Ακούγοντας τη λέξη πένθος από τα πρώτα πράγματα που έρχονται στη σκέψη μας, είναι τα συναισθήματα που βιώνουμε όσο πενθούμε. Συναισθήματα όπως η θλίψη, η λύπη, ο πόνος, η οργή, ο θυμός, η δυσφορία, ο φόβος, η ενοχή, ο πανικός και πολλά άλλα. Υπάρχουν τόσες εναλλαγές και σκαμπανεβάσματα όλων αυτών που αισθανόμαστε, ώστε αρκετές φορές δεν είναι ξεκάθαρο τι ακριβώς νιώθουμε.
Μια απώλεια επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό πέρα από την ψυχική, και την σωματική μας υγεία. Βιώνοντας μια απώλεια σαφώς αισθανόμαστε πόνο, όμως τις περισσότερες φορές αγνοούμε τη συσχέτιση με το στρες, και κυρίως την επιρροή που αυτό έχει στο σώμα.
Advertisment
Το ανθρώπινο σώμα αποτελείται από δώδεκα συστήματα (νευρικό, πεπτικό, μυοσκελετικό, καρδιαγγειακό, νεφρικό, αναπαραγωγικό, λεμφικό, ενδοκρινολογικό, αναπνευστικό, ανοσοποιητικό, αιμοποιητικό και τις αρθρώσεις), τα οποία είναι διασυνδεδεμένα με τις επιπτώσεις του άγχους και του πένθους. Συνήθως, η δυσφορία και οι ενοχλήσεις που αισθανόμαστε προέρχονται από το ανοσοποιητικό, το νευρικό, το καρδιαγγειακό και το πεπτικό μας σύστημα.
Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ουσιαστικά η άμυνα του οργανισμού μας στις ασθένειες και σε ό,τι απειλεί την υγεία μας. Το πένθος μας καθιστά ευάλωτους σε ιούς, μολύνσεις και φλεγμονές. Το να αισθανόμαστε «πεσμένοι» μας κάνει αδύναμους στο να αντισταθούμε και να παλέψουμε για την υγεία μας. Σε έναν ήδη πάσχοντα οργανισμό ή στο άτομο με χρόνια ασθένεια το πένθος λειτουργεί επιβαρυντικά και δυσκολεύει την κατάσταση του ασθενούς.
Στο καρδιαγγειακό σύστημα, η υπέρταση, η στηθάγχη, η ταχυκαρδία, το έμφραγμα, συνδέονται άρρηκτα με το άγχος που προκαλείται από το πένθος και τη θλίψη. Πολύ συχνά μετά από ένα χωρισμό ή θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου, συνηθίζουμε να χρησιμοποιούμε φράσεις όπως, «πονάει η καρδιά μου» ή «έχει ραγίσει η καρδιά μου».
Advertisment
Πράγματι, υπάρχει μία κατάσταση, το σύνδρομο Takotsubo ή σύνδρομο «ραγισμένης» καρδιάς, όπου τα συμπτώματα ομοιάζουν με τα συμπτώματα μίας καρδιακής προσβολής. Το άτομο παρουσιάζει δύσπνοια και έντονους πόνους στο στήθος. Σύμφωνα με έρευνες, το πρώτο διάστημα μετά από την απώλεια του ενός συζύγου, ο έταιρος σύζυγος, εκτός του ότι είναι πιθανό να εκδηλώσει σωματικά συμπτώματα, υπάρχει πιθανότητα να φύγει από τη ζωή από καρδιαγγειακό πρόβλημα.
Για τους περισσότερους από εμάς, το γαστροπεπτικό σύστημα είναι εκείνο που αντιδρά περισσότερο στο άγχος. Πολλές φορές για παράδειγμα, και μόνο στην ιδέα μίας στρεσογόνου συνθήκης, προκαλείται έντονος πόνος στην κοιλιακή χώρα. Το πένθος όντας «στρεσογόνο», εντείνει περισσότερο στο άτομο που είναι ήδη ευαίσθητο, τις γαστροπεπτικές ενοχλήσεις.
Όταν πενθούμε, συχνά έχουμε συμπτώματα όπως ναυτία, δυσκοιλιότητα, διάρροια, φούσκωμα, μετεωρισμό, καούρα και γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Πολλές φορές η αίσθηση περιγράφεται σαν «μια τρύπα και ένα κενό στο στομάχι». Το σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου είναι επίσης αποτέλεσμα άγχους, όπως και οι αλλαγές στην όρεξη μας (άλλοτε μπορεί να τρώμε ελάχιστα και άλλοτε πάρα πολύ).
