Επιτρέψτε μου να σας συστήσω την… ΑΓΑΠΗ:
Καταξιωμένη πρωταγωνίστρια σε τραγούδια, ποιήματα, τηλεοπτικές παραγωγές, graffiti, λογοτεχνικά έργα, μαντινάδες. Συνομήλικη του πλανήτη ΓΗ, δίχως ρυτίδες και προβλήματα υγείας. Αντικείμενο συζητήσεων που γλιτώνει από φτερνίσματα και χασμουρητά, άλλοτε λειτουργώντας ως ενωτικός κρίκος και άλλοτε ως μήλο της έριδος. Στο όνομά της έχουν συσταθεί και κατακερματιστεί φιλίες, σχέσεις και οικογένειες. Κορίτσι για σπίτι, καθώς διαθέτει αμέτρητα πλεονεκτήματα. Η περιγραφή της ποικίλλει.
Advertisment
Δεν είμαι φιλόσοφος. Καμιά φορά επιλέγουμε εμείς οι ίδιοι να μπούμε σε αυτόν τον ρόλο για να κερδίσουμε τη συμπάθεια των γύρω μας, να (επι)δείξουμε κουλτούρα και μόρφωση ή να εμβαθύνουμε στο θέμα της συζήτησης. Όταν πάλι πρόκειται -καλή ώρα- για αφηρημένες έννοιες, είναι εκείνες που μας καλούν να υποδυθούμε έναν Πλάτωνα ή έναν Αριστοτέλη. Με άλλα λόγια, μέχρι και ο ποιμένας που μεγαλώνοντας έμαθε μονάχα να αγαπά τα πρόβατά του μπορεί να φιλοσοφήσει περί αγάπης. Και αυτό γιατί πρόκειται για συναίσθημα που μοιράζεται ο καθένας, ανεξαρτήτου φύλου, ηλικίας, εθνικότητας, μέχρι και είδους, προς τον οποιοδήποτε ή το οτιδήποτε.
Ωστόσο, ενώ δεν πρόκειται για κάτι το ανοίκειο, η λέξη «σ’ αγαπώ» έχει από μόνη της ένα βάρος όταν την ξεστομίζουμε σε κάποιο πρόσωπο – με εξαίρεση εκείνα τα άτομα που την έχουν καραμέλα. Το «γιατί συμβαίνει αυτό» έχει μια πολύ απλή απάντηση, αν θέλουμε να μην περιαυτολογήσουμε: επειδή το να αγαπάμε και το να μας αγαπούν είναι μία υπέροχη κατάσταση.
Εάν το επίθετο που χρησιμοποίησα μπροστά από την λέξη «κατάσταση» σάς φαίνεται υπερβολικό, μπορείτε να το αντικαταστήσετε. Φυσικά, ό,τι και να επιλέξετε, σίγουρα θα έχει θετικό χαρακτήρα, διότι όλοι αντιλαμβανόμαστε την εξίσου θετική φύση της έννοιας αγάπη. Αν πάλι σας ζητήσω να φέρετε στο μυαλό σας αυτή τη στιγμή ένα πρόσωπο που αγαπάτε, αναμφίβολα θα είναι ο οποιοσδήποτε πέραν του εαυτού σας. Και αυτό γιατί συνηθίζουμε να ορίζουμε την αγάπη προς τον εαυτό μας ως εγωισμό, εκείνον τον τρίτο που μπαίνει στις διαπροσωπικές μας σχέσεις και δυσκολεύει τα πράγματα, προκαλεί εχθρικό κλίμα, οδηγεί ίσως και στον χωρισμό. Ας τον ονομάσουμε τότε «Ελένη».
