Υπήρξαν φορές μετά από μία περίπτωση που ευχήθηκες να τη χειριζόσουν διαφορετικά; Νιώθεις συχνά ότι οι άλλοι σε παραβλέπουν; Χάνεις ποτέ την υπομονή σου χωρίς να καταφέρεις να περάσεις ένα μήνυμα; Τότε ίσως να υπάρχει μια αδυναμία στον τομέα της Διεκδικητικότητας.
Η Διεκδικητικότητα είναι η απευθείας και ειλικρινής έκφραση συναισθημάτων (τόσο θετικών όσο και αρνητικών), γνώμης και δικαιωμάτων χωρίς αγωνία και άγχος μήπως και θυμώσουν κάποια άλλα άτομα.
Είναι η υποστήριξη του εαυτού με τρόπο που δεν παραβιάζει τα βασικά δικαιώματα κάποιου άλλου ατόμου και το άτομο αντιμετωπίζει τη ζωή με μια προσέγγιση που του επιτρέπει να διατηρήσει ή να ξαναποκτήσει τον έλεγχο της ζωής του, κάτι που θα οδηγήσει σε ψηλότερο επίπεδο αυτοπεποίθησης και την αίσθηση ότι μπορεί να αποφασίζει την πορεία της ζωής του.
Advertisment
Για να κατορθώσει ένα άτομο να πετύχει στην επικοινωνία της διεκδίκησης των βασικών του δικαιωμάτων και προσωπικών επιθυμιών χρειάζεται ένα επίπεδο αυτοεκτίμησης και αυτογνωσίας το οποίο πηγάζει από την πίστη ότι είσαι ένα άτομο που αξίζει και ότι δικαιούσαι ό,τι καλύτερο έχει για να σου προσφέρει η ζωή. Το άτομο μαθαίνει για τις αδυναμίες και δυνατότητες μέσα από αυτοκριτική και αυτοεξέταση. Για να αποδείξει ένα άτομο στους άλλους ότι είναι δυνατό πρέπει πρώτα να το πιστέψει το ίδιο το άτομο. Το πρώτο βήμα είναι να ανακαλύψει ποιοι τομείς χρειάζονται επεξεργασία (π.χ. αν φοβάται την κριτική) και εάν αποφεύγει τις συζητήσεις λόγω άγχους. Ακολούθως μπορεί να δουλέψει με σκοπό την ενδυνάμωση του συγκεκριμένου τομέα και να ζητήσει στήριξη είτε από ειδικούς είτε από φίλους εάν τους εξηγήσει τι είναι αυτό ακριβώς που προσπαθεί να κάνει.
Εάν ένα άτομο δεν ξέρει πώς να διεκδικεί τα δικαιώματα, θέλω και γνώμες του, τότε πιθανότατα να βιώσει:
Κατάθλιψη από θυμό που στρέφεται προς τον εσωτερικό του κόσμο, αίσθημα αδυναμίας, απελπισίας και χωρίς έλεγχο της ζωής του.
[arrow_list]
- Απογοήτευση
- Θυμό/Βία/Επιθετικότητα αφού ο θυμός που έχει μαζευτεί, σε κάποιο σημείο θα εκραγεί.
- Άγχος και αγωνία που οδηγούν σε αποφυγή καταστάσεων και ατόμων.
- Εχθρότητα προς άτομα που νιώθεις ότι σε εκμεταλλεύτηκαν.
- Αδύνατες και φτωχές σχέσεις.
- Σωματικά προβλήματα: Πονοκέφαλους, νευραλγίες, ψηλή πίεση.
- Οικογενειακά προβλήματα [/arrow_list]
Η έλλειψη διεκδικητικότητας και τα προαναφερόμενα πιθανά αποτελέσματα της ίσως σαν επακόλουθο να προκαλέσουν προβλήματα σε σημαντικές σχέσεις. Ένα άτομο που έχει δυσκολίες στον τομέα αυτό, τότε ίσως μπορεί να είναι επιλεκτικά διεκδικητικό σε κάποιες περιπτώσεις. Όσο πιο σημαντική είναι η σχέση τόσο πιο σημαντικό είναι να υπάρχει η διεκδικητικότητα.
