Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας (10 Οκτωβρίου) έχει σκοπό την ευαισθητοποίηση του κοινού για τις ψυχικές ασθένειες. Εορτάστηκε για πρώτη φορά το 1992 κατόπιν πρωτοβουλίας της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Ψυχικής Υγείας. Την ημέρα αυτή διοργανώνονται κάθε χρόνο σε ολόκληρο τον κόσμο εκδηλώσεις με θέμα την ψυχική υγεία, κατά τη διάρκεια των οποίων σχετικοί φορείς και οργανισμοί καλούν τους συμμετέχοντες να προβληματιστούν για τα ψυχικά νοσήματα και να ενημερωθούν για τους τρόπους αντιμετώπισής τους.
Σχεδόν 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι ζουν με ένα ψυχικό νόσημα αλλά η ψυχική υγεία εξακολουθεί να παραμένει μια από τις πιο παραμελημένες πτυχές της υγειονομικής περίθαλψης. Πρέπει να ενισχύσουμε την ικανότητα των υπηρεσιών υγείας να προσφέρουν ποιοτική περίθαλψη σε όσους την έχουν ανάγκη, ιδίως στους νέους. Αυτό περιλαμβάνει υπηρεσίες που βασίζονται στην κοινότητα και την ενσωμάτωση της υποστήριξης για την ψυχική υγεία στην ευρύτερη υγειονομική και κοινωνική φροντίδα.
Advertisment
Η επένδυση στην ψυχική ευεξία σημαίνει επένδυση σε υγιείς και ευημερούσες κοινότητες. Πρέπει επίσης να αντιμετωπίσουμε το στίγμα και τις διακρίσεις – και να άρουμε τα εμπόδια που εμποδίζουν τους ανθρώπους να αναζητήσουν φροντίδα και υποστήριξη.
Καθώς γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, ας την καταστήσουμε παγκόσμια προτεραιότητα και ας δράσουμε επειγόντως, ώστε όλοι, παντού να έχουν πρόσβαση σε ποιοτική φροντίδα ψυχικής υγείας.
Καταρρίπτουμε τα ταμπού
Ένας από τους στόχους της ημέρας είναι να καταρρίψουμε τα στερεότυπα και τα ταμπού γύρω από τη ψυχική υγεία. Είναι 2023, παιδιά! Η ψυχική υγεία είναι το ίδιο σημαντική όσο η σωματική.
Advertisment
Διαχείριση στρες και άγχους
Ειδικά στην εποχή της τεχνολογίας και της καθημερινής πίεσης, η διαχείριση του στρες είναι απαραίτητη. Apps και online πλατφόρμες για mindfulness και meditation μπορούν να κάνουν θαύματα.
Κοινωνική υποστήριξη
Φροντίστε τους αγαπημένους σας και συνάψτε σχέσεις που ενισχύουν την ψυχική σας υγεία και δεν σας φορτώνουν με αρνητικά συναισθήματα. Η κοινωνική υποστήριξη είναι ένας παράγοντας που συχνά υποτιμάται αλλά παίζει καθοριστικό ρόλο στη ψυχολογία μας.
Οι πρωτεργάτες της σημερινής Ψυχικής Υγείας
Παρακάτω θα ασχοληθούμε με τους δύο ίσως πιο σημαντικούς και πιο επιδραστικούς επιστήμονες στον κλάδο της Ψυχολογίας που με τις έρευνες και τις αναλύσεις τους, δημιούργησαν και διαμόρφωσαν τη σύγχρονη μελέτη του ανθρώπινου ψυχισμού. Βεβαίως δεν θα μπορούσαν να είναι άλλοι από τους Carl Jung και Sigmund Freud.
Carl jung
Ο Carl Gustav Jung ήταν ένας Ελβετός ψυχίατρος και ψυχολόγος, γεννημένος το 1875, ο οποίος είχε μια ανεξίτηλη επίδραση στην αναλυτική ψυχολογία. Αρχικά, ήταν στενός συνεργάτης του Sigmund Freud, αλλά αργότερα απομακρύνθηκε από την ψυχαναλυτική σχολή του Freud λόγω θεωρητικών διαφωνιών.