Advertisment
Η «πραγματική» Ελένη, μολαταύτα, παρεξηγήθηκε εν αρχή από λαούς ολόκληρους, ωσότου έρθει ένας Σεφέρης να «ελαφρύνει» τη θέση της. Μήπως τελικά και η αγάπη για τον εαυτό μας, ονόματι εγωισμός, έχει πέσει -αδίκως- θύμα παρεξήγησης; Μήπως κατακρίνουμε, χαλάμε τη ζαχαρένια μας ή χωρίζουμε για ένα… αδειανό πουκάμισο; Καθώς, λοιπόν, είναι μέρος της παιδείας και της καλλιέργειας που (ισχυριζόμαστε ότι) διαθέτουμε να (ξανα)σκεφτόμαστε, να προβληματιζόμαστε και να αναθεωρούμε, προτείνω να επικαλεστούμε τους παρακάτω λόγους και να βάλουμε αγάπη και εγωισμό στο ίδιο στρατόπεδο:
Εσύ κι αυτός, αυτός κι εσύ
Συλληφθήκατε μαζί, κάνατε ξέφρενο παρεάκι σ’ έναν αμνιακό σάκο το πολύ επί εννέα μήνες, ανακαλύψατε τις αλλαγές στο εφηβικό σας σώμα, και συνεχίζετε να πορεύεστε χεράκι-χεράκι. Ο εαυτός σου είναι πολυδιάστατος: δίδυμο αδερφάκι, (αυτo)κόλλητος φίλος, ψυχολόγος, συνοδοιπόρος στην καθημερινότητα… Η στιγμή που αποχαιρετάς την οικογενειακή εστία και καλωσορίζεις τη σπιτική μοναχικότητα είναι που αντιλαμβάνεσαι την (αξιοσημείωτη) ύπαρξή του. Φοβάσαι την συγκατοίκηση με τη σχέση σου; Εδώ συγκατοίκησες με τον εαυτό σου.
Μέχρι το τέλος του κόσμου
Μας τα’ πε και ο Ρέμος – νισάφι πια. Εσύ και ο εαυτός σου θα είστε μαζί «μέχρι να [χάσεις] το φως [σου], μέχρι στον ουρανό να μην πετάνε πια πουλιά». Είναι ο εαυτός σου που δεν θα σε προδώσει ποτέ. Ακόμα και να επιβιώσεις την καταστροφή του πλανήτη παρέα με τις κατσαρίδες, δεν θα τις αντιμετωπίσεις μόνος.
Όταν τον χάνεις, αντιλαμβάνεσαι την αξία του
Ας το παραδεχτούμε. Έχουμε όλοι κάποια στιγμή αισθανθεί πως δεν ξέρουμε ποιοι είμαστε. Πονάμε όταν άνθρωποι δικοί μας ξεστομίζουν τη γνωστή φράση «Δεν σε αναγνωρίζω πια». Λένε πως, για να βρεις τον εαυτό σου, πρέπει πρώτα να τον χάσεις. Ψάχνοντας τον (προσωπικό σου) Νέμο λοιπόν, αντιλαμβάνεσαι ποια είναι η αξία του να ξέρεις ποιος είσαι και πού βαδίζεις. Όπως και στον χωρισμό ή την εξαφάνιση ενός αγαπημένου προσώπου, έτσι η αντίδρασή σου όταν χάνεις τον εαυτό σου είναι η ίδια: Πέφτεις στα πατώματα, κλαις ασταμάτητα, καπνίζεις πακέτα τσιγάρα.
Και για να ελαφρύνουμε το κλίμα, ας δώσουμε στην συγκεκριμένη περίπτωση μία δόση θυμηδίας: για χάρη αυτού του χαμού, ρίχνεις προσωπικό σφουγγάρισμα, προκαλείς πρόωρες ρυτίδες και ζημιώνεις και την υγεία σου και την τσέπη σου. Όταν τον βρίσκεις όμως, το μαρτύριο τελειώνει, στέκεσαι στα πόδια σου, παίρνεις δυνάμεις και αποφάσεις (μεταξύ άλλων, να βάλεις πλυντήριο και να μειώσεις το κάπνισμα). Αν υπήρχε SELF_ALERT, θα σου έλεγα πως είχες κάπου να στηριχτείς. Σε αυτή την περίπτωση όμως, μόνον εσύ μπορείς να τον βρεις και να του (απο)δείξεις πόσο σου έλειψε.
