Αν μέσω της αυτοπαρατήρησης και της ωρίμανσης του είναι μας έχουμε αποδεχθεί ότι υπάρχουν συνειδητά και ασυνείδητα χαρακτηριστικά, τίθεται το ερώτημα πως θα αποκτήσουμε πρόσβαση στο ασυνείδητο περιεχόμενο του εσωτερικού μας κόσμου. Εδώ θα ερευνήσουμε έναν από τους πολλούς πιθανούς τρόπους, μια “πύλη” θα λέγαμε, η οποία μπορεί να μας οδηγήσει στην επαφή με το υποσυνείδητό μας.
Η “πύλη” αυτή είναι το σώμα μας και οι αντιδράσεις του. Παρατηρώντας και ερμηνεύοντας τις σωματικές αντιδράσεις σε διάφορα γεγονότα, ή στις σκέψεις μας, έχουμε την δυνατότητα να πληροφορούμαστε για τις ασυνείδητες διεργασίες της ψυχής μας.
Advertisment
Πρωτίστως μας ενδιαφέρει ο τρόπος με τον οποίο το σώμα ανταποκρίνεται στις σκέψεις μας. Όλοι γνωρίζουμε ότι η διαπίστωση πως δεν θα προλάβουμε να εκπληρώσουμε τα καθήκοντά μας δημιουργεί άγχος, δηλαδή μια συγκεκριμένη σειρά (ίσως κάπως διαφορετική στον καθένα μας) αλλοιώσεων των λειτουργιών του σώματός μας. Η αίσθηση αυτών των αλλαγών βιώνεται από την συνειδητότητά μας ως το συναίσθημα του άγχους. Αν κατόπιν αντιληφθούμε πως έχουμε σφάλει στους υπολογισμούς μας και ότι διαθέτουμε επαρκή χρόνο για τις υποχρεώσεις μας, η κατάσταση του σώματός μας αλλάζει αιφνίδια και μας δίνει μια ριζικά διαφορετική αίσθηση, ένα διαφορετικό συναίσθημα. Θα λέγαμε ότι τα συναισθήματά μας είναι η αίσθηση που δημιουργείται από τις αντιδράσεις του σώματος στις σκέψεις μας, στην δραστηριότητα του νου μας.
Απλουστεύοντας ίσως το φαινόμενο, φαίνεται πως το συναίσθημα είναι η συνειδητοποίηση από εμάς της απάντησης που δίνει το σώμα στον νου μας. Ο νους δημιουργεί μια σκέψη, κάτι “λεει”. Το σώμα ανταποκρίνεται σε αυτή την σκέψη, δίνει μια “απάντηση”. Αν η ανταπόκριση γίνει αντιληπτή από εμάς τότε έχουμε ένα συναίσθημα. Στην περίπτωση που κάποια εντύπωση, κάποια πεποίθηση, κάποια ανάμνηση, δεν γίνεται άμεσα αντιληπτή, δηλαδή βρίσκεται στο υποσυνείδητό μας για τους όποιους λόγους, το γεγονός αυτό δεν έχει καμία σημασία για το σώμα. Αυτό ανταποκρίνεται στην υποβόσκουσα πεποίθηση χωρίς να ενδιαφέρεται για το αν εμείς έχουμε επίγνωση ή όχι.
Ας δούμε με ένα απλό παράδειγμα το πώς το φαινόμενο αυτό αποτελεί ένα “παράθυρο” μέσω του οποίου μπορούμε να ρίχνουμε ματιές μέσα στα βάθη του υποσυνείδητού μας.
Advertisment
Πιστεύουμε ότι κάποιον άνθρωπο τον εκτιμούμε, τον συμπαθούμε, ή έστω ότι μας είναι απλά αδιάφορος. Όταν τον συναντήσουμε αισθανόμαστε μια αναστάτωση στο σώμα μας. Η αντίδραση αυτή δείχνει ότι υποκρύπτεται κάποια ενδεχόμενη αντιπάθεια. Που βρίσκεται η αλήθεια; Στην συνειδητή γνώμη του νου μας, ή στην γνώμη του σώματός μας; Η αλήθεια βρίσκεται πάντοτε στο σώμα! Τον άνθρωπο αυτόν τον αντιπαθούμε και δεν το γνωρίζουμε, ή δεν θέλουμε να το γνωρίζουμε, ή δεν τολμούμε να το παραδεχθούμε. Η υποσυνείδητη αντιπάθεια μάς γνωστοποιείται μέσω της “γλώσσας” του σώματος. Την αισθανόμαστε στο σώμα μας, αλλά ο νους μας δεν την συνειδητοποιεί ίσως γιατί για κάποιους λόγους δεν την αποδέχεται, δεν θέλει να την βλέπει.
