5) Πείραμα του Asch (1953)
Λίγο πολύ, το συγκεκριμένο πείραμα είναι γνωστό. O Solomon Asch, καθηγητής πανεπιστημίου, ζήτησε από τους φοιτητές του, να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο, σχετικά με ερωτήσεις τύπου:
Advertisment
Ποια από τις γραμμές δεξιά, είναι ίδια με τη γραμμή στα αριστερά
Το πείραμα στην όλη υπόθεση, είναι κατά πόσον ο φοιτητής θα παραμείνει ανεπηρέαστος, αν μάθει πως οι τρεις προηγούμενοι απάντησαν την B! Μαντέψτε; Το 33% των φοιτητών, απάντησε λάθος….
Advertisment
4) Το πείραμα του καλού Σαμαρίτη (1973)
Την ιστορία του καλού Σαμαρίτη, λίγο – πολύ τη γνωρίζουμε όλοι. Μεταφερόμαστε λοιπόν σε θεολογική σχολή στις Η.Π.Α. όπου οι καθηγητές ψυχολογίας John Darley και C. Daniel Batson, χώρισαν τους φοιτητές σε δύο ομάδες και τους ανέθεσαν, δύο διαφορετικές εργασίες. Η πρώτη αφορούσε την παρουσίαση της ιστορίας του καλού Σαμαρίτη, η δεύτερη, τις επαγγελματικές προοπτικές που προσφέρει η θεολογία. Στην ομάδα με τον καλό Σαμαρίτη τους ανατέθηκε πολύ λίγος χρόνος για την προετοιμασία της εργασίας. Αντίθετα, τα μέλη της άλλης ομάδας, είχαν πολλές μέρες μπροστά τους.
Βγαίνοντας από το κτίριο, συνάντησαν έναν άνθρωπο που έδειχνε να έχει επείγουσα ανάγκη βοήθειας. Ε λοιπόν, τα μέλη της ομάδας του «Σαμαρείτη», επειδή βιάζονταν (παρά το θέμα της εργασίας) δεν έδειξαν πρόθυμοι να ασχοληθούν με τον άνθρωπο που τους είχε ανάγκη. Αντίθετα τα μέλη της άλλης ομάδας, έδειξαν ιδιαίτερο ζήλο…
(Συγκεκριμένα το 63% από αυτούς που ήταν απολύτως χαλαροί έδωσε κάποιας μορφής βοήθεια (υπήρχε κλίμακα από τους ερευνητές ανάλογα με το μέγεθος της βοήθειας). Το 45% από αυτούς που βιάζονταν λίγο, βοήθησε. Και μόλις το 10% από αυτούς που βιάζονταν πολύ σταμάτησαν να βοηθήσουν)
Κάποιος θα έλεγε «Σπάστε τα ρολόγια», ενώ και εγώ θα δικαιολογούσα «Άντε να αργήσω να φτάσω στην εξεταστική και να πω στον καθηγητή ότι άργησα επειδή βοηθούσα έναν συνάνθρωπο…». Χάλια και ντροπή μας…
3) Το πείραμα της απάθειας του παρευρισκομένου (1968)
Αφορμή για το πείραμα, στάθηκε η δολοφονία μίας νεαρής γυναίκας το 1964, με 38 (!) αυτόπτες μάρτυρες, που έμειναν απαθείς κατά τη διάρκεια της πράξης.
Έτσι λοιπόν, οι John Darley και Bibb Latane αποφάσισαν να κάνουν το εξής πείραμα. Ζήτησαν από εθελοντές, να λάβουν μέρος σε μία συζήτηση όπου θα συζητούσαν με αγνώστους πολύ προσωπικά θέματα (όπως ας πούμε το μέγεθος του μορίου τους κτλ κτλ). Κάθε συνομιλητής, θα ήταν σε διαφορετικό δωμάτιο και θα συζητούσαν μέσω ενδοεπικοινωνίας.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, ένας από τους συνομιλητές θα πάθαινε κρίση επιληψίας. Πώς θα αντιδρούσαν οι συνομιλητές του;
Όταν η συζήτηση γινόταν μεταξύ δύο ατόμων και ο ένας πάθαινε επιληψία, το 85% των συνομιλητών, έβγαινε από το δωμάτιο και έψαχνε να τον βρει και να τον βοηθήσει. Όταν όμως τους δινόταν η εντύπωση πως τους ακούν ακόμα 3 άτομα, μόλις το 31% βγήκε από το δωμάτιο αναζητώντας τον χρήζοντα βοήθειας.