Είναι φυσική σου ανάγκη
Όλοι ανεξαιρέτως είμαστε βιολογικά προγραμματισμένοι να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε. Μ’ άλλα λόγια, έχουμε πλαστεί ώστε να είμαστε δοτικοί, άλλοι σε μεγαλύτερο και άλλοι σε μικρότερο βαθμό. Έτσι και ο ίδιος μας ο εαυτός χρειάζεται αγάπη. Τώρα ή συμπεριφέρεται σαν ύπουλο θηλυκό, που θέλει πρώτα να μας ψήσει το ψάρι στα χείλη, ή ως αρχαίος φιλόσοφος, στοχεύοντας να μας κάνει να σκεφτούμε. Όποιο πόρισμα κι αν (επιλέξουμε να) βγάλουμε, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο: ο εαυτός μας μας δίνει πίστωση χρόνου, ωσότου αντιληφθούμε τι οφείλουμε να κάνουμε. Μήπως τελικά είναι βαλτός από την φύση;
Ελκύεις ανθρώπους
Σίγουρα έχουμε ακούσει το γνωστό «Αν δεν αγαπάς τον εαυτό σου, πώς περιμένεις να σε αγαπήσουν οι άλλοι;» Από την άλλη λέμε και το «Αν σε αγαπά, θα σε αποδεχτεί γι’ αυτό που είσαι». Το τελευταίο ισχύει αναμφίβολα για τον εαυτό μας μας αγαπάμε γι’ αυτό που είμαστε – πέρα από κάποια αλλαγή αυτοβελτίωσης που θα θελήσουμε να κάνουμε εμείς οι ίδιοι. Όσον αφορά το πρώτο, δε διαφωνούμε ωστόσο, ο άνθρωπος με αγάπη προς τον ίδιο διευκολύνει και τους γύρω του. Αποδεικνύει πως ξέρει να αγαπά, είναι άνετος με αυτό που είναι, μεταδίδει θετική ενέργεια και γίνεται έτσι παράδειγμα για όποιον στέκεται πλάι του.
Σε αυτό το σημείο, κάλλιστα θα μπορούσατε να μπερδέψετε τον «έρωτα» με την αγάπη προς τον εαυτό μας. Οι περισσότεροι μάλιστα θα έφερναν στον νου τους τον Νάρκισσο που ερωτεύθηκε τον εαυτό του και ήρθε το τέλος του. Όμως άλλο έρωτας κι άλλο αγάπη. Μεγάλο κεφάλαιο που δεν αναλυθεί τώρα το μόνο σίγουρο είναι πως η τελευταία μένει, ενώ ο πρώτος ξεθυμαίνει.
Επιπλέον, μιας και τα σοφά ρητά είναι το φετίχ μας, ας φέρουμε στην μνήμη μας το «μηδέν άγαν» του Χίλωνα, την καραμέλα «μέτρον άριστον» του Κλεόβουλου ή την «έλλειψη-μεσότητα-υπερβολή» του Αριστοτέλη. Ποιος ο λόγος να επιδεικνύουμε τη γνώση όταν δεν την ενστερνιζόμαστε στη ζωή μας; Είναι η υπερβολή που αποτελεί εχθρό μας. Στην υπερβολή έφθασε ο Νάρκισσος και χάθηκε. Στην υπερβολή είναι και που ο εγωισμός μεταβάλλεται σε αρνητικό συναίσθημα. Από μόνος του αποτελεί απαραίτητο στοιχείο για την επιβίωση και την εξέλιξή μας στον δυστοπικό κόσμο όπου ζούμε.
Συμπέρασμα; Όπως ο Επιμηθέας ξόδεψε όλα τα καλά στα ζώα, στερώντας τα από τον άνθρωπο, έτσι και εμείς οφείλουμε να μην ξοδέψουμε όλη μας την αγάπη στον εαυτό μας, ώστε να δώσουμε και σε κάποιον άλλον. Αγάπα τον εαυτό σου… μέχρι ένα σημείο. Ποιο είναι αυτό; Μην το google-άρεις (κι αυτό) βρες τα με τον εαυτό σου.
Άντα Τρουλλάκη