Η σημαντικότερη συνεισφορά του Jung είναι η θεωρία του συλλογικού ασυνείδητου, μιας ψυχικής δομής κοινής σε όλους τους ανθρώπους, γεμάτης αρχέτυπους, οι οποίοι είναι βαθιά ριζωμένοι σύμβολα και ιδέες. Επίσης, ανέπτυξε το Μοντέλο των Τυπολογιών της Προσωπικότητας, το οποίο αργότερα εξελίχθηκε σε διάφορα ψυχομετρικά τεστ, όπως το MBTI (Myers-Briggs Type Indicator).
Η έρευνά του έχει εφαρμογές σε ποικίλα πεδία, από τη θρησκεία και τη μυθολογία μέχρι την τέχνη και τη λογοτεχνία. Παρά τις αμφισβητήσεις που έχει αντιμετωπίσει, η κληρονομιά του Jung παραμένει ένα από τα πιο επιδραστικά έργα στον τομέα της ψυχολογίας.
Η συνεισφορά του στην Ψυχική Υγεία
Συλλογικό Ασυνείδητο: Μια από τις πιο γνωστές ιδέες του Jung είναι η έννοια του συλλογικού ασυνείδητου, που αναφέρεται στην κοινή ψυχολογική κληρονομιά που μοιράζονται όλοι οι άνθρωποι.
Αρχέτυπα: Τα αρχέτυπα είναι βασικά στοιχεία του συλλογικού ασυνείδητου και λειτουργούν ως κοινές ψυχολογικές δομές. Περιλαμβάνουν έννοιες όπως η “Μητέρα”, ο “Ήρωας” και άλλα.
Τυπολογία της Προσωπικότητας: Ανέπτυξε ένα σύστημα τυπολογίας της προσωπικότητας, το οποίο αποτέλεσε τη βάση για διάφορα ψυχολογικά τεστ και αξιολογήσεις, όπως το Myers-Briggs Type Indicator (MBTI).
Διαλεκτική Μέθοδος: Προσπάθησε να συνδυάσει τις αντιθέσεις μέσα στο ψυχικό φάσμα και να δημιουργήσει ένα πληρέστερο πορτρέτο της ανθρώπινης ψυχικότητας.
Δράμα της Αυτο-ανακάλυψης: Εξερεύνησε τη διαδικασία της αυτο-ανακάλυψης και της εξέλιξης της ανθρώπινης ψυχής, προσφέροντας ένα είδος “εσωτερικού χάρτη” για την αυτοβελτίωση.
Σύγκρουση και Συμβίβαση: Έδωσε έμφαση στη σημασία της συνειδητοποίησης και της ενσωμάτωσης των αντιθετικών πτυχών της προσωπικότητας
Sigmund Freud
Ο Sigmund Freud, γεννημένος το 1856 στην Πράγα, ήταν ο πατέρας της ψυχανάλυσης και ένας από τους πιο επιδραστικούς στοχαστές του 20ού αιώνα. Εργάστηκε αρχικά ως νευρολόγος, αλλά γρήγορα προσανατολίστηκε στην εξερεύνηση της ανθρώπινης ψυχικής δραστηριότητας.
Η βασική του ιδέα ήταν ότι πολλές ανθρώπινες συμπεριφορές και ψυχικά προβλήματα είναι το αποτέλεσμα ασυνείδητων διεργασιών. Εισήγαγε τις έννοιες της ταυτότητας, του ΕΓΩ και του ΥΠΕΡΕΓΩ, οι οποίες αποτελούν την δομή της ψυχής, και ανέπτυξε την τεχνική της ελεύθερης συσχέτισης για να αποκαλύψει το ασυνείδητο.
Το έργο του Freud περιελάμβανε επίσης θεωρίες σχετικά με τη σεξουαλικότητα, την παιδική σεξουαλική ανάπτυξη και το Oedipus complex, ιδέες που προκάλεσαν αμφισβήτηση αλλά και πολλές συζητήσεις.
Παρά τις κριτικές και τις αμφισβητήσεις που αντιμετώπισε κατά τη διάρκεια της ζωής του και μετά το θάνατό του, η επίδραση του Freud στην ψυχολογία, τη φιλοσοφία, τη λογοτεχνία και ακόμη και στις κοινωνικές επιστήμες, παραμένει αδιαμφισβήτητη.
H συνεισφορά του στην Ψυχική Υγεία
Το Μοντέλο της Ψυχής: Διαμόρφωσε το μοντέλο της ψυχής σε τρία τμήματα: το Εκείνο, το Εγώ και το Υπερεγώ.
