Πριν από χρόνια, ο ψυχολόγος George Simon εντόπισε τους «κρυφούς επιθετικούς», ανθρώπους που χρησιμοποιούν τακτικές χειραγώγησης για να μας ελέγχουν (1996). Ο Simon έγραψε για τις διαπροσωπικές σχέσεις, αλλά τελευταία, έχω δει τις ίδιες τακτικές να χρησιμοποιούνται και στις εργασιακές και πολιτικές σχέσεις. Η αντιμετώπιση του εκφοβισμού στη δουλειά ή των αυταρχικών πολιτικών ηγετών έχει αφήσει πολλούς ανθρώπους με μια αίσθηση φόβου και αδυναμίας, νιώθοντας έλλειψη ελέγχου στη ζωή τους.
Η έρευνα έχει δείξει ότι όλοι μας χρειαζόμαστε μια αίσθηση προσωπικού ελέγχου για να ζούμε υγιείς και παραγωγικές ζωές. Αυτό έχει ονομαστεί εσωτερική θέση ελέγχου, η πεποίθηση ότι οι προσπάθειές μας μπορούν να κάνουν τη διαφορά στη ζωή μας. Η απώλεια αυτής της αίσθησης ελέγχου έχει συνδεθεί με υψηλά επίπεδα φλεγμονής και αυξημένες συναισθηματικές και σωματικές ασθένειες. Ακόμη και όταν αντιμετωπίζουν μεγάλες προκλήσεις, οι άνθρωποι με υψηλότερη αίσθηση προσωπικού ελέγχου είναι πιο υγιείς και πιο αποτελεσματικοί (Lachman & Schiloski, 2024).
Advertisment
Ένας τρόπος για να ανακτήσουμε την αίσθηση του προσωπικού ελέγχου είναι να αναγνωρίσουμε τις τακτικές των κρυφών επιτιθέμενων γύρω μας. Οι συναισθηματικά κακοποιητικοί άνθρωποι στο σπίτι, στη δουλειά και στην πολιτική προσπαθούν να μας ελέγχουν με το φόβο, κρατώντας μας εκτός ισορροπίας και απομονώνοντάς μας από πηγές υποστήριξης. Οι καταχρηστικές τους τακτικές μπορούν να μας βυθίσουν σε χρόνιο στρες, μια κατάσταση που μας εμποδίζει να σκεφτούμε καθαρά (LeDoux, 1996). Φοβισμένοι και μπερδεμένοι, τότε αντιδρούμε με μάχη, φυγή ή πάγωμα αντί να αναζητήσουμε υποστήριξη, να αναγνωρίσουμε τις επιλογές μας και να βρούμε λύσεις.
Συγκεκαλυμμένες επιθετικές τακτικές
Χρησιμοποιώντας αυτές τις τακτικές που προσδιόρισε ο George Simon (1996), οι κρυφοί επιθετικοί επιδιώκουν να απομονώσουν, να εκφοβίσουν, να μπερδέψουν και να ελέγξουν τα θύματά τους:
Ψέματα. Χρησιμοποιούν ξεκάθαρα ψέματα και τα επαναλαμβάνουν με αυτοπεποίθηση. Αυτό μπορεί να μας μπερδέψει και να μας κρατήσει εκτός ισορροπίας μέχρι να αρχίσουμε να αμφιβάλλουμε για τον εαυτό μας και να μην ξέρουμε πλέον τι είναι αλήθεια για μια κατάσταση.
Advertisment
Αποπλάνηση. Χρησιμοποιούν γοητεία, κολακεία και «love bombing» για να μας προσελκύσουν, να μειώσουν τις άμυνές μας και να κερδίσουν την εμπιστοσύνη και την αφοσίωσή μας.
Παίζουν το θύμα. Συχνά ισχυρίζονται ότι είναι το θύμα της άδικης συμπεριφοράς ή των άδικων περιστάσεων κάποιου άλλου, προκειμένου να κερδίσουν τη συμπάθεια και τη συναισθηματική μας υποστήριξη.
Εκφοβισμός. Προβαίνουν σε άμεσες ή έμμεσες απειλές για να μας κάνουν να αισθανόμαστε φοβισμένοι, ανήσυχοι και αποδυναμωμένοι.
Κατηγορούν τους άλλους. Δημιουργούν αποδιοπομπαίους τράγους, κατηγορώντας τους άλλους για τα προβλήματα ή για να δικαιολογήσουν τη δική τους συμπεριφορά.
Πάνω απ’ όλα, οι συγκεκαλυμμένοι επιτιθέμενοι απομονώνουν τα θύματά τους, κάνοντάς τα να αισθάνονται αβοήθητα, ανίσχυρα και μόνα.
Diane Dreher, Ph.D., i
Αναφορές
Lachman, E. E. & Schiloski, K. A. (2024). The psychosocial anti-inflammatories: Sense of control, purpose in life, and social support in relation to inflammation, functional health and chronic conditions in adulthood. Journal of Psychosomatic Research, 187, 111957. https://doi.org/10.1016/jpsychores.2024.111957.
LeDoux, J. (1996). The emotional brain: The mysterious underpinnings of emotional life. New York, NY: Simon & Schuster.
Simon, G. (1996). In sheep’s clothing: Understanding and dealing with manipulative people. Marion, MI: Parkhurst Brothers.