Advertisment
Η Διεκδικητικότητα είναι διαφορετική από την επιθετικότητα/επιβλητικότητα όπου ένα άτομο διεκδικεί τα δικαιώματα του με τέτοιο τρόπο που καταπατά τα δικαιώματα των άλλων στην διαδικασία (με προσβολή ή γελοιοποίηση).
Ερωτηματολόγιο Αξιολόγησης Διεκδικητικής Συμπεριφοράς
Αξιολογήστε τον εαυτό σας με τις ακόλουθες προτάσεις με βάση αυτά που σας αντιπροσωπεύουν περισσότερο.
1 = Ποτέ 2 = Κάποτε 3 = Συνήθως 4 = Πάντα
1. ___ Είναι εύκολο για άλλους να με εκμεταλλευτούν.
2. ___ Υπάρχουν μερικοί άνθρωποι γύρω μου που μου κάνουν αστεία και με υποτιμούν συχνά.
3. ___ Διστάζω να εκφραστώ σε άλλους γιατί φοβούμαι ότι θα νομίσουν ότι είμαι εχθρικός απέναντι τους.
4. ___ Οι άνθρωποι γύρω μου λένε ότι παρεξηγώ αυτά που μου λένε.
5. ___ Όταν λέω μια πρόταση, ακούγεται λες και ρωτώ κάτι.
6. ___ Βλέπω το πάτωμα ή σταυρώνω τα χέρια όταν μιλώ σε άλλους.
7. ___ Αρχίζω τις προτάσεις μου με «Μπορεί να είμαι λανθασμένος αλλά…» ή «Μπορεί να είναι ηλίθια η ερώτηση μου αλλά…».
8. ___ Μιλώ πολύ και δίνω πολλές πληροφορίες όταν εξηγώ κάτι.
9. ___ Μειώνω και αποφεύγω κοπλιμέντα που μου δίνονται.
10. ___ Αποφεύγω να δείχνω δυσανασχέτηση ή δυσαρέσκεια γιατί φοβάμαι ότι οι άλλοι θα πουν ότι είμαι πολύ ευαίσθητος/η ή να με κρίνουν με άλλο τρόπο.
11. ___ Μένω σιωπηλός/ή για να κρατώ την ηρεμία όταν είμαι με άλλους.
12. ___ Οι άλλοι με κάνουν και νοιώθω ένοχο/η όταν λέω «Όχι» σε κάτι που θα μου ζητηθεί.
13. ___ Νοιώθω την ανάγκη να δίνω εξηγήσεις (αληθείς και μη) όταν λέω «Όχι».
14. ___ Δίνω πολλαπλούς λόγους και όχι μια απλή διευκρίνιση όταν λέω «Όχι».
15. ___ Λέω «Ναι» ενώ θέλω να πω «Όχι».
16. ___ Νοιώθω ένοχος/η όταν λέω «Όχι».
17. ___ Δίνω υποσχέσεις για τις οποίες μετά μετανιώνω.
18. ___ Επιτρέπω στον εαυτό μου να νοιώσει την πίεση για να πάρει βιαστικές αποφάσεις.
19. ___ Αντιδρώ συναισθηματικά αντί να διαλέγω προσεχτικά τις λέξεις μου.
20. ___ Νοιώθω την ανάγκη να πραγματοποιήσω υποσχέσεις τις οποίες έδωσα, άσχετα με το αν νοιώθω άσχημα ότι έδωσα την υπόσχεση μου.
21. ___ Δέχομαι αυτό που μου προσφέρεται ακόμα και όταν δεν είναι αυτό που ζήτησα ή αυτό που περίμενα.
22. ___ Μένω σιωπηλός/ή όταν νοιώθω ότι κάποιος μου συμπεριφέρθηκε με αδικία.
23. ___ Επιτρέπω στον εαυτό μου να ταλαιπωρηθεί γιατί θέλω να αποφύγω συγκρούσεις με άλλους.