Όσον αφορά στο νευρικό μας σύστημα, το πένθος προκαλεί στον εγκέφαλό μας κάτι σαν «ρευστοποίηση». Ίσως να αισθανόμαστε ότι «χάνουμε το μυαλό μας». Η σκέψη μας αλλοιώνεται και επιβραδύνεται, νιώθουμε μπερδεμένοι, παρουσιάζοντας ελλιπή συγκέντρωση και προσοχή. Δυσκολευόμαστε να οργανώσουμε και να θυμηθούμε πράγματα. Συχνό φαινόμενο αποτελούν και οι πονοκέφαλοι. Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα να μας δημιουργείται ένα αίσθημα αβεβαιότητας και κατ’ επέκταση μία δυσκολία λήψης αποφάσεων.
Συναγόμενο συμπέρασμα των προηγούμενων, αποτελεί η έντονη επίδραση του πένθους στο σώμα μας. Το βαρύ πένθος επιδρά επιπλέον με πόνους σε διάφορα σημεία του σώματος, με δύσπνοια, ευερεθιστότητα, μυική αδυναμία. Τα συμπτώματα είναι τόσα πολλά που είναι αδύνατο να καταγράφουν όλα.
Συνήθως, τείνουμε να εστιάζουμε κυρίως στον ψυχικό πόνο και να αγνοούμε τον σωματικό, όμως χρειάζεται να εντοπίζουμε τις επιπτώσεις σε ψυχή και σώμα. Σαφώς οι περισσότεροι γνωρίζουμε αυτά που χρειάζεται να κάνουμε για να προάγουμε τη σωματική μας υγεία, όπως η σωστή διατροφή, η άσκηση και ο καλός ύπνος.
Όμως, σε περιόδους πένθους όλα αυτά δεν αποτελούν την προτεραιότητα μας. Συνήθως δεν υπάρχει η διάθεση και η ενέργεια για όλα αυτά, όμως μπορούμε να ξεκινήσουμε για παράδειγμα, με περπάτημα λίγων λεπτών, ένα μικρό αλλά θρεπτικό γεύμα, κατανάλωση πολλών υγρών κλπ. Σαφώς αν τα σωματικά συμπτώματα δεν υποχωρούν για μεγάλο χρονικό διάστημα είναι σχεδόν επιτακτική ανάγκη, η επίσκεψη σε ένα γιατρό και σε ένα ψυχοθεραπευτή, όπου με τις κατάλληλες παρεμβάσεις θα μπορέσουν να αντιμετωπιστούν οι εκάστοτε δυσκολίες.
Το πένθος σαφώς και δεν μπορούμε ούτε να το προσπεράσουμε, ούτε να κάνουμε πως δεν υπάρχει, ούτε να προσποιηθούμε πως αισθανόμαστε διαφορετικά. Αντιθέτως, ο μόνος τρόπος για να ξεπεράσουμε μία οποιαδήποτε απώλεια είναι να πενθήσουμε και στην συνέχεια να προχωρήσουμε παρακάτω. Είναι όμως απαραίτητο να μπορούμε να αναγνωρίσουμε την έκφραση του πένθους στο σώμα μας και κυρίως, να εντοπίσουμε πότε αυτό αρχίζει να γίνεται επικίνδυνο για εμάς.
[toggle title="Πηγές"]
American Psychiatric Association, DSM-5, Ιατρικές Εκδόσεις Λίτσας, 2015.
Mostofsky, E., Maclure, M., Sherwood, J., Tofler, G, Muller, J. Mittleman, M. (2012). Risk of Acute Myocardial Infarction After the Death of a Significant Person in One’s Life. Circulation, 125:491-496. Doi: 10.1161/ Circulationaha.111.061770
Roghi A. Pedrotti, P. Bereavement: Relationship between Grief and Cardiovascular stress. Heart Mind 2017, 1: 129-33.
[/toggle]
- The absent father effect | Η επίδραση του απόντα πατέρα στην κόρη - 30 Σεπτεμβρίου 2024
- Ενσυναίσθηση: Πώς να είμαστε ουσιαστικά κοντά σε κάποιον που μας χρειάζεται - 31 Αυγούστου 2024
- Η θεραπευτική δύναμη της σχέσης μας με τα ζώα - 3 Ιουνίου 2024