Μηχανισμοί Άμυνας: Εισήγαγε την ιδέα ότι οι άνθρωποι χρησιμοποιούν συγκεκριμένους “μηχανισμούς άμυνας” για να αντιμετωπίσουν το άγχος και το στρες.
Σεξουαλικότητα: Freud έδωσε ιδιαίτερη σημασία στη σεξουαλικότητα και τον τρόπο με τον οποίο αυτή επηρεάζει την ανθρώπινη συμπεριφορά και τη ψυχολογία.
Ερμηνεία ονείρων: Η ερμηνεία των ονείρων είχε κεντρική θέση στη θεωρία του Freud, θεωρώντας τα ως παραθυράκια προς το ασυνείδητο.
Ψυχοθεραπεία και Ψυχανάλυση: Ο Freud ανέπτυξε την τεχνική της ελεύθερης συσχέτισης και άλλες μεθόδους ψυχοθεραπείας που στόχευαν στην ανακάλυψη και επεξεργασία υποσυνείδητων συναισθημάτων και σκέψεων.
Στάδια Ψυχοσεξουαλικής Ανάπτυξης: Freud θεωρούσε ότι η ανάπτυξη της προσωπικότητας διέρχεται από διάφορα στάδια, από την παιδική ηλικία μέχρι την ενηλικίωση.
Καθημερινή Ψυχολογία: Οι θεωρίες του Freud επηρέασαν ακόμα και την καθημερινή ψυχολογία, καθιστώντας τους όρους “Φροϋδικό Ολίσθημα” ή “Οιδιπόδειο Σύμπλεγμα” μέρος του λεξιλογίου μας.
10 ενδιαφέροντα στοιχεία για την ψυχική υγεία
Ιπποκράτης: Στην αρχαία Ελλάδα, ο Ιπποκράτης ήταν από τους πρώτους που προσπάθησαν να εξηγήσουν τις ψυχικές διαταραχές ως το αποτέλεσμα φυσιολογικών διεργασιών και όχι ως έργο των θεών.
Μεσαιωνική Εποχή: Στον Μεσαίωνα, οι “μάγισσες” και οι “αιρετικοί” συχνά κατηγορούνταν για ψυχικές διαταραχές και θεραπεύονταν μέσω εξορκισμών και βασανιστηρίων.
Βεδική Ιατρική: Στην αρχαία Ινδία, η βεδική ιατρική περιελάμβανε την ψυχική υγεία ως σημαντικό στοιχείο της γενικής υγείας.
Ασυλα: Τα πρώτα ψυχιατρικά νοσοκομεία κατασκευάστηκαν στην Ευρώπη κατά τον 17ο αιώνα, αλλά συχνά ήταν περισσότερο φυλακές παρά θεραπευτικά κέντρα.
Φρενολογία: Στον 19ο αιώνα, η φρενολογία, η οποία προσπαθούσε να συσχετίσει τις περιοχές του εγκεφάλου με συγκεκριμένες ψυχικές ικανότητες ή χαρακτηριστικά, ήταν δημοφιλής αλλά τελικά αποδείχτηκε ψευδής.
Σιγμούντ Φρόιντ: Η εμφάνιση της ψυχανάλυσης στον 20ο αιώνα άλλαξε ριζικά την κατανόηση και τη θεραπεία της ψυχικής υγείας.
Αντιψυχωτικά Φάρμακα: Τη δεκαετία του 1950, τα πρώτα αντιψυχωτικά φάρμακα άρχισαν να χρησιμοποιούνται, επιτρέποντας τη μεγάλη κλίμακα νοσηλεία εκτός νοσοκομείου.
Δικαιώματα Ασθενών: Στα τέλη του 20ου αιώνα, άρχισαν να διαμορφώνονται νόμοι και κατευθυντήριες γραμμές για την προστασία των δικαιωμάτων των ασθενών με ψυχικές διαταραχές.
Ολιστική Προσέγγιση: Σήμερα, η θεραπεία της ψυχικής υγείας περιλαμβάνει μια ολιστική προσέγγιση, από φαρμακευτική αγωγή μέχρι ψυχοθεραπεία και τεχνικές διαχείρισης του στρες.
Ψηφιακή Ψυχιατρία: Οι τεχνολογίες, όπως οι εφαρμογές για την ψυχική υγεία και η τηλεψυχιατρία, είναι ολοένα και πιο διαδεδομένες, καθιστώντας την πρόσβαση στη θεραπεία πιο εύκολη από ποτέ.