24. ___ Αποφεύγω να εκφράζω τα συναισθήματά μου ευθέως.
25. ___ Ζητάω από φίλους και άλλους συγγενείς να με υποστηρίξουν όταν δεν νοιώθω καλά να μιλήσω εγώ.
26. ___ Νοιώθω ότι με το να αρχίζω τις φράσεις μου με «Ο/Η σύντροφος μου (φίλος, πατέρας, μητέρα)…» ή «Ο εργοδότης μου…», δίνω στις λέξεις μου πιο πολύ σημασία.
27. ___ Σκέφτομαι τα πράγματα που έπρεπε να πω σε μια συζήτηση μετά που τελειώνει η συζήτηση και νοιώθω άσχημα.
28. ___ Αντιδρώ αμυντικά όταν νοιώθω ότι κάποιος με κατηγορεί άδικα.
29. ___ Δεν μπορώ να σκεφτώ έξυπνες και γρήγορες απαντήσεις σε αγενή σχόλια.
30. ___ Υποφέρω μέσα στη σιωπή μου όταν με κρίνουν άδικα, με μειώνουν ή με προσβάλουν.
31. ___ Νοιώθω άβολα να με επαινούν για πράγματα που συμπλήρωσα με επιτυχία ή βραβεύτηκα.
32. ___ Νοιώθω πιο άβολα να διεκδικήσω κάτι στη δουλειά μου παρά οπουδήποτε αλλού.
33. ___ Νοιώθω πολύ άβολα να πω «Όχι» όταν το αφεντικό μου μου ζητά πράγματα παράλογα,ή πράγματα που θα δυσκολέψουν την καθημερινότητά μου π.χ μετά τη δουλειά.
34. ___ Χάνω το θάρρος μου και δεν λέω αυτά που θέλω να πω όταν βρεθώ σε μια απρόσμενη ή απειλητική κατάσταση.
35. ___ Όταν νοιώθω αμηχανία για ένα γεγονός, έχω αμφιβολίες ως προς το κατά πόσο μπορώ να αντιδράσω επιτυχώς σε κάποιες καταστάσεις.
Όσες πιο πολλές απαντήσεις σας είναι 3 ή 4, τόση πιο πολλή δουλειά χρειάζεστε με τη διεκδικητικότητά σας.
Τεχνικές
[arrow_list]
- Πριν αποφασίσεις να υιοθετήσεις τη διεκδικητική συμπεριφορά πρέπει να αποφασίσεις εάν θα αντέξεις τις πιθανές συνέπειες. Κάποια άτομα ίσως να αντιδράσουν αρνητικά.
- Χρησιμοποίησε διεκδικητική «γλώσσα» του σώματος (μη λεκτική συμπεριφορά).
- Κοίταξε το άλλο άτομο στα μάτια
- Στάσου ή κάτσε χωρίς να χρησιμοποιείς υποτιμητικές χειρονομίες
- Να έχεις ευχάριστη αλλά σοβαρή έκφραση προσώπου, με φωνή ήρεμη και όχι με τόνο που να προκαλεί τη λύπηση.
- Έρευνες έχουν δείξει πως 7% της ανθρώπινης επικοινωνίας είναι μη λεκτική και 93% μη λεκτική (τόνος φωνής, εκφράσεις προσώπου και σώματος.
- Χρησιμοποίησε το «ΕΓΩ» αντί το «ΕΣΥ» (Εγώ θα ήθελα… αντί Εσύ πάντα…)
- Χρησιμοποίησε περιγραφή γεγονότων και όχι κριτική
- Αναγνώρισε πώς νιώθεις και τι χρειάζεσαι και ανάφερε το σε άλλο(α) άτομο(α)
- Μάθε να λες ΟΧΙ: Όχι ευχαριστώ, όχι αυτή τη φορά, θα προτιμούσα να μην, κλπ.