Μιλάω τώρα, ας πάει κάποιος άλλος…
2) Το πείραμα της φυλακής του Stanford (1971)
Ο καθηγητής Philip Zimbardo, αποφάσισε να πραγματοποιήσει ένα πείραμα, στο οποίο εκ πρώτης άποψης, τίποτα δεν θα μπορούσε να πάει στραβά. Έβαλε αγγελία στις εφημερίδες, ζητώντας νέους, υγιείς (σωματικά και ψυχικά), να παίξουν ένα «παιχνίδι», στο οποίο άλλοι θα συμμετείχαν ως κρατούμενοι και άλλοι ως σωφρονιστικοί υπάλληλοι. Μετέτρεψε λοιπόν το τμήμα ψυχολογίας του Stanford σε φυλακή. Μάλιστα συμμετείχε στο πείραμα, ως επιστάτης της φυλακής.
Tην πρώτη μέρα, όλα κυλούσαν καλά. Τη δεύτερη όμως, οι «κρατούμενοι» ξεκίνησαν μία απεργία για τις συνθήκες κράτησης. Όταν οι φύλακες πληροφορήθηκαν την είδηση, άρχισαν να απαντούν με… βία! Ναι, καλά ακούσατε, με βία! Υπέβαλλαν στους «κρατούμενους» βασανιστήρια, όπως να κοιμούνται γυμνοί στο μπετό, να χρησιμοποιούν για τουαλέτα το δωμάτιό τους και να καθαρίζουν τις τουαλέτες τους, με γυμνά χέρια! Ναι, καλά καταλάβατε, χωρίς κανέναν λόγο. Απλά επειδή είχαν μπει στο πετσί του ρόλου!
Την επόμενη μέρα, ανακοίνωσαν στους «κρατούμενους», ότι η αίτηση αποφυλάκισης, δεν έγινε δεκτή. Αντί αυτοί, να παραιτηθούν του πειράματος, ξεκίνησαν ακόμα πιο σφοδρές μάχες με εξίσου σκληρά αντίποινα από τους «φύλακες».
Τελικά, στην παράνοια, έβαλε τέλος, η σύντροφος του επιστήμονα, που κατήγγειλε τα όσα συνέβαιναν. Αν πάντως θεωρείτε πως είχε σώας τας φρένας, επιτρέψτε μου να αμφιβάλω, καθώς αργότερα τον παντρεύτηκε τον λεβέντη…
1) Το πείραμα του Milgram
Τέλος το πείραμα του Milgram, δείχνει τη δύναμη των… εντολών. Και εξηγούμαι.
Οι εθελοντές μας, αυτή τη φορά, είχαν απλώς, να εκτελέσουν εντολές. Σαν τις εντολές, που εκτελούσαν οι Ναζί, οι Ματατζήδες και οποιοιδήποτε άλλοι χρησιμοποιούν τη δικαιολογία «Εγώ εντολές εκτελώ».
Βρισκόμαστε λοιπόν, σε μία αίθουσα ανάκρισης. Κάθε φορά που ο ηθοποιός – ανακρινόμενος, έδινε μία απάντηση που δεν μας έπειθε, ο εργαστηριάς έδινε την εντολή, να πατήσουν το κουμπί, προκαλώντας ηλεκτροσόκ. Μάλιστα σε κάθε λάθος απάντηση το επόμενο ηλεκτροσόκ, ήταν ισχυρότερο. Ξεκινούσε από τα 45 Volt και έφτανε ως τα 300, ενώ ο εθελοντής, γνώριζε πως τα 100, μπορούν να αποβούν μοιραία….
Το αποτέλεσμα της έρευνας; Το 66% των εθελοντών, δε σταματούσαν τα ηλεκτροσόκ, σε έναν random τύπο, που δεν ήξεραν, απλά επειδή τους έλεγαν «Συνέχισε, είναι οκ». Δε δίσταζαν να πατήσουν το κουμπί, ακόμα και αν ήξεραν, πως θα σκοτώσουν τον άνθρωπο που έχουν απέναντί τους .Ο ηθοποιός, χτυπιόταν, προσποιούνταν ανακοπή καρδιάς και όμως συνέχιζαν… Γιατί; Γιατί απλώς τους το είπε ο υπεύθυνος!
Καλή συνέχεια, ανθρωπότητα…
Γ. Τσαλίκης
______
Αντικλείδι , https://antikleidi.com