Το επόμενο βήμα είναι να ανακαλύψουμε το πώς η αντιπάθεια αυτή έπαψε να είναι συνειδητή για μας. Για ποιο λόγο την απωθήσαμε στο υποσυνείδητό μας, καλύπτοντάς την με ένα ψέμα προς τον εαυτό μας, δηλαδή ότι αυτόν τον άνθρωπο τον συμπαθούμε. Υπάρχουν πολλά ενδεχόμενα. Ντρεπόμαστε, δεν “πρέπει”, φοβόμαστε την κόλαση και άλλα πολλά, που αποτελούν πλέον το δεύτερο στάδιο της έρευνάς μας.
Αυτό που κάναμε είναι ότι δημιουργήσαμε ένα προσωπείο απέναντι στους άλλους, αλλά και στον ίδιο τον εαυτό μας. Δεν είμαστε πια ο εαυτός μας. Σημασία έχει όμως να γνωρίζουμε την αλήθεια, γιατί αυτή είναι η πραγματικότητα και μόνο με την πραγματικότητα μπορούμε να εργαστούμε. Δεν μπορούμε να σκαλίσουμε ένα φανταστικό (αλλά υπέροχο) κομμάτι ξύλου, αλλά μόνο ένα πραγματικό (έστω και αν δεν είναι σπουδαίο).
Το σώμα μας δεν θα μάς πει ποτέ ψέματα. Ο νους μας θα μάς ξεγελάσει, αλλά το σώμα θα ανταποκριθεί σε αυτό που πραγματικά πιστεύουμε και όχι σε ό,τι νομίζουμε ότι πιστεύουμε. Θα συλλάβει την πραγματική μας πεποίθηση και όχι την υποκριτική. Αρκεί να το παρακολουθούμε προσεκτικά και να μάθουμε να “διαβάζουμε” τα μηνύματα του. Θα ανακαλύπτουμε τι κρύβουμε μέσα μας, πότε επηρεαζόμαστε, πότε έχει εισχωρήσει κάτι που δεν είναι δικό μας, πότε κάνουμε αυτό που μας είπαν οι άλλοι και όχι αυτό που μας υποδεικνύει η φωνή της συνείδησής μας.
Ίσως να έχουμε παρατηρήσει αρκετές φορές στην ζωή μας ότι σε κάποια δεδομένη στιγμή, κατά την διάρκεια μιας συνομιλίας ή σε ανύποπτο χρόνο, κάνουμε κάποια κίνηση που δεν είναι δική μας, ενδέχεται επίσης να παρατηρήσουμε ότι ο τόνος και ο τρόπος της ομιλίας μας θυμίζει κάποιον άλλον. Αυτή η διαπίστωση θα πρέπει να σημάνει συναγερμό μέσα μας. Όσο και αν εμείς πιστεύουμε ότι δεν έχουμε επηρεαστεί, η κατάσταση είναι κρίσιμη. Έχουμε χάσει πλέον την διακυβέρνηση του εαυτού μας.
Εδώ θα ανοίξω μια μικρή παρένθεση μιας και μιλήσαμε για επήρειες, δίνοντάς σας μια συμβουλή που μου ήρθε τώρα στον νου: Προσοχή στους ανθρώπους που επιχειρούν να σας δημιουργήσουν διάφορα συναισθήματα (θετικά ή αρνητικά), γιατί στην ουσία προσπαθούν να σας χειραγωγήσουν.
Φυσικά όλες αυτές οι πληροφορίες μπορούν να μας δοθούν και με άλλους τρόπους. Μέσω της λογικής ανάλυσης της συμπεριφοράς μας, μέσω κάποιου συμβολικού ή κυριολεκτικού ονείρου που θα δούμε, μέσω κάποιου μηνύματος που θα λάβουμε κατά την διάρκεια του διαλογισμού, μέσω μιας “σύμπτωσης”, ή ενδέχεται να μας το πει κάποιος φίλος μας. Πάντως το σώμα μας θεωρώ ότι είναι από τους πιο αξιόπιστους “πληροφοριοδότες” για το περιεχόμενο του υποσυνείδητού μας.
