό, μη επικριτικό εσωτερικό περιβάλλον φροντίδας και αγάπης. Αυτή η αλλαγή προοπτικής επιτρέπει στα κομμάτια να χαλαρώσουν και να ακουμπήσουν στον Εαυτό ως έναν δίκαιο ηγέτη που μπορούν να εμπιστεύονται με ότι τους συμβαίνει, νιώθοντας ασφάλεια στην αγάπη και την αποδοχή του.
Η θεραπεία IFS βοηθά τα άτομα να κατανοήσουν τις εσωτερικές τους συγκρούσεις ως φυσιολογικό αντίκτυπο των τραυματικών τους εμπειριών. Μια σπουδαία κατανόηση που όταν επικοινωνείτε στα κομμάτια μαλακώνει την ένταση των ακραίων προστατευτικών συμπεριφορών τους, οδηγώντας τα στη θεραπεία τους με ένα τρόπο φυσικό και ειρηνικό.
Επισκόπηση
Τα κομμάτια, είναι πτυχές της προσωπικότητάς μας που αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους με παρόμοιους τρόπους με τους οποίους αλληλοεπιδρούμε και εμείς οι άνθρωποι μεταξύ μας.Τα κομμάτια αυτά μπορεί να βιωθούν με διάφορους τρόπους: σκέψεις, συναισθήματα, αισθήσεις, εικόνες, κ.α.
Όλα τα κομμάτια έχουν ΜΟΝΟ ΚΑΛΕΣ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ για το σύστημά μας και θέλουν ΠΑΝΤΑ κάτι θετικό για το άτομο. Δεν γνωρίζουν ότι οι στρατηγικές τους δεν είναι πάντα βοηθητικές για εμάς, γιατί δουλεύουν πολλά χρόνια πολύ σκληρά για το καλό μας και δεν καταλαβαίνουν πως αυτό μπορεί να μας δημιουργεί πρόβλημα. Θα χρησιμοποιήσουν μια ποικιλία στρατηγικών για να αποκτήσουν επιρροή στο εσωτερικό μας σύστημα.
Τα κομμάτια αναπτύσσουν ένα πολύπλοκο σύστημα αλληλεπιδράσεων μεταξύ τους. Η πόλωση είναι το πιο κοινό χαρακτηριστικό των αλληλεπιδράσεων τους, καθώς τα κομμάτια προσπαθούν διαρκώς να αποκτήσουν επιρροή μέσα στο εσωτερικό σύστημα μας.
Ενώ οι εμπειρίες επηρεάζουν τα κομμάτια, τα κομμάτια δεν δημιουργούνται από τις εμπειρίες. Υπάρχουν πάντα, είτε ως δυνατότητες είτε ως πραγματικότητα.
Κομμάτια που γίνονται ακραία, φέρουν «βάρη» – ενέργειες και συμπεριφορές που δεν είναι εγγενείς στη λειτουργία του κομματιού, δεν ανήκουν στη φύση του. Τέτοιες μπορεί να είναι ακραίες πεποιθήσεις, συναισθήματα ή φαντασιώσεις. Τα κομμάτια μπορούν να βοηθηθούν να “ξαλαφρώσουν” και να επιστρέψουν στη φυσική τους ισορροπία και λειτουργικότητα.
Κομμάτια που έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στην ηγεσία του Εαυτού θα «εμπλακούν» με άλλα κομμάτια, ή θα αναλάβουν να φερθούν σαν να είναι τα ίδια ο Εαυτός.
Ο κάθε άνθρωπος έχει έναν πυρήνα. Τον Εαυτό.
Ο ΕΑΥΤΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΟΜΜΑΤΙ. ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ.
ΕΙΜΑΙ αντί ΚΑΝΩ
Ο Εαυτός είναι το σπίτι της εσωτερικής μας οικογένειας. Είναι ο συμπονετικός «γονιός» των πολλαπλών εσωτερικών μας κομματιών. Ο Εαυτός είναι ένα ευρύ πλαίσιο αποδοχής και αγάπης, που είναι πάντα διαθέσιμο και που δεν καταστρέφεται όσο και αν έχουμε τραυματιστεί. Σε αντίθεση με τα κομμάτια μας, τα οποία όταν έχουμε τραυματιστεί στο παρελθόν αυτά επιβαρύνονται με σκάψεις, συναισθήματα, πεποιθήσεις, σωματικές αισθήσεις και συμπεριφορές, οι οποίες τα κάνουν να υπέρ λειτουργούν με αρνητικό τρόπο στην προσπάθεια τους να μας προστατέψουν. Όταν έρθουμε σε επαφή με την σπουδαία αυτή θέση και ενέργεια του Εαυτού, τα κομμάτια μέσα μας νιώθουν ότι έχουν την αμέριστη κατανόηση και υποστήριξη που χρειάζονται για να λειτουργήσουν με νέους, μη επιβαρυντικούς τρόπους. Μόνο τότε οδηγούμαστε στην αυθεντική επούλωση από το τραύμα.
Εάν είστε επαγγελματίας ψυχικής υγείας, Life Coach ή εκπαιδευτής και σας ενδιαφέρει το IFS, τότε, μπορείτε να μάθετε περισσότερα για την πρώτη επίσημη εκπαίδευση που θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα στο https://traumatotherapy.com/ifs-pre-level-one/ Μετά την εκπαίδευση, οι συμμετέχοντες θα ενταχθούν στην πρώτη ελληνική κοινότητα θεραπευτών IFS που θα είναι προσβάσιμη στο κοινό.
Συν-συγγραφέας και επιστημονική επιμέλεια κειμένου: Δέσποινα Πλουσίου
Άλλα χρήσιμα άρθρα:
