Όπως στο αριστουργηματικό βιβλίο Ο Προφήτης του Χαλίλ Γκιμπράν, με τον Αλ Μουστάφα να στέκεται στο λιμάνι και να απαντά στις ερωτήσεις των κατοίκων της Ορφαλής… σε ρωτάνε:
Πώς είναι να είσαι στο φάσμα του αυτισμού;
Advertisment
Τις περισσότερες φορές που προσπάθησες να μιλήσεις γι’ αυτό, πήρες την απάντηση:
“Μα όλοι οι άνθρωποι έχουν δυσκολίες.”
Και κάπου εκεί, ένιωσες ότι δεν μπορείς να το εξηγήσεις σωστά. Και σιώπησες.
Αναφέρομαι στους ανθρώπους που χαρακτηρίζονται ως “ήπιες περιπτώσεις” ή τους λεγόμενους “υψηλής λειτουργικότητας”. Σ’ εκείνους που η διάγνωση τους αφήνει κάπου στη μέση. Ανάμεσα στους άλλους, τους “φυσιολογικούς”. Εκεί όπου πρέπει να σταθούν ισάξια, να προσαρμοστούν, να αντέξουν.
Κάποιος θα πει: “Δόξα τω Θεώ να λες που δεν είναι βαριά περίπτωση”
Ίσως προσθέσει: “Πολλοί από αυτούς είναι χαρισματικοί.”
Advertisment
Είναι όμως έτσι; Και αν είναι, πώς νιώθουν οι ίδιοι;
Σκέψου να προσπαθείς να ανοίξεις μια απλή πόρτα — όχι κάποια περίπλοκη.
Να τη βλέπεις, να βαδίζεις προς αυτήν, να σκέφτεσαι κάθε σου κίνηση…
Και όταν φτάνεις, να σαστίζεις.
Να κάνεις αδέξιες κινήσεις, γνωρίζοντας πως όλα τα βλέμματα σε παρατηρούν και ετοιμάζονται να σε κρίνουν.
Στην καλύτερη, θα σε πουν “αδέξιο”.
Στη χειρότερη: “Έχει δύο αριστερά χέρια.”
Ή ακόμα χειρότερα: “Δεν του κόβει.”
Και στον αντίποδα:
Να διαβάζεις για τους πλανήτες και να τους κατανοείς με ασυνήθιστη ευκολία — τις αποστάσεις, τα μεγέθη, τη φύση τους.
Κι όλοι να θαυμάζουν: “Ταλέντο στην αστροφυσική!”
Μα σκέψου…
Πόσες φορές σε αυτόν τον κόσμο θα χρειαστεί να μιλήσεις για τους πλανήτες και πόσες να ανοίξεις μια πόρτα;
Αν είσαι από τους ελάχιστους που θα βρεθούν να περνούν τις μέρες τους μέσα σε ένα πλανητάριο ή σε ένα εργαστήριο της NASA, μελετώντας και μιλώντας για το σύμπαν, τότε ίσως ανήκεις σε εκείνο το μικρό ποσοστό ανθρώπων που κατάφεραν να μετατρέψουν την ιδιαιτερότητά τους σε δύναμη.
Υπάρχουν παραδείγματα — γνωστά, φωτεινά — ανθρώπων που διαγνώστηκαν από μικροί και αργότερα διέπρεψαν. Λέμε για εκείνους ότι τα κατάφεραν.
Αλήθεια όμως, πόσοι είναι αυτοί;
Και πόσοι είναι όλοι οι υπόλοιποι που χάθηκαν, αθόρυβα, προσπαθώντας να επιβιώσουν μέσα σε έναν νευροτυπικό κόσμο που δεν έμαθε ποτέ να τους καταλαβαίνει;
Σκέψου να βράζεις από θυμό, ντροπή και απογοήτευση γιατί δυσκολεύεσαι να βάλεις σε λέξεις ό,τι σκέφτεσαι.
Να ξεκινάς να μιλάς αλλά οι λέξεις να μη βρίσκουν τον δρόμο τους.
Να μη γίνονται προτάσεις που να απαντούν στις ερωτήσεις των άλλων.
Και να σου λένε: “Δεν βγάζει νόημα.”
Ποιος θα σε ακούσει στα αλήθεια; Ποιος θα προσπαθήσει να καταλάβει;
Σκέψου να μη μπορείς να καθίσεις σε μια καρέκλα γιατί λειτουργείς καλύτερα όρθιος.
Να χρειάζεσαι να κουνάς τα χέρια σου για να διατηρήσεις τον ειρμό της σκέψης σου.
Να νιώθεις τον ήχο από τις συνομιλίες των άλλων να σου επιτίθεται — παρόλο που οι άλλοι τον θεωρούν “φυσιολογικό”.
Να κινείσαι ασυντόνιστα σε έναν κόσμο που σου φωνάζει να σταθείς ακίνητος ή να έχεις περισσότερη αρμονία στις κινήσεις σου.
Όλα αυτά, και τόσα άλλα, είναι κομμάτια του αυτιστικού φάσματος.
Νιώθεις αδικημένος. Νιώθεις μόνος.
Ζεις σε έναν κόσμο που δεν φτιάχτηκε για εσένα, μα είναι ο μόνος που έχεις.
Το μυαλό σου είναι διαρκώς γεμάτο με σκέψεις που σε έναν νευροτυπικό κόσμο θεωρούνται “σπατάλη ενέργειας”.
Ζεις σε έναν κόσμο με πόρτες.
Μα εσύ βλέπεις τους τοίχους ως περάσματα, που θα μπορούσες εύκολα να περάσεις μέσα από αυτούς, αν μόνο σου το επέτρεπαν.
Και παρόλο που βλέπεις αλλιώς τον κόσμο, παρόλο που σε κουράζει, συνεχίζεις.
Γιατί πρέπει διαρκώς να ανοίγεις πόρτες.
Και δυστυχώς, δεν σου έμαθαν ποτέ το πώς…
Δημήτρης Τσουκαλάς