- Άκουσε τι είναι αυτό που σου λέει κάθε άτομο προσεκτικά
- Διάλεξε τη σωστή ώρα για να μεταφέρεις κάποιο μήνυμα
- Μπορείς να διαφωνήσεις με κάποιο άτομο χαμογελώντας και με ηρεμία
- Μπορείς να ρωτάς ΓΙΑΤΙ και να ζητάς εξηγήσεις
- Αν έκανες κάτι το οποίο νιώθεις πως θες να μοιραστείς επέτρεψε στους άλλους να το μάθουν (μια επιτυχία σου, κάτι που σε έκανε να χαρείς)
- Διατήρησε την ηρεμία σου. Το άγχος και η αγωνία δεν μπορούν να συνυπάρξουν με την διεκδικητικότητα.[/arrow_list]
Η διαδικασία του να γίνει ένα άτομο διεκδικητικό διαρκεί μια ζωή και χρειάζεται εμπιστοσύνη προς τον εαυτό και για τα πρώτα βήματα και για τη συνέχεια. Χρειάζεται πρακτική η οποία θα ήταν βοηθητικό να ξεκινήσει με πιο εύκολες καταστάσεις ούτως ώστε να αναπτυχθεί αυτοπεποίθηση στον τομέα αυτό για να έχεις την ικανότητα να χειρίζεσαι πιο δύσκολες καταστάσεις αργότερα. Εάν θέλεις να ανταποκρίνονται οι άνθρωποι στις ιδέες και ανάγκες σου, τότε θα ήταν καλό να μπορείς να πεις τι είναι αυτό που θες και να το πεις με τρόπο που θα κάνει τους άλλους να ανταποκριθούν. Όταν η Διεκδικητικότητα γίνει συνήθειο, τότε δεν θα χρειάζεται να χρησιμοποιείς τις τεχνικές σε μεγάλο βαθμό. Όσο εξασκείσαι είναι πιθανόν να νιώθεις περισσότερο αυτοσεβασμό. Το καλύτερο κομμάτι είναι ότι οι υπόλοιποι άνθρωποι θα αναγνωρίσουν ότι σέβεσαι τον εαυτό σου και θα σου συμπεριφέρονται με σεβασμό.
Δικαιώματα
[arrow_list]
- Να πεις όχι σε κάτι που σου έχει ζητηθεί
- Να μη δίνεις δικαιολογία για κάθε τι που κάνεις
- Να σταματήσεις τους άλλους από το να έχουν υπερβολικές απαιτήσεις από σένα
- Να ζητήσεις από τους άλλους να ακούσουν την άποψη σου σε μια συζήτηση
- Να ζητήσεις από τους άλλους να διορθώσουν λάθη που σε επηρέασαν
Να αλλάξεις γνώμη - Να ζητήσεις από τους άλλους να συμβιβαστούν παρά να πάρουν απλά αυτό που θέλουν.
- Να ζητάς από τους άλλους να κάνουν πράγματα για σένα
- Να επιμένεις για μια επιθυμία σου εάν δεν σου δίνουν σημασία
- Να είσαι/μείνεις μόνος/η
- Να διατηρήσεις την αξιοπρέπεια σου σε σχέσεις και να ζητάς σεβασμό
- Να αξιολογήσεις τη συμπεριφορά σου και να μην ακούς απλά την κριτική των άλλων
- Να κάνεις λάθη και να αναλαμβάνεις ευθύνη για αυτά
- Να αποφεύγεις την εκμετάλλευση από άλλους
- Να διαλέγεις τους/τις φίλους/ες σου χωρίς να ζητάς έγκριση από γονείς και γνωστούς
- Να αναφέρεις σε άλλους πώς νιώθεις χωρίς να φοβάσαι
- Να υποστηρίξεις τον εαυτό σου
- Να κάνεις κριτική εκεί που χρειάζεται
- Να θυμώνεις όταν σου συμπεριφερθούν άσχημα
- Να παίρνεις τις αποφάσεις για τη ζωή σου και να τη ζεις όπως εσύ θες (φτάνει να μην πληγώνεις άλλα άτομα και να μην καταπατάς τα δικαιώματα τους).[/arrow_list]