Φαίνεται πως ένα μεγάλο μέρος αυτού του τύπου των σωματικών αντιδράσεων παρουσιάζεται στο στήθος. Βέβαια δεν εξαιρούνται και τα άλλα σημεία του σώματος, ή οι εμφανείς εξωτερικές κινήσεις, αλλά το στήθος δείχνει να σχετίζεται αρκετά με τα συναισθήματά μας. Η παρακολούθησή της αίσθησης που μας δίνει αυτή η περιοχή θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντική, χωρίς φυσικά να υποβαθμίζουμε όλα τα υπόλοιπα. Κάλλιστα μια τέτοιου τύπου σωματική αντίδραση μπορεί να περάσει απαρατήρητη από εμάς. Αν όμως έχουμε στραμμένη την προσοχή μας στο σώμα τότε δεν θα μας διαφύγει. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να είμαστε παρόντες. Πρέπει να είμαστε παρόντες γενικώς, αλλά εδώ εξετάζουμε μόνο το πρόβλημα της παρουσίας μέσα στο σώμα.
Σε περίπτωση που κάναμε ή σχεδιάζουμε να κάνουμε μια πράξη που δεν την εγκρίνει η ηθική μας συνείδηση, την αντίδραση του βαθύτερου εαυτού μας επίσης μπορούμε να την διαγνώσουμε στο σώμα μας. Αν αισθανθούμε ότι κάτι αλλάζει δημιουργώντας μια δυσάρεστη αίσθηση, τότε ή πρέπει να επανεξετάσουμε τις προθέσεις μας, γιατί ενδέχεται να βρίσκονται σε ασυμφωνία με την συνείδησή μας, ή να ερευνήσουμε για την ύπαρξη κάποιας αναστολής, που δεν προέρχεται από τον εαυτό μας αλλά ίσως είναι επήρεια της κοινωνίας. Ορισμένες τέτοιες επιδράσεις είναι για παράδειγμα τα επικρατούντα ήθη και έθιμα, επίσης είναι η ανατροφή μας και οι απόψεις του οικογενειακού και φιλικού μας περιβάλλοντος.
Το σώμα μας όπως και ο περίγυρός μας, η ζωή μας, οι συνάνθρωποί μας, μάς “μιλάνε” και μάς αποκαλύπτουν διάφορες πληροφορίες. Το πρόβλημά μας είναι πως θα μάθουμε να τις διαβάζουμε και πως θα αποκρυπτογραφούμε τα μηνύματα τους. Αυτό απαιτεί αρκετή παρατηρητικότητα και επίσης την καλή πρόθεση από μέρους μας. Δεν είναι πάντοτε βέβαιο ότι θέλουμε να ακούσουμε αυτό που η ζωή μας διδάσκει. Αν όμως έχουμε αποφασίσει να βαδίσουμε την ανιούσα οδό της πνευματικής εξέλιξης, τότε η παρατήρηση των αντιδράσεων του σώματός μας (όπως επίσης και των “μηνυμάτων” που κρύβονται στα γεγονότα της ζωής), θα είναι για μας μεγάλη βοήθεια.
Ο κανόνας της ανταπόκρισης σε κάποια δική μας δράση είναι γενικευμένος και αφορά τα πάντα. Όπως το σώμα μας ανταποκρίνεται στις σκέψεις μας, έτσι και η ζωή εμφανίζει γεγονότα ανάλογα με τις δικές μας πράξεις και σκέψεις. Δίνει και αυτή μια “απάντηση”. Από την απάντηση αυτή μπορούμε να συμπεράνουμε πολλά πράγματα για τον εαυτό μας, για την ποιότητα της δραστηριότητάς μας και για την ψυχοσύνθεσή μας. Από το αποτέλεσμα αποκτούμε γνώση της αιτίας. Με αυτό τον τρόπο κατορθώνουμε να αξιοποιήσουμε τις εμπειρίες της ζωής μας και να διδαχθούμε από αυτές.
