H έμφυτη δημιουργική ιδιοφυΐα μας καταπιέζεται από τη στιγμή που γεννιόμαστε. Ο Dr. George Land παρουσίασε τα συγκλονιστικά αποτελέσματα ενός τεστ δημιουργικότητας που αναπτύχθηκε για τη NASA, αλλά στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε για να εξετάσει τους μαθητές σχολείων.
Η NASA επικοινώνησε με τους Dr George Land και Beth Jarman, για να αναπτύξουν ένα τεστ υψηλής εξειδίκευσης που θα τους έδινε τα μέσα, για να αξιολογήσουν αποτελεσματικά τη δημιουργική δυναμική των επιστημόνων και των μηχανικών της NASA. Το τεστ αποδείχτηκε εξαιρετικά αποτελεσματικό για τους σκοπούς της NASA, αλλά οι επιστήμονες έμειναν με κάποιες ερωτήσεις: από πού προέρχεται η δημιουργικότητα; Οι άνθρωποι γεννιόμαστε με αυτή ή διδάσκεται; Ή προέρχεται από την εμπειρία μας;
Advertisment
Στη συνέχεια, οι επιστήμονες χορήγησαν το τεστ σε 1.600 παιδιά 4 και 5 ετών. Αυτό που βρήκαν τους σόκαρε. Πρόκειται για ένα τεστ που εξετάζει την ικανότητα να βρίσκουμε νέες, διαφορετικές και καινοτόμες ιδέες σε προβλήματα. Ποιο ποσοστό αυτών των παιδιών πιστεύετε ότι ανήκαν στην κατηγορία της ιδιοφυούς φαντασίας;
Σχεδόν το 98%!
Τα ενδιαφέροντα στοιχεία πίσω από τα αποτελέσματα
Αλλά αυτή δεν είναι ολόκληρη η ιστορία. Οι επιστήμονες εντυπωσιάστηκαν τόσο που αποφάσισαν να διεξάγουν μια διαχρονική- διαμήκης μελέτη και εξέτασαν τα παιδιά ξανά μετά από πέντε χρόνια, όταν ήταν 10 ετών πια. Το αποτέλεσμα; Μόνο το 30% των παιδιών πια ανήκε στην κατηγορία της ιδιοφυούς φαντασίας. Και όταν τα παιδιά εξετάστηκαν στα 15 τους χρόνια, το ποσοστό είχε πέσει στο 12%.
Advertisment
Και τι ισχύει για εμάς τους ενήλικες; Πόσοι από εμάς διατηρούμε επαφή με τη δημιουργική μας πλευρά μετά από τόσα χρόνια σχολικής εκπαίδευσης; Δυστυχώς, μόνο το 2%.
Και για όσους αμφισβητούν τη συνέπεια αυτών των αποτελεσμάτων- ή πιστεύουν ότι πρόκειται για απομονωμένα συμβάντα- αυτά τα αποτελέσματα στην πραγματικότητα έχουν επαναληφθεί πολλές φορές σε πολλές έρευνες, όπως και τα απογοητευτικά αποτελέσματά τους: το σχολικό σύστημα, η εκπαίδευση μας κλέβει τη δημιουργική μας ιδιοφυΐα.
Οι λόγοι πίσω από αυτό δεν είναι δύσκολο να γίνουν αντιληπτοί• το σχολείο πρόκειται για έναν θεσμό που είναι ιστορικά αποδεδειγμένο ότι σκοπός του είναι η εξυπηρέτηση των επιθυμιών της άρχουσας τάξης και όχι των κοινών ανθρώπων. Για να διατηρηθεί ο πολυτελής τρόπος ζωής της ελίτ, μιας ελίτ που συνεισφέρει ελάχιστα, αλλά απολαμβάνει τα περισσότερα, τα παιδιά χρειάζεται να υποστούν έμμεσα σε πλύση εγκεφάλου για να αποδεχτούν το άπληστο σύστημα της τεχνητής έλλειψης, της ατέλειωτης εκμετάλλευσης και του αδιάκοπου πολέμου.
Μπορούμε να ανακτήσουμε τη δημιουργικότητά μας;
Ο Land λέει ότι έχουμε την ικανότητα, αν το θέλουμε, να φτάσουμε και πάλι το 98%. Απ’ όσα έχουν βρει από τις έρευνες με παιδιά και από τον τρόπο που ο εγκέφαλος λειτουργεί, υπάρχουν δύο είδη σκέψης που λαμβάνουν χώρα στον εγκέφαλο. Και τα δύο μοτίβα χρησιμοποιούν διαφορετικές δομές του εγκεφάλου και πρόκειται για ξεχωριστές πορείες με την έννοια ότι διαμορφώνουμε με άλλο τρόπο το νου μας.
Η μία ονομάζεται αποκλίνουσα- είναι η φαντασία, που χρησιμοποιείται για την παραγωγή νέων πιθανοτήτων. Η άλλη ονομάζεται συγκλίνουσα- είναι όταν κάνετε μια κριτική, παίρνετε μια απόφαση, ερευνάτε κάτι, επικρίνετε, αξιολογείτε. Ο αποκλίνων τρόπος σκέψης λειτουργεί σαν ένας επιταχυντής και ο συγκλίνων τρόπος σκέψης είναι το φρένο στις καλύτερές μας προσπάθειες. «Βρήκαμε ότι αυτό που συμβαίνει σε αυτά τα παιδιά, καθώς τα εκπαιδεύουμε, είναι ότι τα διδάσκουμε να θέτουν σε λειτουργία και τους δύο τρόπους σκέψης την ίδια στιγμή», αναφέρει η Land.
Όταν κάποιος σας ζητά να σκαρφιστείτε νέες ιδέες, καθώς τις βρίσκετε, αυτό που μαθαίνετε κυρίως στο σχολείο είναι να εξετάζετε και να βλέπετε αμέσως: «Το προσπαθήσαμε αυτό και πιο πριν», «είναι απαίσια ιδέα», «δεν θα λειτουργήσει» κλπ. Αυτό είναι το πρόβλημα και αυτό είναι που πρέπει να σταματήσουμε να κάνουμε.
«Όταν εξετάζουμε το εσωτερικό του εγκεφάλου, βλέπουμε ότι οι νευρώνες πολεμούν ο ένας τον άλλο και στην ουσία μειώνουν τη δύναμη του εγκεφάλου, επειδή συνεχώς κρίνουν, λογοκρίνουν και φιλτράρουν», τονίζει η Land. «Αν λειτουργούμε υπό φόβο, χρησιμοποιούμε ένα μικρό μέρος του εγκεφάλου μας, αλλά όταν χρησιμοποιούμε τη δημιουργική σκέψη, ο εγκέφαλός μας φωτίζεται ολόκληρος».
Ποια είναι η λύση;
Χρειάζεται να βρούμε εκείνο τον πεντάχρονο εαυτός μας και πάλι. Εκείνη η ικανότητα που είχαμε ως παιδιά ποτέ δεν εξαφανίστηκε πλήρως. «Είναι κάτι που εξασκείτε κάθε μέρα που ονειρεύεστε», μας υπενθυμίζει ο Land. Πώς θα το καταφέρετε; Ο Land μας προκαλεί να πάρουμε όλοι ένα αντικείμενο ή ένα πρότζεκτ, να φωνάξουμε εκείνο τον 5χρονο εαυτό μας και να του ζητήσουμε να βρει όσες περισσότερες πρωτότυπες και τρελές ιδέες, για να βελτιώσει το έργο μας.
